N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Analyse
Virgin Orbit Het zal vermoedelijk nog weken duren voor duidelijk is wat er misging met de raket die maandagnacht in de oceaan stortte.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data95409438-b26209.jpg)
Foto Henry Nicholls/Reuters
Een heldere vallende ster trekt een streep door de nachthemel. De video, geschoten door Ramón López op het Canarische Eiland Lanzarote voor de West-Afrikaanse kust, laat het roemloze einde zien van de LauncherOne-raket van Virgin Orbit. Na de mislukte lancering van maandagnacht viel die brandend terug in de atmosfeer, inclusief negen satellieten, waarvan de resten inmiddels op de bodem van de Atlantische Oceaan liggen.
„Het lijkt erop dat de raketmotor van de tweede trap niet goed gefunctioneerd heeft”, zegt Marco Langbroek, onderzoeker aan de TU Delft en een bekende tracker van raketten en satellieten aan de hemel. De raket was boven de Atlantische Oceaan ten zuiden van Ierland gelanceerd vanonder een Boeing 747 die eerder die nacht opgestegen was vanaf het Britse schiereiland Cornwall. Duizenden toeschouwers waren er afgekomen op de eerste West-Europese raketlancering naar een baan om de aarde.
Vluchtdata bestuderen
Na het opbranden en wegvallen van de eerste trap had de raketmotor van de tweede trap de lading naar een hoogte van 550 kilometer moeten stuwen. Aanvankelijk meldde Virgin Orbit via Twitter dat dat gelukt was, maar een half uur later verscheen de boodschap dat er een anomalie was opgetreden. De komende weken zullen ingenieurs met een vergrootglas door de vluchtdata gaan, zegt Langbroek, „Het kan weken duren voordat je precies weet wat er misging.”
Maar wat ook de uitkomst is, de mislukking is slecht nieuws voor het beursgenoteerde Amerikaanse Virgin Orbit. Het bedrijf investeerde zo’n 1 miljard dollar in de ontwikkeling van LauncherOne en heeft zes lanceringen achter de rug, waarvan vier succesvol. Met een lanceerprijs rond 12 miljoen dollar en maandelijkse kosten van 20 miljoen zal het de lanceerfrequentie flink moeten opvoeren om in de zwarte cijfers te komen, maar dat lijkt voorlopig onmogelijk. „Space is hard, profits are harder”, kopte ruimtevaartblog Parabolic Arc meedogenloos.
„Mislukkingen horen bij ruimtevaart”, zegt Langbroek. Nog geen etmaal na het LauncherOne-debacle mislukte de eerste lancering van de RS1-raket van het Amerikaanse ABL Space Systems kort na de lancering vanaf het Kodiak-eiland bij Alaska. Op een video is de paddestoelwolk te zien, het bedrijf meldt alleen dat de lancering niet gelukt was. Afgelopen 20 december wist de nieuwe Vega C-raket van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA op zijn tweede vlucht de beoogde baan om de aarde niet te halen. En in februari gingen 40 Starlink-satellieten van Elon Musks ruimtevaartbedrijf SpaceX verloren door een voorspelde uitbarsting van zonne-activiteit. „SpaceX is zeer ervaren, maar ook zij kunnen fouten maken”, zegt Langbroek.
Azen op de groeimarkt
Toch is de mislukking geen tegenslag voor de Europese ruimtevaart, zegt Langbroek. „Virgin Orbit is een 100 procent Amerikaans bedrijf.” Ook is het maar een van tientallen commerciële ruimtevaartbedrijven die azen op de groeimarkt voor small launchers, relatief kleine raketten die per lancering enkele middelgrote of een handjevol kleinere satellieten in een baan om de aarde kunnen brengen.
Daaronder zijn Europese bedrijven zoals het Britse Skyrora met de Skylark L-raket (één mislukte lancering in oktober) en het Italiaanse Avio, bouwer van de Vega C. Het Britse Orbex (Prime-raket), het Duitse Rocket Factory Augsburg (Helix) en ISAR Aerospace (Spectrum) hebben nog geen lanceerpogingen gewaagd, net als het Franse Maiaspace (Prometheus) en Latitude (Zephyr). Het Delfts-Nieuw-Zeelandse Dawn Aerospace voert testvluchten uit met het raketvliegtuig Aurora, voorlopig zonder satellieten aan boord. Buiten Europa zijn er het Amerikaanse Firefly (Alpha-raket, twee mislukte lanceringen), Relativity (Terran 1, nog in ontwikkeling) en dus ABL, dat dinsdag in Alaska een forse tegenslag te verwerken had.
Het enige bedrijf met een operationele kleine raket is het Nieuw-Zeelandse Rocket Lab, dat met zijn Electron al 32 lanceringen achter de rug heeft. Daaronder waren drie mislukkingen. De volgende lancering staat gepland voor 22 januari.
