Het decor waar de surfwedstrijden van de Olympische Spelen van Parijs moeten plaatsvinden, is adembenemend. In de baai van Teahupoo, een kustplaatsje op het Frans-Polynesische eiland Tahiti, is het water helderblauw, de tientallen meters hoge golven doorzichtig. Op de achtergrond zijn de puntige en beboste bergen van het eiland te zien. Op de bodem kleurrijk koraal.
De weersomstandigheden zijn er gunstig en de locatie staat historisch gezien ook nog bol van symboliek: surfen is naar alle waarschijnlijkheid in Polynesië ontstaan. Allemaal redenen voor het Organiserend Comité voor de Olympische Spelen (COJO) om niet Biarritz, Lacanau, Hossegor of La Torche, maar Tahiti uit te kiezen voor het surfen, dat op de Spelen van 2024 voor de tweede keer een olympische sport is.
Maar de lokale bewoners zijn minder enthousiast. Al sinds de aankondiging in maart 2020 dat de drie dagen van surfwedstrijden zullen plaatsvinden in Teahupoo, klinkt op het eiland weerstand. „We worden buiten alle gesprekken gehouden over infrastructuren en toekomstige veranderingen die ons worden opgelegd”, zei actiegroep Mat Ara Ia Teahupoo 2024 destijds tegen surfblad Surf Session – met in het achterhoofd de vrees dat het kalme eiland zou veranderen in een met resorts gevulde badplaats. „Wij moeten ermee leven: voor, tijdens en vooral ná de Olympische Spelen.”
Lees ook
Macron wil een stabiel Nieuw-Caledonië om macht in Indo-Pacific te bestendigen
Nieuwe jurytoren
Het COJO drukte de bewoners op het hart dat er enkel „kleine tijdelijke verbeteringen” gedaan zouden worden, die na de Spelen weer zouden verdwijnen. „De bijzondere omgeving van het eiland” zou beschermd worden, het kustgebied zou onaangetast blijven.
Met één uitzondering: in zee moet volgens het COJO een veertien meter hoge aluminiumtoren gebouwd worden van waaruit de jury de surfers kan beoordelen. Een toren inclusief moderne toiletten, stromend water, airconditioning en een ‘technisch lokaal’ met servers, dat via een kabel over de zeebodem verbonden wordt met het eiland. Kosten: 4,4 miljoen euro. De houten jurytoren die al jaren op het eiland wordt gebruikt bij andere surfevenementen, zou niet voldoen aan de olympische veiligheidseisen.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data108920407-dc079a.jpg|https://images.nrc.nl/VE1QkthlXpqeOQ6DjbcdvBXKaLk=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data108920407-dc079a.jpg|https://images.nrc.nl/1vsCMOybAJOeFu2MD5N6ehS783g=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data108920407-dc079a.jpg)
De organisatie van de Spelen probeerde de plannen voor de toren positief te framen: als die er eenmaal zou staan, zou zij het eiland „in staat stellen na de Spelen (…) grote surfevenementen te verwelkomen.” En na de aanvankelijke kritiek bond de organisatie iets in: half november werd bekend dat de toren onder meer wat lichter wordt, de airco wordt geschrapt en de kabel over de zeebodem zal na de Spelen worden verwijderd.
Maar afgelopen vrijdag werden de zorgen van de bewoners alsnog bevestigd. Bij technische tests voor de bouw van de toren, die maandag zou beginnen, raakten delen van het koraal in een ondiep gedeelte van de baai beschadigd. Surfers en milieuactivisten filmden hoe een enorm betonnen ponton bruut op het koraal botste – beelden die in de surfwereld breed gedeeld werden. De Franse minister van Sport Amélie Oudéa-Castéra verklaarde woensdag dat de ponton „verkeerd bestuurd” was en daardoor per ongeluk het koraal beschadigd. „Dit was natuurlijk het tegenovergestelde van wat iedereen wilde”, zei zij bij RTL.
Lees ook
Kunnen de Spelen de geplaagde Parijse buitenwijken transformeren in ‘het nieuwe Brooklyn’?
Impasse
De president van Frans-Polynesië Moetai Brotherson legde hierop de bouw van de toren stil. En zondag bracht hij een bezoek aan een (zwemmend) protest van surfers en activisten. Het gaf de tegenstanders hoop: „Hij kwam in het water, hij heeft zich met ons verbonden aan de natuur”, zei surfer Lorenzo Avvenenti tegen de Polynesische tak van televisiezender FranceInfo. „Onze president was bij ons (…) om te tonen hoeveel respect we hebben voor Teahupoo. Ik hoop dat Paris 2024 de ogen opent, dat de staat de ogen opent.”
Het conflict zit nu in een impasse. Inmiddels hebben ook bekende surfers als de Amerikaanse drievoudig wereldkampioen Kelly Slater zich tegen het project gekeerd en wordt er niet meer alleen in Tahiti, maar ook in surfland Verenigde Staten gedemonstreerd tegen de bouw van de toren. President Brotherson blijft erbij dat het uitgesloten is dat de houten toren gebruikt kan worden of al bestaande infrastructuur hergebruikt kan worden. „We moeten ons de vraag gaan stellen over de haalbaarheid van de surfwedstrijden in Teahupoo”, zei hij op de lokale zender TNTV.
Het simpelweg schrappen van een olympisch onderdeel lijkt uitgesloten en een andere oplossing is ook niet meteen in zicht – volgens sportkrant L’Équipe wil COJO niet terugvallen op een andere locatie op het Franse vasteland – hoewel de burgemeester van het Zuid-Franse Hossegor deze week wel zijn stadje heeft aangeboden. Het comité zei tegen persbureau Reuters „meer dan ooit tevoren” in dialoog te willen gaan met de milieuorganisaties en surfers.
Leeslijst
