‘Onze literatuurlerares? Gedood. Onze leraar geschiedenis? Gegijzeld’

Zijn gehele middelbare-schooltijd heeft Hovav Shemi (57) op blote voeten gelopen. Buiten, op het met paarse en rode bougainville omzoomde plein met de witte stenen trap van zijn kibboetsschool. In de gangen, in de klaslokalen, in de grote eetzaal. Zijn klasgenoten deden dat ook. Net als de meeste leerlingen van de Ma’ale Habsor-school, vier kilometer van de grens met de Gazastrook, naast kibboets Magen. Het waren kinderen van de kibboetsen in de omgeving. „We waren jong, wild, als dorpskinderen.”

Pas na het eindexamenfeest trok Shemi voorgoed schoenen aan. Iedereen trok schoenen aan. Ze moesten wel, de diensttijd wachtte. En na die twee of drie jaar ging iedereen zijn eigen weg. De meesten verlieten de kibboets – op schoenen. Sommigen hielden contact met leeftijdgenoten. Anderen wat minder. Pas na 7 oktober, de dag van de aanval door Hamasstrijders op een dansfeest en de kibboetsen naast de Gazastrook, werden de oud-leerlingen van Ma’ale Habsor weer verenigd.

Er werden ruim 1.200 mensen gedood, ongeveer 240 mensen werden ontvoerd naar de Gazastrook. De oud-leerlingen van de school kennen velen van hen – het zijn (ouders en kinderen van) vrienden, familieleden, oud-schoolgenoten. Inmiddels is er onderhandeld over een ruil van een deel van de Israëlische gijzelaars tegen Palestijnse gevangenen en een gevechtspauze van enkele dagen. Die zou volgens bemiddelaar Qatar vrijdag moeten ingaan. Vooralsnog gaat de tegenaanval van Israël op de Gazastrook gewoon door. Volgens de autoriteiten in Gaza kwamen er tot nu toe ruim 13.000 Palestijnen om.

Midden in de woestijn

Het was Shemi die een aantal dagen na de aanval de app-groep ‘Oud-leerlingen van Ma’ale Habsor wachten op de ontvoerden’ aanmaakte. Voor alle leden in de groep geldt: op hun twaalfde werd door die school hun wereld groter dan de kleine gemeenschap waarin ze opgroeiden. Op die middelbare school midden in de woestijn maakten ze kennis met de kinderen van de kibboetsen om hen heen; en dat zijn de kibboetsen die op 7 oktober werden aangevallen.

Pijlsnel werd het een enorme groep. Er werden foto’s gedeeld van de vele doden: ouders van oud-leerlingen, zussen en broers die in een van de kibboetsen woonden, neefjes, nichtjes, de oude buurman, die vrouw van het winkeltje. De jongste is een baby.

‘Herinner je je Ada Sagi? Ze gaf Arabische en Hebreeuwse les. Ze is gegijzeld.’

‘Literatuur-lerares Manucha Hulati? Dood.’

‘Haim Perry, de dramadocent? Hij bracht tot kort geleden zieke Palestijnen naar ziekenhuizen in Israël. Gegijzeld.’

‘Alex Danzig? Onze leraar geschiedenis? Gegijzeld.’

Oude bekenden

Zijn appgroep met oude bekenden bracht steun en troost, zag Shemi. Om dat vast te houden, zorgde hij met vrienden voor een eigen Ma’ale Habsor-tent tegenover het ministerie van Defensie in Tel Aviv. Daar bivakkeren familie en vrienden van ontvoerden nu al zes weken – in een lange rij partytenten langs een drukke weg – om te zorgen dat de aandacht voor de ontvoerden niet afneemt. Afgelopen week liepen familieleden in een emotionele mars in een aantal dagen van Tel Aviv naar Jeruzalem, waar de regering zetelt. Ze eisten dat premier Nethanyahu stappen zou ondernemen om hun geliefden vrij te krijgen.

Neem Yair Moses (49), die ook in Shemi’s app-groep zit. Hij liep alle dagen mee in de mars. Moses krijgt veel steun van zijn vroegere klasgenoten, zegt hij. Zijn beide ouders werden ontvoerd uit kibboets Nir’Oz waar hij opgroeide. Ze zijn gescheiden. Op een filmpje zag hij later hoe zijn moeder Margalit (77) in haar scootmobiel, geflankeerd door twee Hamasterroristen, wordt meegenomen. „Ik wilde het aanvankelijk niet bekijken”, zegt Yair. „Mijn broer bekeek het eerst. Daarna heb ik het ook gezien.”

Zijn vader Gadi (79) en zijn partner Efrat Katz (69) gingen naar hun ‘safe room’. De dochter van Efrat die op bezoek was met haar twee dochtertjes van twee en vier jaar, gingen mee. „Ik heb ze vroeg in de ochtend nog aan de telefoon gehad”, zegt Yair Moses. Sirenes klinken vaker in de kibboets, meestal is het loos alarm. „Ze dachten dat ze er zo weer uit zouden zijn en ontbijt konden gaan maken.” Tot twee Hamas-terroristen binnenkwamen.

Oma werd gedood

Zijn vader kwam uit de schuilkelder en sprak met de mannen. Yair vermoedt dat hij iets heeft gezegd als: neem mij maar mee en laat de meisjes en vrouwen met rust. „Dat zou bij hem passen.” Ze namen hem inderdaad mee. Maar even later kwamen er ándere mannen het huis binnen en openden de schuilkelder. Ze namen de kleuters en hun moeder mee naar Gaza. De oma schoten ze dood.

Vijfenzeventig mensen, een kwart van het aantal inwoners van kibboets Nir’Oz, werden gekidnapt. Dertig zijn er gedood. In de omringende kibboetsen is de situatie vergelijkbaar. Er zijn ook lichtpuntjes, zegt Yair. Zijn zus en haar twee dochters die in Nir’Oz wonen, hebben de aanval overleefd. Yair Moses: „Een mirakel. Ze gingen hun huis niet in, en hebben het ook niet in brand gestoken.”

De verhalen over de slachtpartijen door Hamasstrijders zijn inmiddels bekend. Michal Herzog, de vrouw van de Israëlische president Isaac Herzog, schreef deze week in een opinieartikel in het Amerikaanse tijdschrift Newsweek dat de enorme wreedheid van de aanval, met name ten aanzien van de vrouwen en meisjes die verminkende verkrachtingen moesten meemaken, haar niet meer loslaat. Ze vindt het schokkend dat daar zo weinig aandacht in de rest van de wereld voor lijkt te zijn.

Lees ook
Gevechtspauze in Gaza met dank aan Qatar en Biden

Elite-eenheid

Een lang vervlogen tijd, vindt Weisel. Hij vocht als reservist van een elite-eenheid vele keren in Gaza. „Het is langzaam veranderd.”

Shemi: „Ik was links en ik ben het nog steeds.” Uiteindelijk zullen we een manier moeten vinden om samen te leven met de Palestijnen, zegt hij. „Er is geen andere oplossing.”

Ron Weisel noemt mensen als Shemi lachend ‘boomknuffelaars’. Het ironische is, zegt hij, dat juist onder de bewoners van de kibboetsen langs de grens met Gaza er veel sympathie was voor het idee van samenleven.

Hamas is een terreurorganisatie, zegt Shemi. Hoe groot hun terreur is, hebben we gezien. Dat moet je niet verwarren met de Palestijnen. De Israëlische regering onder leiding van premier Nethanyahu heeft Hamas groot gemaakt, zegt hij. Zo konden ze volhouden dat onderhandelen over een vreedzame oplossing niet mogelijk was. Als het bestuur van Gaza had bestaan uit redelijke mensen, dan kun je niet volhouden dat je niet wil onderhandelen.

Weisel haalt zijn schouders op. Nu moeten we ervoor zorgen dat Hamas wordt uitgeroeid, vindt hij. „De Arabische wereld moet weten wat de consequenties zijn als Israël wordt aangevallen.” Hij valt even stil. Zijn moeder was een overtuigd vredesactivist, zegt hij. Zo een die met allerlei demonstraties meedeed. „Ik ben blij dat zij dit niet meer hoeft mee te maken.”

Veel schoolgenoten, zegt Shemi, zeggen dat de terroristen naast de gijzelaars, nog iets meenamen: onze jeugdherinneringen. „We zijn bang dat dit bloedbad voorgoed alles overschaduwt.” Wanneer de kinderen weer op blote voeten naar school kunnen? Shemi denkt dat het lang zal duren „En misschien is de blote voeten-tijd voorgoed voorbij.”