Prijzen koopwoningen voor het eerst in 9 jaar gedaald op jaarbasis

Posted on January 12, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Wonen Regionale verschillen zijn wel groot, ziet makelaarsvereniging NVM. Ook de huurprijzen in de vrije sector daalden licht.

Advertenties van woningen in Haarlem, waar de prijzen van koopwoningen met gemiddeld 9 procent daalden.

Foto Remko de Waal/ANP

De gemiddelde verkoopprijs van bestaande koopwoningen lag in het laatste kwartaal van vorig jaar 6,4 procent lager dan een jaar eerder. Het is de eerste daling op jaarbasis in negen jaar, blijkt uit donderdag gepubliceerde cijfers van makelaarsvereniging NVM. De daling werd veroorzaakt door de gestegen inflatie, energiekosten en de hypotheekrente (die in één jaar tijd verviervoudigde) — woningkopers kunnen simpelweg niet méér betalen voor een huis. Desalniettemin werd bijna de helft van alle in het vierde kwartaal verkochte huizen boven de vraagprijs verkocht.

De prijzen van bestaande koopwoningen zijn in het vierde kwartaal van vorig jaar gemiddeld met 3,7 procent gedaald in vergelijking met de drie maanden ervoor. Dat betekent dat woningen voor het tweede kwartaal op rij goedkoper zijn geworden. De gemiddelde verkoopprijs lag vorig kwartaal op 407.000 euro.

Daarbij moet worden opgemerkt dat de regionale verschillen nog altijd groot zijn. De prijzen daalden gemiddeld het hardst in en rond Amsterdam (9 procent op jaarbasis), Den Haag en Utrecht (beiden 7 procent). In de Groningse plaats Delfzijl stegen de prijzen voor het tweede kwartaal op rij hard (15 procent). En ook in andere plaatsen buiten de Randstad, zoals Twente, Zeeland en Zuid-Limburg, gingen de prijzen nog omhoog.

Lees meer over de regionale verschillen in huizenprijzen: Zet de daling van de huizenprijzen door? Kopers zijn kieskeuriger geworden en regionale verschillen zijn groot

Omslagpunt

Tegelijkertijd is het aantal woningen dat te koop staat het afgelopen kwartaal gestegen: de NVM ziet een verdubbeling in vergelijking met een jaar eerder. Er werden minder huizen verkocht en juist meer te koop aangeboden. De woningmarkt komt daarmee, zo stelt de makelaarsvereniging, in „wat rustiger vaarwater”. Kopers hebben meer keuze tegen wat lagere prijzen. Vanwege de fors gestegen hypotheekrentes dalen de maandlasten van kopers niet automatisch.

Volgens de NVM is met de prijzendalingen een „omslagpunt” bereikt ten opzichte van eind 2021. Toen stegen de huizenprijzen gemiddeld juist met zo’n 20 procent op jaarbasis. In het derde kwartaal van 2022 zakten de huizenprijzen, na jaren van stijgingen, gemiddeld met 5,8 procent vergeleken met de drie maanden daarvoor — dat was de grootste daling op kwartaalbasis ooit gemeten.

Bouwdoel

Om de huidige woningcrisis te lenigen, beloofde minister van Volkshuisvesting Hugo de Jonge (CDA) om tegen 2030 zeker 900.000 nieuwe huizen te laten bouwen, variërend van sociale woningen tot ouderenflats. De NVM maakt zich zorgen over het aanbod van nieuwe woningen. Omdat de bouwkosten zijn gestegen, kunnen de prijzen van nieuwbouwwoningen niet meedalen met die van andere woningen. De gemiddelde verkoopprijs van een nieuwbouwwoning ligt met 498.000 euro fors hoger dan die van andere woningen. Dat drukt de verkoopcijfers: het aantal verkochte nieuwbouwwoningen lag in het vierde kwartaal 20 procent lager dan het kwartaal ervoor.

Vicevoorzitter van de NVM-vakgroep Wonen Chris van Zantwijk vreest dat nieuwbouw „een zorgenkind” wordt. „Het is voor ons zeer de vraag of nieuwbouw wel haalbaar, schaalbaar en betaalbaar blijft”, aldus Van Zantwijk. „Kopers trappen op de rem en ontwikkelaars en bouwers maken ook pas op de plaats.” Volgens hem is het aan gemeenten en provincies om mee te werken met de bouwdoelstellingen en plekken aan te wijzen waar gebouwd kan worden. „Het is daarbij zaak goed te weten wat kopers zoeken. Zo zijn eengezinswoningen populair, maar nu voor een groeiende groep onbetaalbaar.”

Lees ook: Gaan de zes beleidsprogramma’s van Hugo de Jonge helpen de wooncrisis op te lossen?

Huurwoningen in de vrije sector

Ook de huurprijzen in de vrije sector zijn in het laatste kwartaal van 2022 licht gedaald in vergelijking met hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Het gaat om een daling van 1,1 procent, meldt huurwoningplatform Pararius donderdag. Eind 2021 kostte een vierkante meter gemiddeld 16,78 euro, dat was een jaar later 16,59 euro. Volgens Pararius was al sinds begin 2022 een afvlakking van de huurprijsstijging te zien. Afgelopen kwartaal doken de huurprijzen voor het eerst onder het niveau van een jaar eerder.

Maar niet overal dalen de prijzen: in de steden, met name in de grote steden, meet het huurwoningplatform voornamelijk prijsstijgingen. In Amsterdam zijn de huurprijzen bijna 11 procent hoger dan een jaar eerder. Ook in Den Haag (5,9 procent), Eindhoven (6,7 procent), Rotterdam (2,3 procent) en Utrecht (1 procent) ging de prijs omhoog. Dat komt doordat er minder huizen beschikbaar zijn, stelt Pararius. Het aantal te huur aangeboden vrijesectorwoningen was afgelopen kwartaal 9 procent minder dan een jaar eerder. Omdat de vraag naar woningen in de grote steden wel toeneemt, blijven de prijzen stijgen.

Overal een ‘straatje erbij’ bouwen is niet de oplossing voor de woningnood

admin
September 24, 2024
0

Het klinkt als een simpele oplossing: in alle steden en dorpen van Nederland gewoon „een straatje erbij” bouwen om de woningnood tegen te gaan. Het staat in het regeerprogramma van het kabinet-Schoof, naast de locaties voor grootschalige woningbouw. Ook de voorganger van woonminister Mona Keijzer (BBB), Hugo de Jonge (CDA), had het vaak over „een straatje erbij”.

Maar waar kunnen die extra straatjes worden gebouwd en hoeveel woningen levert dat uiteindelijk op?

Maximaal 95.000 woningen, heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nu berekend. Daarmee is het „een bescheiden bijdrage” van 10 procent van de woningbouwopgave, volgens het adviesorgaan van regering en parlement. Tussen 2022 en 2030 wil het Rijk in totaal 981.000 woningen bouwen om de woningnood tegen te gaan.

Villa’s

Het idee van ‘een straatje erbij’ is niet nieuw: verspreid door heel Nederland is er al op dit soort kleinschalige manier uitgebreid, met bijvoorbeeld appartementencomplexen, villa’s of een mix van woningtypes, uit verschillende jaren. Maar door het oplopende tekort van ongeveer 400.000 woningen wordt het straatje erbij nu besproken als strategie.

„Met een straatje erbij laat je ruimtelijke ordening eigenlijk los en ga je ad hoc bouwen”, zegt Arjan Harbers van het PBL, hoofdauteur van het rapport. „Het is snel, gemakkelijk en goedkoop, want infrastructuur zoals wegen, riool en kabels hoef je niet nieuw aan te leggen.”

Er zijn ook argumenten tegen straatjes erbij bouwen. Zo hebben steden vaak nog de ruimte om te ‘verdichten’ met extra woningen op lege plekken, terwijl door extra straatjes de groene zones tussen de steden dichtslibben. Nieuwbouwwoningen aan stadsranden zijn vaak ruimer en duurder, wat het landelijke tekort aan sociale huur niet verkleint. In vergelijking met grote bouwlocaties vraagt het relatief veel planning en zijn de uitvoeringskosten hoog.

In de wereld van ruimtelijke ordening zijn er ook duidelijke tegenstanders. Lector Cees-Jan Pen van Fontys Hogeschool bijvoorbeeld noemt de „omarming” van straatje-erbij-planologie „ideeënarmoede”.

Overstromingsrisico’s

Het PBL heeft gekeken waar ruimte is voor nieuwe straatjes van maximaal 200 meter en 49 woningen en op landbouwgrond binnen 200 meter van de bebouwde kom. Verder zijn het locaties dicht bij openbaar vervoer, zonder milieubezwaren of overstromingsrisico’s.

Zo komt het PBL uiteindelijk tot ruimte voor 95.000 woningen, verspreid over in totaal 2.100 „woonkernen”. Het zou een toename bedragen van 1,2 procent van de totale voorraad (2023) van de ruim 8.125.000 woningen in Nederland.

Hoeveel straatjes erbij gebouwd kunnen worden, verschilt per provincie, en soms is er een groot gat met de lokale behoefte aan woningen. De meeste woningen tot 2030 zijn gepland in Noord-Holland (199.500) en Zuid-Holland (239.100), maar hiervan is met straatjes erbij slechts 3 procent te realiseren.

In de Randstad zijn dus meer woningen nodig en daarom zijn hier ook grote woningbouwlocaties aangewezen, net als in stedelijk Brabant, de regio Arnhem-Nijmegen, Zwolle en Groningen. Langs acht gemeenten op de „Oude Lijn” tussen Dordrecht en Leiden bijvoorbeeld staan 170.000 woningen gepland; dat zouden héél veel straatjes erbij zijn.

Woonkernen

In sommige landelijke provincies is met de straatjes-erbij-aanpak juist wel een groot deel van de woningbouwopgave te realiseren, zoals in Friesland (59 procent) en Zeeland (73 procent), Drenthe (36 procent) en Limburg (45 procent), zegt het PBL.

Voor kleine gemeenten in de regio is een straatje erbij, naast ‘verdichten’ van de kern zelf, dus wel een oplossing. „Het zou ook niet reëel zijn om langs dorpen met vierhonderd inwoners een enorme wijk met tweeduizend woningen te bouwen”, zegt onderzoeker Harbers.

Hoe makkelijk of moeilijk het is om een straatje erbij te bouwen, verschilt van geval tot geval, zegt Harbers. De grond aan de rand van woonkernen is vaak al in handen van de gemeente of projectontwikkelaars – en dan kan het snel gaan. Maar bouwgrond vinden kan ook langer duren. Harbers: „Een straatje erbij is zeg maar één weiland. Maar ik verwacht niet dat boeren hiervoor uitgekocht moeten gaan worden.”

Wat vindt NRC | Terecht veel vragen en zorgen over nieuwe werkinstructie IND

admin
September 24, 2024
0

Nederland gaat vaker ‘nee’ zeggen tegen asielzoekers. Dit vloeit voort uit een nieuwe methodologie die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) sinds deze zomer hanteert. Tot voor kort moest de dienst, vaak onder druk van de rechter, zelf goed onderbouwen waarom een asielzoeker geen recht heeft op bescherming. Nu ligt er, op verzoek van de politiek, een nieuwe werkinstructie waarin de bewijslast vooral bij de asielzoeker wordt gelegd. Die moet, zo meldde NRC maandag, nu zelf het overtuigende bewijs leveren waarom zijn of haar leven in gevaar is. Asielzoekers die al langer in de EU verblijven moeten eveneens overtuigend kunnen uitleggen waarom ze niet al eerder elders een asielverzoek hebben ingediend.

Volgens Vluchtelingenwerk gaat het om „de grootste beleidswijziging in tien jaar tijd”. De gevolgen zijn nu al merkbaar. In de afgelopen weken zouden asielzoekers uit Syrië, Afghanistan en Jemen, landen die voorheen als evident onveilig golden, tegen afwijzingen aan zijn gelopen. Omdat ze dus niet kunnen bewijzen dat hun land van herkomst voor hen persoonlijk onveilig is, en de IND niet langer heel precies hoeft te bewijzen dat het daar wél veilig is.

Column | Waarheid waardevol in en om zichzelf

admin
September 24, 2024
0

Alles gaat zoals gepland. Het extreemrechtse kabinet stelt extreemrechtse ongrondwettelijke maatregelen voor, de oppositie levert kritiek, in de kranten wordt dit alles geduid en horen we instemming of tegengeluiden. Dus alles gaat zoals gepland.

In De haat tegen de democratie schrijft de Franse filosoof Jaques Rancière dat onze representatieve democratie eigenlijk een samenspel van oligarchieën is. Onder de VVD maakte een selecte groep welgestelde burgers met banden met het bedrijfsleven bijvoorbeeld de dienst uit. Deze verstrengeling van kapitalisme en politiek in de polder leidde ertoe dat Nederland werd bestuurd als een soort supermarkt. Sinds de laatste verkiezingen is het recht van de rijkste grotendeels verdrongen door het recht van de luidste. De VVD zit nog in het zadel en de BBB vertegenwoordigt de belangen van de agro-industrie. Maar de verbinding tussen politiek en media, waaronder sociale media, is steeds belangrijker geworden.

Het fictieve verhaal over Nederland als een land geteisterd door een asielcrisis kan alleen zo succesvol worden als iedereen eraan bijdraagt. De NOS legt het standpunt van de regering netjes uit. Experts vinden dat de plannen van het kabinet onmogelijk zijn (of niet). Peilingen laten zien dat dit is wat de burgers willen. Omdat iedereen er serieus op ingaat lijkt het al bijna normaal dat de PVV de grootste partij in Nederland is. Ondertussen blijven de echte crises buiten schot.

Terwijl ik nadacht over de macht van het consumentenpopulisme vroeg ik me af hoe een krant eruit zou zien die niet het recht van de luidste zou hanteren. Dus niet gebaseerd op meningen, hypes of de belangen van selecte groep, maar op schaal naar werkelijke problemen. Dat zou meer dan 99 procent berichtgeving over niet-mensen betekenen. Waaronder veel aandacht voor de uitbuiting van niet-menselijke dieren, want in de vee-industrie worden in Nederland elke dag meer dan 1,7 miljoen van hen geslacht. En er leven in die vee-industrie onder andere ruim 100 miljoen kippen, 12 miljoen varkens en bijna 4 miljoen runderen onder erbarmelijke omstandigheden, tegen 17,7 miljoen menselijke inwoners, dus reken maar uit.

Voor vandaag denk ik in ‘Binnenland’ bijvoorbeeld aan een reportage over wat het voor dieren inhoudt dat er geen verbod komt op stroomstootwapens. Dat had de vorige landbouwminister Adema beloofd. Varkens in Nood liet zien dat dieren willekeurig stroomstoten kregen op heel gevoelige plekken zonder dat ze weg konden. Maar minister Wiersma wil eerst kijken of er draagvlak is onder degenen die de stroomstoten toedienen. En een overzicht van wat het voor de niet-menselijke dieren en planten in Nederland betekent dat degenen die hun leefgebieden vernietigd hebben dat de komende vier jaar in heel Nederland zullen doen.

In een paar kolommen op de achterpagina is er ruimte voor mensennieuws. In het binnenland misschien over de meer dan honderdduizend mensen met ernstige long covid die wegteren zonder enige zorg, of de jeugdzorg. In het buitenland bijvoorbeeld de humanitaire crisis in Syrië, of Soedan, of toch de overstromingen in centraal Europa – want die zijn deel van de klimaatverandering die ieders leven op termijn zal bepalen.

Dit wil natuurlijk niemand lezen, hoewel ik de redactie bij deze uitdaag er eens over na te denken. Want het is niet de taak van iemand die de werkelijkheid naar woorden vertaalt om te schrijven wat mensen willen lezen. De waarheid is waardevol in en om zichzelf. En kritisch zijn betekent voor degenen die bijdragen aan het publieke debat niet alleen kritiek leveren binnen het bestaande systeem. Het gaat ook om begrijpen hoe je dat in stand houdt. Anders blijft alles gaan zoals gepland.

Eva Meijer is schrijver en filosoof. Ze schrijft om de week een column.

Luister naar