Je zou toch denken dat Meta – eigenaar van Facebook, Instagram en WhatsApp en daarmee veruit het grootste sociaalnetwerkbedrijf ter wereld – menselijk gedrag op internet ondertussen wel zou begrijpen. Het faciliteert immers al twintig jaar lang online informatieuitwisseling tussen, inmiddels, ruim drie miljard dagelijkse gebruikers. En toch lijkt Meta bij de ontwikkeling van zijn nieuwste platform Threads geen rekening te hebben gehouden met het gedrag van digitale hangjongeren en zogeheten ‘rage-baits’. Dat zijn met opzet provocerende en boosmakende uitspraken waardoor een account veel aandacht in de vorm van likes, reacties en nieuwe volgers krijgt. Baas Mark Zuckerberg beloofde van zijn nagebootste alternatief voor Twitter een positievere plek te maken, maar de tijdlijn van veel Nederlandse gebruikers blijkt nu al vol te lopen met scheldpartijen, transhaat en misogynie.
De afgelopen dagen ging het op Threads bijvoorbeeld veel over de gebruiker @ysine, een mindsetcoach die het heeft over geld, succes en mannelijkheid. Hij somt er „tekens van low value vrouwen,” op in een bericht waar veel gebruikers vervolgens over struikelen. Het is een lange lijst met onder meer: „daddy issues”, „gaat vreemd”, „gebruikt mannen voor geld”, „verkoopt haar lichaam”, „zeer materialistisch”, „stelt carrière boven familie”, „heeft mannelijke trekjes”. Zijn bericht is een kopie van wat veel andere mannelijkheidscoaches op platforms als Telegram, TikTok en Twitter in de afgelopen jaren delen.
Het platform heeft net als TikTok en X (voorheen Twitter) een ‘voor jou’-pagina waarop het algoritme gebruikers berichten aanbeveelt van accounts die ze meestal niet volgen of überhaupt kennen. In november bevestigde Meta in techblad WIRED dat wat mensen op hun ‘voor jou’-pagina zien, mede wordt bepaald door hun interacties met andere profielen en berichten, op Threads én Instagram.
Best grimmig
Exorbitante en provocerende berichten lokken nu eenmaal veel reacties uit en worden daarom snel opgepikt door het aanbevelingsalgoritme. Dat zie je ook gebeuren bij het bericht van @ysine: bekende Nederlanders en journalisten met veel volgers reageerden erop of citeerden het.
Ik vroeg op Threads gebruikers naar hun ervaring op het platform, nu het enkele weken beschikbaar is in Europa. Tam Bruggeman (27) vindt dat de sfeer er in vergelijking met Instagram soms best grimmig kan zijn. „Het algoritme laat je veel berichten zien van mensen met wie één van je volgers ruzie heeft gehad, ook als dat bericht zelf nog geen interactie heeft gehad.” Daarnaast ziet ze veel transfobie op het platform, net als veel andere gebruikers.
Hans de Vries (57) besloot na een week zijn account weer te verwijderen: „Wat mij echt tegenstond was dat ik overspoeld werd met berichten van jongeren die nogal seksueel getint waren („bij 500 volgers geef ik hoofd”), berichten als „er zijn maar twee genders” en heel veel fatshaming. En mannen die rechtstreeks uit 1950 kwamen die vonden dat mannen moesten werken, zodat vrouwen fulltime voor de kinderen konden zorgen.”
Rolf den Otter (56) zag hetzelfde gebeuren, nadat hij een aantal mensen ging volgen die het graag over boeken hebben. Vervolgens zag hij steeds meer berichten van hun vrienden. „Het ging ineens veel over daten, afspraakjes, en erger: heel veel Andrew Tate.” Hij belandde middenin de gesprekken van jongeren die hij eerder op andere platforms niet tegenkwam.
In andere delen van de wereld, waaronder de Verenigde Staten, konden mensen al sinds juli het platform uitproberen. In nog geen vijf dagen meldden honderd miljoen mensen zich aan op het platform – waarmee Threads het snelst groeiende online platform aller tijden werd. Amerikaanse mensenrechtenorganisaties meldden in juli al dat het platform kampt met de verspreiding van haat en desinformatie. „Het nieuwe sociale platform herbergt al dezelfde haatzaaiende uitlatingen en extremistische accounts die de reputatie van Twitter hebben verpest, zonder Threads-specifieke richtlijnen of gemeenschapsbeleid dat aangeeft hoe het platform het probleem zal aanpakken”, concludeerde techsite Mashable.
Halfbakken veiligheidsplan
Gebruikers die in de zoekfunctie zoeken naar woorden als ‘covid’, ‘long covid’, ‘coronavirus’ en ‘vaccine’ krijgen geen resultaten te zien, maar worden doorverwezen naar een overheidswebsite, ontdektde The Washington Post „Het lijkt erop dat Threads een moderatieprobleem heeft”, zei Emily Vraga in het artikel daarover uit september. Ze is universitair hoofddocent aan de Hubbard School of Journalism and Mass Communication in Minnesota. Gebruikers in Nederland zien de website van het RIVM. Berichten die de geblokkeerde woorden bevatten, worden echter niet weggehaald en belanden alsnog in de feed van mensen die de gebruiker niet volgen, blijkt uit een steekproef die ik deed met een tweetal berichten.
Lees ook
Wat kan Threads leren van mislukte socialemediaplatforms?
Volgens Vraga betekent dit dat Meta waarschijnlijk op dit moment niet in staat is om effectief op grote schaal te modereren. Meta maakte in december bekend dat Threads begin 2024 een eigen team van factcheckers krijgt om de verspreiding van desinformatie op het platform tegen te gaan. De factcheckers van Instagram en Facebook die vooral naar beelden kijken, zijn niet goed in staat om de geschreven teksten op Threads te beoordelen. Het is niet duidelijk of Meta Nederlandstalige moderatoren of factcheckers in dienst heeft voor Threads. Het bedrijf was niet bereikbaar voor vragen van deze krant.
Stel je een regering voor van een land met drie miljard inwoners die een nieuwe stad bouwt met een halfbakken veiligheidsplan en zonder genoeg agenten en boa’s die de rellende pubers op de vingers kunnen tikken. Wie op Threads zit, is onderdeel van een sociaal experiment.
Süeda Isik schrijft in deze tweewekelijkse rubriek over memes en internetcultuur.
