Sommige vrouwen ervaren de menstruatiecyclus als een maandelijkse depressie. Andere hebben het idee dat ze na jaren de pil te hebben geslikt ineens „wakker worden” als ze ermee stoppen. Er zijn vrouwen bij wie pijnklachten niet serieus worden genomen, omdat er te weinig bekend is over aandoeningen als endometriose. En er zijn vrouwen die jaren rondlopen met stemmingsklachten tot ze erachter komen dat ze in de overgang zijn en de klachten te behandelen zijn met hormonen.
Lees ook
Menstruatie is een cyclus van onuitgesproken klachten
Dit soort verhalen zijn er. Bij de dokter is er niet altijd aandacht voor de invloed van hormonen op fysieke en mentale gezondheid, in de werksfeer is vaak sprake van schaamte, en op sociale media is er een gebrek aan betrouwbare informatie.
Je zou kunnen zeggen dat dit het verschijnen van het boek Hormonen en vrouwen van biopsycholoog Estrella Montoya op zich al een aanwinst maakt. Montoya heeft onderzoek gedaan aan de Universiteit Utrecht naar de gevolgen van hormonen op emoties en sociaal gedrag en werkt nu zelf als behandelaar.
Haar boek behandelt veel: de menstruatiecyclus en de bijbehorende stoornissen, zoals endometriose, polycysteus ovarium syndroom (PCOS) en premenstruele dysfore stoornis (PMDD). En de werking van hormonale anticonceptie, zwangerschap en de babyblues, postpartum depressies en de overgang.
Testosteron is ook belangrijk
Al deze processen worden in gang gezet door geslachtshormonen. Oestrogeen als belangrijkste vrouwenhormoon wordt in dit boek gedeeltelijk van het voetstuk gehaald en progesteron krijgt meer aandacht. Ook testosteron, dat bekendstaat als klassiek mannenhormoon, kan volgens Montoya voor vrouwen belangrijk zijn.
Het is op meerdere vlakken een genuanceerd boek. Het wil niet ál het menselijk gedrag verklaren met hormonen. Het gaat juist ook over de vraag waarom sommige vrouwen meer last hebben van hormonale veranderingen dan anderen, en over hoe de omgeving net zo goed invloed heeft.
Montoya verkondigt niet één specifiek verklarend verhaal over de evolutionaire functie van geslachtshormonen of over het effect van bepaalde hormonen op ons brein. Ze legt alle feiten op tafel, maar benadrukt ook wat we allemaal nog niet weten.
Montoya laat in haar boek tussendoor ook vrouwen zelf aan het woord die vertellen over hun eigen ervaringen met hormoongerelateerde klachten. Veel vrouwen vertellen over de miskenning die ze vanuit de buitenwereld ervaren over hun klachten, en over de opluchting die een diagnose kan geven.
Hiermee laat Montoya zien dat het nodig is dat er meer betrouwbare kennis beschikbaar komt over het onderwerp. Sommige vrouwen kunnen stemmingsklachten beter verdragen als ze weten dat ze door hormonen worden veroorzaakt. En het kan leiden tot betere medische hulp.
