Archeologen hebben bij opgravingen in Pompeï een eetzaal ontdekt van zo’n tweeduizend jaar oud met daarin een aantal wandschilderingen. Op een van de schilderingen is de god Apollo te zien die Cassandra, de dochter van Priamus, de koning van Troje, probeert te verleiden. Ook op andere schilderingen zijn mythologische figuren te zien, geïnspireerd op de Trojaanse Oorlog, schrijft de BBC donderdag.
Experts stellen dat de muurschilderingen waren bedoeld om gasten te vermaken en ze gespreksstof te bieden. De wand waarop de fresco met Apollo en Cassandra te zien is, is zwart. Dat zou een bewuste keuze zijn geweest: in de eetzaal, zo’n vijftien meter lang en zes meter breed, zouden bewoners van Pompeï olielampen hebben gebruikt waarvan de rook de muren toch al zwart zou hebben gemaakt. Dat zei Gabriel Zuchtriegel, de directeur van het archeologische park Pompeï, tegen de BBC.
De archeologen deden de ontdekking van de eetzaal en de fresco’s min of meer toevallig. Ze waren bezig de geologische structuur van park te verbeteren. Dat is noodzakelijk vanwege het steeds extremere weer in Italië als gevolg van klimaatverandering.
Rijke politicus
De Italiaanse stad Pompeï werd in het jaar 79 na Christus verwoest door een uitbarsting van de vulkaan Vesuvius. De stad werd daarbij onder het as bedolven en is daardoor goed bewaard gebleven. in Pompeï woonden ongeveer twintigduizend mensen.
Archeologen deden vooral waardevolle opgravingen op plekken waar ze al het vermoeden hadden dat de bovenklasse van Pompeï leefde. Wel zijn de afgelopen jaren steeds meer opgravingen gedaan op locaties waar de minder rijke bevolking woonde. Het huis waar de deze muurschildering werd gevonden behoorde waarschijnlijk toe aan een rijke politicus.
Lees ook Na jaren wanbeheer herrijst Pompeï weer uit de as
Het Britse punkduo Bob Vylan komt met eigen shows naar poppodia Paradiso in Amsterdam en 013 in Tilburg. Maandag zegden de artiesten wegens „logistieke redenen” nog af als voorprogramma van Gogol Bordello. Woensdag maakten Paradiso en 013 bekend dat het duo toch komt optreden, nu als hoofdact. Ook in Doornroosje (Nijmegen) staat nu een concert gepland, de shows vinden plaats in september.
Rondom de optredens van Bob Vylan is onrust ontstaan na een optreden op Glastonbury, afgelopen juni. De frontman van het duo had op het Britse festival geroepen „Death, death to the IDF” (‘Dood aan het Israëlische leger’), en liet het publiek mee scanderen. De politie heeft een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar het optreden, dat loopt nog. Het optreden werd live uitgezonden door de BBC, dat achteraf besloot optredens met een „hoog risico” niet meer uit te zenden, en stelde dat deze show niet uitgezonden had mogen worden. De Britse premier Keir Starmer verklaarde nadien: „Er is geen excuus voor dit soort schokkende haatzaaiende uitlatingen.”
De zaak had grote gevolgen voor Bob Vylan. Europese optredens (niet de Nederlandse) werden afgezegd, de tour door de Verenigde Staten is gecanceld, de Amerikaanse overheid trok de verleende visa in, en boekingskantoor United Talent Agency stopte de samenwerking met de twee.
De drie Nederlandse poppodia die het duo nu boeken, verwijzen elk naar een statement van branchevereniging Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF). Die stelt dat vrije expressie, ook als het wrijving veroorzaakt, beschermd moet worden. De VNPF publiceerde dat statement nadat Paradiso bedreigd was vanwege het geplande optreden van Bob Vylan (toen nog als voorprogramma). Twee gemaskerde mensen hielden in de nacht van 7 op 8 juli een spandoek omhoog voor het popgebouw, met de tekst „If Bob Vylan plays that night, Amsterdam will stand and fight.”
Recht op verontwaardiging
Paradiso schrijft woensdag op zijn website over de woorden die Bob Vylan op Glastonbury gebruikte: „Die zijn niet de onze, maar we erkennen het recht op verontwaardiging over oorlog en massaal menselijk leed.”
Het poppodium programmeert de show niet „om te provoceren”, maar vanuit de overtuiging „dat een vrije popcultuur ruimte moet bieden aan scherpe stemmen”. Bob Vylan past bij die overtuiging, schrijft het poppodium, omdat het een artiest is „die zich uitspreekt over onrecht en vanuit eigen ervaringen kritiek levert op structuren van onderdrukking”.
Eenzelfde statement publiceert poppodium 013: „Wij accepteren niet dat een act als Bob Vylan, een uitgesproken punk-rapduo met een lange geschiedenis van politiek activisme, gecanceld dreigt te worden vanwege woorden die voortkomen uit verontwaardiging over een humanitaire ramp.” Ook het Nijmeegse Doornroosje noemt „culturele censuur”, waar het zich tegen wil verzetten.
De organisatie verwijst bovendien naar de dreigementen die Paradiso al ontving voor het programmeren van Bob Vylan. Het toont volgens 013 „hoe kwetsbaar de ruimte voor artistieke expressie soms is. Intimidatie mag nooit bepalen wie er op een podium mag staan.”
Lees ook
Na Bob Vylan op Glastonbury: hoe gaan festivals om met activisme op het podium? ‘Wij laten ons niet forceren’
De Hongaarse premier Viktor Orbán, de pro-Russische plaaggeest van Brussel, lijkt weer toe te kunnen slaan, ditmaal door een maas in de wet die niet wordt gedicht door de EU. Hongarije kan 1,2 miljard euro aan eerder bevroren EU-fondsen ontvangen, zo werd dinsdagavond duidelijk tijdens een overleg tussen de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers.
Een meerderheid van de EU-landen steunt de wijzigingen in de regels voor de regionale fondsen, waardoor lidstaten niet-besteed EU-geld van de huidige begroting kunnen herbestemmen voor andere doeleinden. Het voorlopige besluit, als onderdeel van de gebruikelijke tussentijdse begrotingsbeoordeling, stemt tot grote onrust bij diplomaten en politici die wijzen op onveranderd beleid in Boedapest.
De Europese Commissie blokkeerde in 2022 tot 22 miljard euro aan regionale fondsen voor Hongarije, vanwege zorgen over de rechtsstaat. Het land voldoet niet aan zogeheten ‘horizontale voorwaarden’ die worden gekoppeld aan de vrijgave van de regionale fondsen. Het gaat daarbij om voorwaarden op het vlak van academische vrijheid, onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, asielrechten en lhbtiq+-rechten.
Het vooruitzicht dat Hongarije toch geld krijgt zonder de vereiste hervormingen door te voeren, heeft een groep van elf lidstaten – waaronder Duitsland en Frankrijk – gealarmeerd. Nederland, België, Luxemburg, Oostenrijk en Ierland spraken afgelopen maand expliciet hun zorgen uit. Maar veel kritische landen onthielden zich in juni van stemming. Finland en Zweden stemden tégen de maatregel. „Geen enkele euro uit de EU-begroting mag naar landen gaan die de rechtsstaat en andere EU-waarden niet naleven”, stelde Jessica Rosencrantz, de Zweedse minister van Europese zaken, eind juni tijdens een EU-top.
Zoveelste gijzeling
Een maand eerder stuurde een groep verontruste parlementariërs een brief naar de Commissie om de regering-Orbán volledig af te snijden van EU-fondsen. Woensdag presenteert de Europese Commissie de nieuwe meerjarenbegroting (2028-2034) van ruim duizend miljard euro, waar de regionale fondsen onderdeel van zijn. De ondertekenaars van de brief vinden de huidige gang van zaken onbegrijpelijk en vinden dat er geen enkele euro uit de EU-begroting naar Orbáns Hongarije mag.
„Von der Leyen, met al haar grootspraak over Orbán en de rule of law, pakt niet door als puntje bij paaltje komt”, zegt een van de ondertekenaars, Raquel García Hermida-van der Walle, Europarlementariër voor D66. Ze vervolgt: „Orbán gijzelt de Europese Unie, voor de zoveelste keer.”
García Hermida-van der Walle is daarbij niet te spreken over de positie van de Europese Volkspartij (EVP), de grootste partij in het parlement, die volgens haar een „achterkamertjesdeal” heeft gesloten met de Commissie en de Raad. „Ze willen niet dat Orbán het achterhouden van EU-middelen kan gebruiken om de sancties tegen Rusland te blijven blokkeren.”
Het zou niet de eerste keer zijn dat Hongarije profiteert van een dergelijke dooi. In 2023 gaf de EU 10 miljard euro vrij om Boedapest ertoe te bewegen een veto op Oekraïense steun te laten vallen. En in februari ontving Hongarije volgens diplomatieke bronnen al 157 miljoen euro door een wijziging in de uitgavenplannen van cohesiefondsen bedoeld voor regionale ontwikkeling.
Maar er speelt meer. De onvrede over regering-Orbán groeit in Hongarije. Naast ergernissen over vermeende corruptie, inclusief nepotisme binnen de kringen van Orbán, voelt de gemiddelde Hongaar het wanbeleid ten tijde van het 15-jarige premierschap van de autocratisch leider steeds scherper in de eigen portemonnee. De Hongaarse consumptie daalde vorig jaar tot het laagste niveau in de EU. De economische stagnatie geeft oppositieleider Péter Magyar – eveneens Europarlementariër binnen de EVP-fractie – wind in de zeilen. Zijn partij Tisza heeft inmiddels een duidelijke voorsprong in de peilingen op Orbán, in aanloop naar de landelijke verkiezingen van 2026.
García Hermida-van der Walle: „De EVP probeert hun man [Magyar] te beschermen. Want elke keer dat de EU zijn plicht doet, wordt dat ingezet als politiek wapen door Orbán.” Maar, vervolgt ze ontstemd: „De Europese begroting is hier niet voor bedoeld. Politieke partijkansen mogen nooit meespelen bij het verdelen van miljarden. Je wilt toch ook niet dat de EU Nederland wel of geen miljard uitkeert, omdat anders de PVV het wint van het CDA?”
Na het Brusselse zomerreces – dat eind juli aanvangt – volgt een definitieve stemming door het Europees Parlement over de gedeeltelijke vrijgave van opgeschorte middelen voor Hongarije.
In 1980 wordt een Joodse synagoge in Parijs gebombardeerd, met vele gewonden en vier doden tot gevolg. Even is een groep Franse neo-nazi’s verdacht, maar het onderzoek van de politie wijst geen duidelijke dader aan. Tot een gerenommeerde Franse onderzoeksrechter zich, gebrand op terrorismebestrijding, bijna 30 jaar later in de zaak vastbijt. Zo kan het gebeuren dat aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, in Ottowa, Canada, een nietsvermoedende sociologieleraar wordt opgepakt. Het is het begin van een jarenlange strijd om de waarheid, met aan de ene kant de vurige hoop op verlossing van het Franse trauma en aan de andere kant het onvermoeibare verweer van de verdachte. Twee onderzoeksjournalisten zochten uit: is de Libanees-Canadese Hassan Diab daadwerkelijk een terrorist, of een zondebok? Een grondige analyse van de systemische krachten die vrijkomen in de strijd tegen antisemitisch geweld.
