Column | Het ondernemersklimaat gaat eraan!

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Column Bedrijven voelen de pijn van politieke maatregelen, maar ze worden óók gepamperd, ziet Marike Stellinga.

Illustratie Leonieke Fontijn

Loont het nog om te ondernemen in Nederland? Kan je hier nog een bedrijf runnen of wordt de gemiddelde bedrijfsbaas inmiddels horendol van de wisselvallige stemming in de politiek?

De lobby van bedrijven klaagt. Een greep: het bedrijfsleven wordt al jarenlang gebruikt als pinautomaat. Maak de economische motor niet kapot. Er is stabiel overheidsbeleid nodig. Aldus VNO-NCW en MKB Nederland.

Concrete recente klachten: het minimumloon gaat al fors omhoog, maar de Tweede Kamer deed er na Prinsjesdag nog een schep bovenop. En verhoogde plots een aantal belastingen voor bedrijven, zoals de bankenbelasting en een belasting op aandeleninkoop.

Nu komt daar nóg een belastingverhoging bij. Vorige week stemde de Kamer voor een plan van Pieter Omtzigt om het belastingvoordeel voor buitenlandse werknemers (expats) te versoberen. Alleen de VVD stemde tegen. Opnieuw verbijstering. De versobering zou Nederland minder aantrekkelijk maken voor talent.

Zijn de klachten terecht? Wordt Nederland minder aantrekkelijk voor bedrijven? Dat is moeilijk te beantwoorden. Het ene bedrijf is het andere niet. Met de winsten gaat het over het algemeen best goed. Donderdag nog kondigden ING en Shell aan voor miljarden euro’s aan eigen aandelen op te kopen. Dat doe je als je geld te veel hebt. Maar dat wil niet zeggen dat het overal goed gaat. Vooral in de energiesector en de financiële sector verhoogden bedrijven hun winstmarges.

Wat het ook moeilijk maakt: het vestigingsklimaat is een breed begrip. Alle omstandigheden in een land bepalen het: hoeveel belastingen mensen en bedrijven betalen, hoe goed de overheid georganiseerd is, hoe hoog opgeleid de bevolking, hoe sterk het vertrouwen, hoe goed de wegen en het openbaar vervoer.

De overheid pampert gevestigde bedrijven nog altijd te veel

Het is veel te simpel om te zeggen: de belastingen en het minimumloon gaan omhoog, nu is ons ondernemersklimaat naar de knoppen. Vergelijk bijvoorbeeld België en Nederland. Een industrieconcern met vestigingen in beide landen die één van de twee moet sluiten, moet van alles afwegen: in Nederland zit het elektriciteitsnet vol (bemoeilijkt vergroenen) en in België wordt het salaris van werknemers automatisch verhoogd met de inflatie (verhoogt de kosten). Zegt u het maar.

In internationale ranglijstjes, die het ‘klimaat’ voor bedrijven proberen te vangen, staat Nederland in de toptien. We zakken wel wat. Waar we goed op scoren: kwaliteit van leven, hoogopgeleide bevolking, goede infrastructuur. Waar we minder op scoren: een gunstig belastingklimaat. Die lijsten zijn wel van vorig jaar.

De zorgen over het ondernemersklimaat gaan dan ook vooral over wat na de verkiezingen komen gaat. Veel partijen hebben plannen om het minimumloon verder te verhogen, om belastingen op te schroeven. Drie van de vier grootste partijen in de peilingen zijn niet bepaald bedrijfsonvriendelijk te noemen: VVD, BBB en NSC. Maar ook bij een partij als de VVD is de stemming over grote bedrijven wat bekoeld.

Tegelijk staat Den Haag bepaald niet met de rug naar grote bedrijven. Zo wil het gevallen kabinet met miljarden euro’s subsidie grote industriebedrijven helpen vergroenen. De overheid pampert gevestigde bedrijven nog altijd te veel, concludeerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid onlangs. Bedrijven kunnen de schadelijke impact van hun bedrijfsvoering nog altijd te makkelijk afschuiven op de samenleving.

Wat kunnen we hieruit concluderen? Volgens mij zijn er twee dingen aan de hand. Eén: er wordt al langer een nieuw evenwicht bevochten tussen arbeid en kapitaal. Nederland kreeg een kostenschok te verwerken toen de energieprijzen stegen. Hoe wordt die pijn verdeeld? In de lonen of de winsten? Vaak wordt dit gezien als een gevecht tussen werknemers en bedrijven, maar bedrijven zijn in handen van mensen: grootaandeelhouders en aandeelhouders (waaronder werknemers die via pensioenfondsen beleggen).

Twee: er wordt aan een nieuwe groene economie gebouwd. Veel klachten van bedrijven gaan daarover: het stroomnet zit vol en toch legt de overheid groene eisen of belastingen op. Dat is een terecht punt. Maar ook als het stroomnet alle ruimte heeft, zorgt vergroening voor verliezers onder bedrijven, die zich zullen verzetten.

Van VNO-NCW tot de WRR is iedereen het over één ding eens: de onzekerheid over het overheidsbeleid is een probleem. Bedrijven moeten fundamenteel veranderen. Dat is al risicovol, maar het is nog eens extra risicovol als onduidelijk is wat de politiek wil. Dus liever een nare knoop doorhakken dan geen knoop.

De opdracht voor de komende jaren is kneitermoeilijk. Het karakter van onze economie gaat waarschijnlijk wezenlijk veranderen in de ombouw naar een groene samenleving, maar hoe dat uitpakt, weten we niet precies. Dit wordt een waagstuk waarbij iedereen nodig is, óók bedrijven. Daar helpen vijandsbeelden over het bedrijfsleven niet bij, maar adoratie ook niet. Heldere normen zouden de uitkomst moeten bepalen, niet wie het hardst schreeuwt of het best lobbyt.

Er ligt geen economisch receptje op een plank dat elk land zou moeten invoeren. We moeten een goede samenleving bouwen, eentje die wij democratisch hebben uitgevochten. Daar volgt dan een economie uit. Uit de regels en grenzen die wij bedenken. Dus vecht het uit, stem, en wie er daarna ook regeert: kies.

Related Posts

Hengelo heeft de grootste ‘brede welvaart’, Amsterdam is nog steeds aantrekkelijkste stad om te wonen

  • admin
  • November 10, 2024
  • 0

De kwaliteit van leven, uitgedrukt in de term ‘brede welvaart’, is in het landelijk gebied van Nederland doorgaans groter dan in stedelijke gemeenten. Op het platteland zijn materiële welvaart, veiligheid, sociale cohesie en woonplezier groter dan in de steden. Tussen stedelijke gemeenten in Nederland bestaan verder „forse verschillen” in brede welvaart. Zo scoort van de vijftig grootste gemeenten in Nederland Hengelo het hoogst wat brede welvaart betreft, vooral door het relatief grote woonplezier, de balans tussen werk en privéleven, en veiligheid. Veruit het laagst scoort Rotterdam, vanwege matige materiële welvaart, woonplezier en veiligheid.

Deze conclusies staan in de maandag verschenen Atlas voor Gemeenten, een jaarlijkse vergelijking van de vijftig grootste gemeenten in Nederland.

Lees ook

Waar woon je het fijnst? Amsterdam blijft het aantrekkelijkst, al scoort Arnhem ook goed op natuur en water

Natuur op loopafstand maakt Arnhem aantrekkelijk.

Dat gemeenten relatief veel tevreden en gezonde inwoners hebben, betekent volgens de onderzoekers niet dat deze gemeenten ook het aantrekkelijkst worden gevonden. Zo staat Amsterdam op de veertigste plaats wat betreft brede welvaart, maar is het ook, zoals de afgelopen tien jaar steevast blijkt uit het onderzoek, de aantrekkelijkste stad van Nederland. Mensen zijn bereid voor relatief veel geld naar de hoofdstad te verhuizen, die goed bereikbaar is en het grootste aanbod aan voorzieningen telt. En waar Emmen, zoals gebruikelijk, ook dit jaar weer onderaan de lijst van aantrekkelijke gemeenten staat, zijn de inwoners er wel relatief gezond en tevreden, gezien de 23ste plaats op de ranglijst. „Het woonplezier in Emmen valt gemiddeld uit, voornamelijk vanwege het lage voorzieningenniveau en de relatief lage tevredenheid met de woonomgeving. Daar staat tegenover dat de tevredenheid met de eigen woning hoog is en er weinig huishoudens in gebieden wonen met een zwakke of lagere leefbaarheid”, aldus het rapport.

Gemeenten die zowel aantrekkelijk worden gevonden als ook ‘breed welvarend’ genoemd kunnen worden, zijn volgens de onderzoekers Hilversum, Amstelveen, Amersfoort, Leiden en Haarlemmermeer.

Ook de gemeenten Leeuwarden, Groningen en Zwolle hebben veel brede welvaart, maar lijden enigszins onder hun „beperkte bereikbaarheid”. De gemeenten Heerlen, Sittard-Geleen, Helmond, Roosendaal en Venlo zijn er het slechtst aan toe; daar gaat „weinig brede welvaart gepaard met een geringe woonaantrekkelijkheid”, aldus de onderzoekers, die spreken van „een dubbele uitdaging” voor deze gemeenten.

De gemeenten Heerlen, Sittard-Geleen, Helmond, Roosendaal en Venlo zijn er het slechtst aan toe

Diep in de buidel tasten

Dat gemeenten met een grote aantrekkelijkheid relatief vaak laag scoren op brede welvaart, heeft volgens de onderzoekers vermoedelijk twee oorzaken. Als belangrijkste verklaring noemen de onderzoekers „dat mensen zo graag in de steden met een grote woonaantrekkelijkheid willen wonen dat ze niet alleen diep in de buidel willen tasten (door een hoge prijs voor hun woning te betalen), maar ook willen inleveren op andere terreinen zoals gezondheid, vrije tijd en veiligheid”. Zo hebben inwoners van Amsterdam relatief veel last van stress. Een „aanvullende verklaring” voor de relatief lage brede welvaart in aantrekkelijke steden is dat in deze steden nu eenmaal een „grote groep mensen” woont, veelal in sociale huurwoningen, waarmee het „minder goed gaat”, bijvoorbeeld omdat ze werkloos zijn of kampen met „multiproblematiek”. De onderzoekers opperen dat zich in de aantrekkelijke steden een „grote kloof” aftekent „tussen de haves en de have nots”.

‘Kwaliteit van het leven’

De gemeente met de hoogste kwaliteit van leven is, zoals gezegd, Hengelo, terwijl die bepaald niet de aantrekkelijkste gemeente wordt gevonden; Hengelo staat op deze lijst slechts 42ste. Hengelo scoort op vrijwel alle indicatoren voor brede welvaart „relatief hoog, met uitzondering van het voorzieningenniveau”. Iets minder hoog scoort Hengelo op materiële welvaart, vooral wat het gemiddelde vermogen van de inwoners betreft.

Wat het begrip brede welvaart precies inhoudt, valt lastig uit te leggen, stellen de onderzoekers. In elk geval is het méér dan economische welvaart: „Overkoepelend gaat het over alle aspecten van het leven die mensen van waarde vinden en die raken aan de kwaliteit van het leven”. De belangrijkste indicatoren voor het meten van deze brede welvaart zijn materiële welvaart, gezondheid en welzijn, werk en opleiding, werk- en privébalans, woonplezier, natuur en milieu, sociale cohesie, en veiligheid.


EU trekt 380 miljoen euro uit voor proeffabriek fotonische chips, productielijnen komen in Twente en Brabant

  • admin
  • November 10, 2024
  • 0

De Europese Unie trekt 380 miljoen euro uit voor een proeffabriek voor fotonische chips, die volgend jaar van start gaat. Deze halfgeleiders verwerken informatie met licht, in plaats met elektronen. Daarmee kunnen bijvoorbeeld datacenters energiezuiniger worden gemaakt.

Een derde van de investering, 133 miljoen euro, is bestemd voor nieuwe productielijnen in Twente en Brabant, meldt het ministerie van Economische Zaken in een persbericht. Het ministerie betaalt zelf 66 miljoen euro mee.

Fotonische chips zijn zuiniger dan computerchips met koperen draadjes. De techniek komt van pas in netwerken maar ook bij diagnose van ziekten, voedselproductie en zelfrijdende voertuigen die werken met zogenoemde lidars, de laser-sensoren die de omgeving van de auto aftasten.

De afzetmarkt voor fotonische chips is nog klein, vergeleken met de megafabrieken in Azië die geheugenchips of processors voor telefoons of computers maken. Maar de EU ziet in fotonica een ontluikende sector, die industriële groei gaat opleveren. Het doel is om de complete toeleveringsketen voor fotonische chips in de EU op te bouwen, van onderzoek, ontwerp, tot chipmachines en daadwerkelijke fabricage. Nederland speelt daarin een centrale rol.

Tot nu toe kwamen de meeste de fotonische uitvindingen niet verder dan het laboratorium, omdat het ontbrak aan een goede ‘teststraat’, die in kleine oplage chips kan produceren. Die wordt gebouwd bij de TU Eindhoven en de Universiteit Twente, onder toeziend oog van kennisinstituut TNO. Het gaat om twee verschillende ‘smaken’ van fotonische techniek, die elk verschillende soorten chips opleveren, bijvoorbeeld voor gebruik in quantumcomputers.

Lees ook

Fotonica: geboorte van een nieuwe Nederlandse techreus

Chipfabrikant Smart Photonics is een van de bedrijven die profiteert van miljoenensteun aan de Nederlandse fotonicasector.

Nederland stak onder meer via het Nationaal Groeifonds al veel geld (meer dan 1 miljard euro) in de ontwikkeling van fotonische chips. Een deel daarvan ging naar de chipfabriek van Smart Photonics in Eindhoven. Met een deel van deze nieuwe investering gaat Smart Photonics zijn productielijn overschakelen naar grotere zogenoemde wafers, ronde schijven met chips. De ambitie is dat Nederland in 2030 jaarlijks 100.000 van deze wafers gaat produceren. waarop elk meer dan duizend chips passen.

De EU wil minder afhankelijk worden van de productie van chips in Azië, en voert daarvoor een actieve industriepolitiek met staatssteun. De 380 miljoen voor de nieuwe proeflijnen is toegekend door de Chips Joint Undertaking (CJU), een samenwerkingsverband van Europese bedrijven, kennisinstellingen en overheden, dat deel uitmaakt van de EU Chips Act. Met de Chips Act is in totaal 43 miljard euro gemoeid. Een groot deel van dat bedrag is bestemd voor grote chipfabrieken, zoals die van TSMC in Dresden of die van Global Foundries in Parijs. De duurste fabriek, die van Intel in het Duitse Maagdenburg, is minstens twee jaar uitgesteld omdat de Amerikaanse chipfabrikant in de financiële problemen zit.

Het recente Draghi-rapport pleit ervoor om honderden miljarden euro’s in de Europese chipindustrie te investeren, om te voorkomen dat de EU omver wordt geblazen in de strijd tussen China en de VS, waar de aanstaande president Trump een agressieve handelspolitiek belooft te voeren.


Maccabi-supporters trokken rellend door de stad, de 16-jarige youtuber Bender was erbij

  • admin
  • November 10, 2024
  • 0

De beelden van de 16-jarige journalist van YouTube-kanaal Bender, die donderdagnacht het geweld in Amsterdam vastlegde, gingen dit weekend de hele wereld over. De reportage is zondagavond ruim 850.000 keer bekeken.

De eerste berichten die vrijdag over die nacht naar buiten komen, beschrijven alleen de aanvallen op Israëlische supporters van de voetbalclub Maccabi Tel Aviv. Door mishandelingen belandden vijf supporters in het ziekenhuis. Twintig tot dertig van hen raakten lichtgewond.

De Bender-video laat zien wat de Maccabi-hooligans aanrichtten, voorafgaand aan die aanvallen. De presentator, die Bender wordt genoemd, beschrijft vanaf kwart voor 1 ’s nachts gedetailleerd hoe meer dan honderd supporters in hun gele jassen en hoodies vuurwerk afsteken en palen, stenen en planken naar de politie gooien. Waar er tijdens de voetbalwedstrijd volgens Amsterdamse politiechef Peter Holla zo’n achthonderd politiemensen op de been waren, is er aan het begin van de nacht geen politie te bekennen rondom het Centraal Station.

Ook fotograaf Annet de Graaf is er aanwezig. „Ik stond midden in de groep, omdat ze mij moesten passeren. Ze waren duidelijk wat van plan”, zegt ze. Ze vertelt dat een paar Amsterdammers worden aangevallen door een grote groep mannen en plaatst daarvan een video op X. Ze verkoopt haar beeldmateriaal aan persbureau Reuters, waarna het volgens haar door verscheidene media verkeerd wordt geïnterpreteerd. Namelijk om te laten zien dat Israëlische voetbalfans worden afgetuigd door Amsterdammers.

Bender beschrijft hoe de hooligans verder het centrum intrekken, inmiddels met twee politiebusjes achter zich aan. Alleen doen die niets. Een Maccabi-supporter haalt een houten pallet dat op straat ligt uit elkaar en neemt een plank mee. Ineens rent een groep van tientallen supporters met houten planken en palen als wapens schreeuwend de Nieuwezijds Voorburgwal over. Ze gooien met de planken en met vuurwerk. „Dat was wel even schrikken”, zegt de jongen.

Maccabi-supporters lopen rond met stokken.
Still uit de besproken video van Bender

‘Humoristische journalistiek’

YouTube-kanaal Bender is opgericht door de zestienjarige presentator, zijn broer – die zichzelf op LinkedIn ‘Tommy B.’ noemt – en een gezamenlijke vriend, ‘Frits-Willem V.’ op LinkedIn. Ze gaan niet in op een interviewverzoek van NRC. De slogan van Bender is volgens V. „humoristische journalistiek met een kritisch randje”. Vanwege de interviewstijl wordt hij vergeleken met PowNews.

Voor grappen maken krijgt Bender in de video van donderdagnacht de kans niet. De hooligans moeten niets van hem hebben, een paar steken hun middelvinger naar hem op. Eén van hen komt op de presentator afgestormd en schreeuwt: „Put away the camera! Stop, for your safety.” De 16-jarige benadrukt: „Er is geen politie. Waar zijn die paarden? Er stonden net tientallen paarden bij de Arena. [Nu] Niks, één bus.”

Op de kruising van de Nieuwezijds Voorburgwal en de Paleisstraat verschijnt meer politie. Het tijdstip van dat moment is niet duidelijk. „Het ziet er levensgevaarlijk uit. Ze staan met ijzeren pijpen en stokken, zegt Bender. Er gaat een harde vuurwerkknal af. Rook stijgt op in de straat.

Een bewoonster van de Paleisstraat met een poster met ‘Free Palestine’ vertelt dat er op dat moment zo’n veertig supporters voor haar huis stonden: „Ze bonkten tegen mijn voordeur, alsof ze met hun heup ertegenaan ramden. Ik vond het doodeng en was bang dat ze erdoorheen zouden beuken.” De vrouw wil anoniem blijven, haar naam is bekend bij de redactie. De hooligans schreeuwden en scandeerden Hebreeuwse leuzen. Toen ze door haar raam keek begonnen ze tegen haar te schreeuwen.

Ze bonkten tegen mijn voordeur, ik vond het doodeng

Bewoonster Paleisstraat met poster ‘Free Palestine’ voor haar raam

De ME komt op de been met schilden en stokken en probeert de groep richting het Spui te leiden.

Er komt een man in beeld die een arm om de presentator slaat. „Maatje, dit moet je sowieso uitzenden! Free Palestina”, zegt hij. Ze worden agressief weggejaagd door de ME.

Twee jongens van kleur op een scooter rijden over het Spui en krijgen ogenschijnlijk uit het niets een klap met een wapenstok van een politieagent. De presentator roept: „Wat! Waarom was dat nodig?”

De politie dwingt de hooligans vanaf het Spui naar het Rokin. Op de hoek staat een kraakpand met Palestijnse vlaggen, waar woensdag ook al een vlag is weggehaald. „Dat is niet tactisch gedaan”, zegt Bender. „Nu komen we precies hier uit.” De Israëliërs moeten van de politie een bus in, maar werken „absoluut niet mee”. De helft zit erin en de helft rent weg.

Aangiftes

Vóór de video van Bender was al bekend dat de hooligans woensdagnacht een taxi vernielden, Palestina-vlaggen van huizen trokken en een vlag in brand staken op de Dam. Ook scandeerden zij racistische teksten op weg naar de voetbalwedstrijd als: „Het IDF zal winnen, fuck de Arabieren”, verwijzend naar de oorlog in Gaza.

Advocaat Adem Çatbaş verzamelt aangiftes tegen de Israëlische supporters. Hij is tot nu toe benaderd door twaalf slachtoffers en is bezig met het voorbereiden van aangiftes „vanwege vernieling, opruiing en aanzetten tot haat door supporters”, zegt hij.

Door de aanhang van Maccabi zijn dikwijls racistische slogans over Arabieren geuit, eveneens over Palestijnse spelers binnen de eigen club, schreef NRC vrijdag. In maart mishandelden supporters in Athene een Egyptische man met een Palestijnse sjaal zodanig dat hij in het ziekenhuis belandde.