Een nieuwe reeks zware aardbevingen was vrijdagavond aanleiding voor IJsland om de noodtoestand uit te roepen: de autoriteiten vrezen dat de aanhoudende bevingen zullen leiden tot een vulkaanuitbarsting op de berg Thorbjörn. Dat meldde het IJslandse nieuwsplatform RUV vrijdag. Ook heeft IJsland uit voorzorg besloten om alle vierduizend inwoners uit de plaats Grindavík, op zo’n vijftig kilometer ten zuidwesten van hoofdstad Reykjavík, te evacueren.
Sinds eind oktober zijn er al meer dan 24.000 aardbevingen geweest op het eiland. Vrijdag vonden er zo’n achthonderd plaats, de zwaarste met een kracht van 5,2. Het IJslandse weerinstituut IMO vreest dat grote hoeveelheden magma zich door de bevingen ondergronds verspreiden, en op korte termijn naar boven kunnen komen.
Omdat de stroom van magma die zich aan het vormen is ook Grindavík zou kunnen bereiken, hebben de autoriteiten besloten de inwoners te evacueren. Als het magma onder een gebied loopt, bestaat de mogelijkheid dat er een lavascheur ontstaat waaruit de lava naar boven komt. De toegenomen seismische activiteit leidde donderdag ook al tot de sluiting van de beroemde warmwaterbron Blue Lagoon.
Dertig actieve vulkanen
Met dertig actieve vulkanen is een vulkaanuitbarsting IJsland niet vreemd: gemiddeld barst er iedere vier tot vijf jaar een vulkaan uit. Maar de afgelopen jaren gebeurde dat vaker. Op het schiereiland Reykjanes, waar Grindavík ligt, zijn sinds 2021 drie vulkaanuitbarstingen geweest. Daarvoor waren de vulkanen op het schiereiland achthonderd jaar inactief.
De laatste grote uitbarsting in IJsland was in april 2010, toen de vulkaan onder de gletsjer Eyjafjallajökull uitbarstte. Door de aswolken die de vulkaan de lucht in spuwde, werden zo’n 100.000 vluchten geschrapt, waardoor wereldwijd tien miljoen reizigers strandden.
Lees ook Vergeleken met de supervulkaan was de zwaarste uitbarsting van dit millennium slechts kinderspel
‘NEE!” „NEE!” „NÉÉÉÉ!!” Een groepje tieners roept door elkaar heen, gevraagd naar hun mening over een helmplicht voor fatbikes. „Schrijf maar op dat hier zeven mensen tégen zijn!”, zegt Melchior (14). „Van die elektrische omafietsen hoeven óók geen helm op!”, zegt Macy (14).
Ze hangen bij een betonnen bankje rondom een boom, tegenover hun middelbare school in Almere. Twee zwarte fatbikes staan in het midden van de groep. Daar wordt een beetje op geleund en gezeten. Het zijn de pronkstukken. Deze zijn van Macy en Orlando (12). Die van Melchior staat thuis. De ‘gewone’ fietsen staan om de groep heen geparkeerd.
Dinsdag stemt de Tweede Kamer over een helmplicht voor fatbikes. Er gebeuren steeds meer (ernstige) ongelukken mee. In 2023 werden er 59 fatbike-ongevallen genoteerd in het Letsel Informatie Systeem van dertien spoedeisendehulp-afdelingen van ziekenhuizen. Na het eerste halfjaar van 2024 staat de teller al op 140, blijkt deze maandag uit nieuwe cijfers. 47 procent van fatbikeslachtoffers is tussen de 12 en 15 jaar oud. Artsen zien dwarslaesies, schedelbasisfracturen, ontvelde benen en armen.
Melchior vindt een helm onzin. „Als je gewoon 25 kilometer per uur gaat [de maximaal toegestane snelheid van een fatbike], is het prima. Dan is het eigenlijk gewoon een normale elektrische fiets. Tenminste, als ik ’m niet opvoer, gaat-ie 25…”
Macy lacht. „Af en toe.”
Melchior: „Ja, af en toe gaat-ie 25.”
„Kijk!” roept Vince (13). Hij loopt naar zijn omafiets die op een klapstandaard staat, knielt en begint driftig aan één van de trappers te draaien. „Deze gaat nu ook harder dan 25! Dus dan zou je hiervoor ook een helm op moeten!”
„Die meneer gaat ook best hard!” Macy wijst naar een oudere man, die op een elektrische fiets over het fietspad voor de school fietst. Daar schieten ook steeds leerlingen op fatbikes voorbij. Dan klinkt een zacht, zoemend geluid.
Lees ook
De fatbike is voor kinderen ‘een extreem gevaarlijk apparaat’, zegt de traumachirurg
‘Álles kan harder dan 25 km p/u’
Vince: „Álles kan harder dan 25 kilometer per uur. Ik kan ook harder rennen dan 25.”
Macy: „Dat hoop jij.”
De minister die over verkeersveiligheid gaat, Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat, PVV), voelde in augustus nog weinig voor extra regels voor fatbikes. „Laten we niet alle fatbikegebruikers categoriseren als een groep asociale weggebruikers”, zei hij tegen het AD. Maar in de Tweede Kamer werd de roep om maatregelen luider en luider. En toen partijgenoot en Kamerlid Hidde Heutink begin september op X een oproep deed om in te grijpen, maakte Madlener een draai.
Hij ligt nog wel in de clinch met de Kamer over de invulling van die maatregelen, zoals de helmplicht. Daartoe roepen PVV en NSC op in een motie waarover dinsdag gestemd wordt, en waarvoor zich een meerderheid heeft afgetekend. Zij willen specifiek voor de fatbike een helmplicht. De minister zei anderhalve week geleden in een debat over verkeersveiligheid dat het ineffectief is om een onderscheid te maken tussen fatbikes en andere elektrische fietsen. „Dan krijg je straks een slimbike of een fiets met een ander zadel. […] Als we ons richten op het nu, dan hebben we een succes op de heel korte termijn, maar op de lange termijn heeft dat echt weinig zin.”
De indieners van de motie willen dat hij meer tijd neemt om te onderzoeken hoe dit onderscheid wél te maken valt. Of en wanneer er eenhelmplicht voor fatbikerijders komt, valt nog niet te zeggen.
Even bewusteloos
„Een helm is lelijk en verpest gewoon mijn haar”, zegt Macy. De onderkant van haar steile, blonde haar valt in de capuchon van haar gewatteerde jas. „En het ziet er gewoon een beetje dom… Wat voor helm verwachten ze eigenlijk dat we gaan dragen? Zo’n fietshelm of zo’n scooterhelm met een klepje? Een scooterhelm wil ik op zich wel, want dan krijg je geen druppels in je gezicht als het regent.”
„Dan wordt toch heel je make-up uitgesmeerd als je ’m af doet?”, zegt Liv (13).
Macy is even stil. „Oooooh, dat is waar. En mijn haar!”
Of hun ouders het niet eng vinden, hun kinderen op zo’n snelle fiets? „Jawel!”, roepen de tieners in koor.
Lees ook
Hard gaan zonder helm op het fietspad – rijden als een koning op de fatbike
Macy wijst naar de afgebroken versnellingen op haar stuur en daarna tilt ze haar kin omhoog. Er is een groot litteken te zien. „Ik heb een hechting hier. En was even bewusteloos toen het gebeurde.” Jade toont op haar telefoon een filmpje waarin Macy de flinke jaap op haar kin laat zien.
Macy had een vriendin achterop. Ze wilden een bekende inhalen die al was weggereden op de scooter. Macy kreeg de slappe lach en begon te slingeren. Haar vriendin viel op haar hoofd, maar had gelukkig niets. Macy moest naar het ziekenhuis, voor haar kin. Nu rijdt ze voorzichtiger. Ze neemt liever niemand meer achterop haar fatbike en als ze zelf achterop zit, schreeuwt ze vaak „remmen, remmen!” als het te hard gaat.
De vrienden gaan ervandoor. Vince met zijn omafiets. „Zonder versnellingen, niks! Gewoon lekker ouderwets.” Hij zou wel graag een fatbike willen.
„Met een fatbike ben je niet per se geliefder, maar het ziet er wel stoerder uit”, zegt Liv. Dus als een jongen een fatbike heeft, is hij leuker dan wanneer hij er géén heeft? Liv knikt hevig, terwijl ze de zoete rook van haar vape uitblaast.
Vince: „Maar het maakt je geen ander persoon!”
De achternamen van de tieners zijn bekend bij de redactie.
Mijn man en ik waren uitgenodigd om op de school van onze kleindochter te komen vertellen over vroeger. Mijn man vertelt over de eerste telefoons in het dorp waar hij opgroeide. „Jullie hebben allemaal een telefoon, maar vroeger had nog niemand een telefoon. Alleen de dokter en de burgemeester hadden er een.”
„Wat hadden ze er dan aan?”, klonk ad rem achter uit de klas.
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
Na de eredivisiewedstrijd tussen Feyenoord en NAC in de Kuip in Rotterdam zijn tien mensen aangehouden voor openlijke geweldpleging. Dat meldt de politie aan onder meer persbureau ANP, na eerdere berichtgeving door AD. Kort nadat NAC de wedstrijd met 2-0 verloor, zouden stadionbezoekers horecawerknemers hebben aangevallen. Vier mensen raakten lichtgewond, het zou gaan om vooral schaafwonden.
Onder de tien arrestanten zijn zeker zeven NAC-supporters, meldt de politie. Op beelden is te zien hoe een eetkraam is omgegooid. Medewerkers die achter de omgevallen kraam schuilen, proberen een hek over te klimmen en te vluchten. Dit zou in het uitvak in de Kuip zijn voorgevallen. Nog een groep horecawerknemers werd onderweg naar buiten belaagd.
De supporters sloopten ook andere spullen in het stadion en keerden zich tegen politieagenten en beveiligers. Zij werden bekogeld. „Het is absurd wat er is gebeurd, dit is van de gekke”, zegt een politiewoordvoerder tegen ANP. Door de onrust werd een grote groep NAC-supporters langer vastgehouden in het stadion. Zij konden pas veel later vertrekken.
