Onder de douche, tijdens het scheren, op de fiets, bij een routineklusje: sommige mensen neuriën de hele dag. Bewust dan wel onbewust. Anderen neuriën soms. En weer anderen neuriën nooit, ook al voelen ze zich kiplekker.
Hoe zit dat? Waarom neuriën we eigenlijk – en waarom neuriet niet iedereen?
Er is een sterke relatie tussen muziek en hoe mensen zich voelen. Zo tonen allerlei studies dat het luisteren naar muziek positieve emoties opwekt en sociale banden versterkt. Psychologische en fysiologische effecten zijn er onder meer bij kankerpatiënten en mensen met neurologische aandoeningen. De precieze mechanismen daarachter zijn nog niet helemaal opgehelderd, maar duidelijk is dat veel gezondheidseffecten verlopen via positieve gevoelens.
Muziek als therapie
Dat is ook een van de redenen dat muziek soms wordt ingezet als vorm van therapie. Een Canadees onderzoek onder therapeuten wees een aantal paden aan waarlangs die effecten kunnen verlopen, waaronder verbinding, geruststelling („soothing”), identiteit, je uiten, en overgave („letting go”).
Makiko Sadakata is muziekwetenschapper bij het Institute for Logic, Language and Computation van de Universiteit van Amsterdam. „Mensen vinden muziek vooral fijn als die een zekere voorspelbaarheid heeft”, vertelt ze. „Ons brein is als een machine die continu dat wat je hoort, vergelijkt met wat je al eerder hebt gehoord. Wat we mooi vinden, is dus sterk cultureel bepaald en gevormd door eerdere ervaringen.”
Luisteren naar muziek is één ding, maar zelf muziek maken een tweede. Zeker bij zingen en neuriën is er ook een fysieke component die voor veel mensen lekker voelt. Ook dat is in diverse studies aangetoond. Zingen maakt de hartslag van koorzangers bijvoorbeeld gelijkmatiger – een teken van welbevinden. En bij patiënten met taaislijmziekte zorgt zingen voor verlichting van de klachten. Britse onderzoekers wezen daarvoor twee mechanismen aan: zingen traint het hele ademhalingsapparaat (de spieren worden sterker en het weefsel soepeler), maar wekt daarnaast ook positieve emoties op.
Een interessant gegeven
Tot zover zingen – maar neuriën dan? Daarover is de literatuur opmerkelijk stil, in elk geval die in de medische database PubMed. Dat is op zichzelf al een interessant gegeven, vindt muziekwetenschapper Sadakata. Een tweetal studies noemt positieve effecten op couveusebaby’s.
Opmerkelijk is de literatuur die niet gaat over het neuriën van een melodie, maar over het zoemen of hummen van een enkele toon. In de yoga geldt zulk zoemen als een ‘stress buster’ en is er zelfs een heel boek over geschreven: The humming effect. Het zoemen blijkt een modererende werking te hebben op de hersenactiviteit. De trillingen van het zoemen zouden daarachter kunnen zitten, aldus de onderzoekers, of de verlengde ademhaling vanuit de buik. Ook daarvan zijn stressverlagende effecten bekend.
Als dit alles klopt, dan zou je verwachten dat mensen niet gaan neuriën als ze zich goed voelen, maar juist als ze zich goed willen gaan voelen. En ook verklaart het niet hoe het komt de een wel neuriet en de ander niet. „Volgens mij zijn deze vragen nooit specifiek zo onderzocht”, zegt Sadakata. „Maar ik kan me goed voorstellen dat het twee kanten op werkt: dat je ook juist gaat neuriën als je ontspannen bént. Dat je dan terugvalt in een soort ontspannen toestand waarin neuriën natuurlijk voelt en haast vanzelf gaat. Ja, en in hoeverre dat zo is, zal heel persoonlijk bepaald zijn. Net zoals muziekvoorkeur en muzikaliteit.”
