Een Frenkie-loos Oranje biedt ook ruimte voor ander type spel

Als de internationals donderdagmiddag hun warming-up doen onder leiding van fysiektrainer René Wormhoudt, beweegt Ronald Koeman tussen hen. Het is een subtiel verschil met eerdere trainingen, toen hield de bondscoach zich meer afzijdig. Het past in een veranderende houding. Koemans antwoorden worden korter, zijn blik dwingender, de trainingen scherper, zijn ideeën over hoe ze willen spelen iets duidelijker.

Op woensdag klapte Koeman (61) bij een rondo even fanatiek met zijn handen, aan het begin van een training op het basiskamp in Wolfsburg. Hier was het hem allemaal om te doen: een eindronde als bondscoach van het Nederlands elftal. Hij vertrok in 2020 bij Oranje, voor zijn droombaan bij FC Barcelona, en miste daardoor in 2021 het door corona uitgestelde EK. Een belangrijke motivatie voor zijn terugkeer, begin vorig jaar, was het spelen van een eindronde.

Nu is het zover. Het EK, dat deze vrijdag opent met Duitsland-Schotland, begint zondag voor Oranje in Hamburg tegen het stugge Polen. Een zege is direct van groot belang, gezien de kracht van de andere tegenstanders in de poule: topfavoriet Frankrijk en het gevaarlijke Oostenrijk.

Het toernooi is alleen succesvol „als we winnen”, zei Koeman deze week. „Anders niet, nee.” Aanwijzingen dat Oranje boven zichzelf kan uitstijgen, zijn er. De oefenduels tegen Canada en IJsland overtuigden, beide werden met 4-0 gewonnen. Energie, snelheid, ijver – het was allemaal te zien. Maar de nuance is dat Canada en IJsland respectievelijk de nummer 49 en 72 van de FIFA-wereldranglijst zijn. Dus: wedstrijden die lastig op waarde te schatten zijn. Tegelijkertijd: Engeland verloor op Wembley van IJsland, Frankrijk speelde gelijk tegen Canada.

Laatste zege op een topland

Moeilijk te zeggen waar dit Oranje precies staat. Ja, het is Europese subtop, al jaren. September 2022 werd voor het laatst een topland verslagen – België. Daarna? Op het WK in Qatar bracht Oranje, onder Louis van Gaal, de latere wereldkampioen Argentinië even aan het wankelen, maar volgde uitschakeling via penalty’s. Een jaar geleden legde Europees kampioen Italië in de Nations League feilloos de gebreken van Oranje bloot – keer op keer sneden ze door de defensie. En maart dit jaar had de ploeg veel moeite met het modale Schotland, dat een uur lang domineerde in Amsterdam.

Gebouwd aan een vaste formatie is er nauwelijks, de afgelopen anderhalf jaar. Dit als gevolg van vele blessures, de enige constante in Koemans tweede termijn. Deze week vielen spelmaker Frenkie de Jong en aanvallende middenvelder Teun Koopmeiners nog af. Dus kreeg de multifunctionele Ian Maatsen een telefoontje, toen hij op een jacht lag voor het Griekse eiland Mykonos. Hij vloog direct naar Duitsland.

Woensdag raakte spits Brian Brobbey licht geblesseerd aan zijn hamstring. Dus werd Bologna-aanvaller Joshua Zirkzee gebeld in Florida, waar hij Disney World bezocht. Hij meldde zich donderdag in Wolfsburg.

Improviseren, steeds opnieuw. Koeman probeert het gebrek aan een uitgekristalliseerde formatie nu juist in zijn voordeel te gebruiken. Flexibiliteit moet de kracht worden van dit team. „Er zit heel veel concurrentie in de ploeg, we kunnen meerdere kanten op”, zegt hij. „Spelers die op dezelfde positie kunnen spelen en daar toch ook een andere invulling aan kunnen geven.”

Tactische veelzijdigheid was met name op de flanken te zien in de twee recente oefenduels. Tegen Canada pakte op rechts het ‘koppeltje’ met back Lutsharel Geertruida en buitenspeler Jeremie Frimpong goed uit: de eerste trekt veel naar binnen, waar de tweede de ruimte aan de buitenkant benut, geholpen door zijn snelheid. De tweede optie is precies andersom: daarin komt back Denzel Dumfries er met veel power en snelheid overheen, waar aanvaller Xavi Simons meer naar binnen trekt. Tegen IJsland verliep ook die samenwerking goed, het leidde onder meer een doelpunt in.

Op links kan hij kiezen voor een duo met de razendsnelle, opkomende back Micky van de Ven, achter de naar binnentrekkende Memphis Depay. Het zorgde tegen Canada voor veel diepgang en gevaar. Omdat hij Depay zeer waarschijnlijk als diepste spits wil laten spelen, ligt het voor de hand dat Koeman gaat voor het meer ingespeelde duo Nathan Aké en Cody Gakpo. Tegen IJsland werkte dat goed in het samenspel met de naar links uitzakkende middenvelder Joey Veerman.

Het geeft Koeman veel mogelijkheden om te variëren, afhankelijk van de tegenstander. Hij sloot vorige week niet uit dat Dumfries op de rechterflank óók een tandem kan vormen met buitenspeler Frimpong, die opviel door zijn loopvermogen en goede voorzetten. Zo vloog Frimpong in de slotfase tegen IJsland achter een diepe pass aan die onhaalbaar leek, maar het lukte hem toch die bal op te pikken.

De diepte van Joey Veerman

De opbouwende kwaliteiten van Frenkie de Jong, het opdrijven van de bal tussen de linies door, gaat Oranje onmiskenbaar missen – nog los van zijn flair. Tegelijkertijd is de ploeg inmiddels geconditioneerd naar een middenveld zonder zijn beste speler. In de afgelopen veertien interlands kwam hij mede door zijn enkelblessure slechts vier keer in actie.

Een Frenkie-loos Oranje biedt ook ruimte voor een ander type spel. Waar De Jong vaak dribbelt, is zijn beoogde vervanger Joey Veerman directer in zijn passing. Met zijn goede traptechniek zoekt hij veel diepte. En diepgang heeft dit Nederlands elftal voorin, onder meer met Frimpong, Brobbey en Donyell Malen. Tegen IJsland stuurde Veerman in blessuretijd Malen weg met een fraaie steekpass, waar nog een doelpunt uit viel.

De rol van Veerman zondag tegen Polen wordt om die reden interessant. Zijn passing is onderscheidend, maar op zijn positionering zonder bal was Koeman eerder kritisch. „Daar zijn we met Joey heel erg mee beziggeweest”, zegt hij nu. Dat is te zien, een paar minuten voor tijd tegen IJsland. Nederland staat al met 3-0 voor. Een pass van Veerman wordt onderschept, IJsland dreigt uit te breken met een tegenaanval. Veerman schakelt meteen terug, zorgt dat er direct weer druk op de bal is.

Dat is precies wat Koeman van hem wil. De verwachting is dat Veerman op het middenveld naast Jerdy Schouten zal spelen, samen vormen ze bij PSV ook het motorblok. „Ze zijn heel complementair aan elkaar”, zegt Koeman. „Jerdy die meer de controleur is, Joey heeft de passing en het inzicht, het moment van diepte zoeken.”

In de Eredivisie domineerden ze. Maar op een hoger niveau, in het tweede duel in de achtste finale van de Champions League tegen Borussia Dortmund, werd het middenveld van PSV in de openingsfase compleet overlopen. En kort daarna, in een oefenwedstrijd met Oranje tegen Duitsland, was het ook nog geen groot succes. Zondag een nieuwe kans.

Delen





Mail de redactie