Bruno Bruins: âNiets kon Kamer of kabinetten weerhouden van het doorzetten van het hardvochtige fraudebeleidâ

Posted on September 15, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Parlementaire enquête Fraudebestrijding

Als bestuursvoorzitter van het UWV zag Bruno Bruins al vroeg hoe bezuinigingen op de uitkeringsinstantie desastreus zouden uitpakken. Door onze redacteuren Rik Rutten en Derk Stokmans

15 september 2023 om 21:25

Leestijd 2 minuten

Bruno Bruins (van 2012 tot 2017 bestuursvoorzitter van uitkeringsinstantie UWV), vrijdag verhoord door de parlementaire enquêtecommissie die het fraudebeleid van de overheid onderzoekt. — **Bruno Bruins** (van 2012 tot 2017 bestuursvoorzitter van uitkeringsinstantie UWV), vrijdag verhoord door de parlementaire enquêtecommissie die het fraudebeleid van de overheid onderzoekt. Foto RAMON VAN FLYMEN/ANP

Keer op keer had hij gewaarschuwd, zei Bruno Bruins. Als bestuursvoorzitter van het UWV zag hij vanaf de hoogste ambtelijke rangen al vroeg hoe bezuinigingen op de uitkeringsinstantie desastreus zouden uitpakken en hoe de Fraudewet onschuldige burgers tot fraudeurs bestempelde. En keer op keer was de politieke reactie hetzelfde, zo bleek uit het verhaal van Bruins, die vrijdag werd verhoord door de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening: er werd beleefd geluisterd, om vervolgens op dezelfde weg door te gaan.

De afgelopen dagen vertelden bewindspersonen als Henk Kamp (VVD) en Paul de Krom (VVD), die als minister en staatssecretaris de Fraudewet overzagen, dat de wetgeving in hun ogen voldoende ruimte had geboden voor coulance als mensen in de problemen kwamen. De enquêtecommissie wilde vrijdag weten of hoge ambtenaren die dicht bij de uitvoering stonden dat ook zo zagen. De boodschap van Bruins, ook VVD, was duidelijk: nee. Steeds harder luidde hij de noodklok als hij zag hoe het misging. Maar er werd niet geluisterd.

Bruins gaf meerdere voorbeelden van deze starre politieke houding. Zo moest hij als bestuursvoorzitter van het UWV in 2012 „massieve” bezuinigingen doorvoeren, waardoor persoonlijk contact tussen werkzoekenden en UWV nauwelijks meer mogelijk zou zijn. Tegelijk werkte de website werk.nl, beoogd vervanger van dat persoonlijk contact, nog niet goed. En de werkloosheid liep ook op. Het gevolg: burgers kwamen „met hun vinger tussen de deur” te zitten.

Het was, volgens Bruins zelf, een „niet te missen boodschap”. Hij had niet alleen minister Henk Kamp voor die risico’s gewaarschuwd, maar ook de hoge ambtenaren op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid én de Tweede Kamer.

Het leidde tot niets. „De politieke ruimte om minder te bezuinigen was er niet. Iedereen liet het erbij.”

Lees ookTweede Kamer wil van Rutte en anderen weten: hoe kon het fraudebeleid zó ontsporen?

In datzelfde 2012 waarschuwde Bruins weer, nu voor de aankomende Fraudewet, die administratieve fouten van uitkeringsontvangers direct bestrafte met een boete. Bruins: „Wij vonden het boeteregime veel te strikt.” Niet alleen omdat de boetes veel hoger werden, maar ook omdat het regime elke fout als fraude bestrafte. „UWV wil boetes opleggen als mensen bewust de boel flessen. Maar meestal gaat het om een vergissing, omdat mensen die een uitkering vragen in een kwetsbare en wiebelige periode zitten.”

Bruins had ze huilend aan bureau

Bruins had ze aan zijn bureau gehad, soms huilend. Mensen die na het verlies van hun baan weinig emotionele ruimte hadden om hun zaken goed te regelen, de taal niet machtig waren, of de weg niet vonden in de ambtelijke termen of de nieuwe website van het UWV. Terwijl er boodschappen moesten worden gehaald, de kinderen naar school gebracht.

Eigenlijk had het UWV een „steunende hand in hun rug moeten zijn”, zei Bruins. „Wij wilden een waarschuwing kunnen geven, niet direct een boete. Omdat wij vinden dat de meeste mensen deugen.”

Maar weer ving het UWV bot. Hetzelfde gebeurde nadat de hoogste rechter het genadeloze boetebeleid onrechtmatig had verklaard, op 24 november 2014. De „glimlach”, waarmee Bruins de uitspraak ontving, verdween al snel. Het UWV stelde direct voor alle 66.000 mensen met een onterechte boete terug te betalen. Bruins: „Wil je schoon schip maken, dan moet je dat in één keer goed doen. Wij dachten zo het vertrouwen van burgers in de overheid wat te herstellen.” Het UWV had ook aan het ministerie laten weten dat een „fors deel” van die mensen bij het UWV financiële problemen had gemeld.

Maar PvdA’er Lodewijk Asscher, die Henk Kamp in het najaar van 2012 als minister was opgevolgd, besloot alleen de 6.000 boetes kwijt te schelden die nog vatbaar waren voor bezwaar en beroep. Bruins: „De motivering was dat het anders te veel geld zou kosten, en dat je zo een precedent zou scheppen.” Hij was boos geweest, bevestigde Bruins. „Ik vond het spijtig en onterecht. Maar nadat de Kamer akkoord was, was het voor ons een gesloten boek. En heel veel Nederlanders stonden met lege handen.”

De boodschap van Bruins, die in 2017 vertrok als bestuursvoorzitter, was duidelijk: niets kon Kamer of kabinetten weerhouden van het doorzetten van het hardvochtige fraudebeleid. Zelfs niet de waarschuwingen van dé organisatie die kon weten en ook voorspelde wat de gevolgen voor kwetsbare burgers zouden zijn. En wat zijn verhoor ook duidelijk maakte, was dat Bruins uiteindelijk altijd met die politieke wind meebewoog.

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 16 september 2023.

Een oosterse zeemeermin, gemaakt van apenhuid en hondenkaak, speciaal voor barbaarse westerlingen

admin
September 25, 2024
0

Het verhaal gaat dat Oost-Aziaten al vroeg begrepen wat Europeanen zochten wanneer ze op zoek waren naar ‘exotica’. Ze vroegen flinke prijzen voor samengestelde monsterwezens, die vagelijk gelijkenis vertoonden met figuren uit hun mythologie. Vooral Chinezen deden dat, maar dat ook Japanners er niet wars van waren, daarvan spreekt de meermin die nu te zien is in het Mauritshuis, op de tentoonstelling Het verdwenen Museum.

Ze staat in de Japanse vitrine, wat hoger dan de model-huisjes en figuren. Daardoor zie je haar pas in tweede instantie. Maar wie haar ziet, schrikt. De vissenstaart, met daarboven de opgeheven handen aan weerskanten van een gezicht met opengesperde ogen. De nare grijns waarmee ze op ons neerkijkt. Wat is dit voor iets? Eng!

Deze meermin spoort goed met de wetenschap dat de Aziaten de westerse bejegening van andere culturen al vroeg met gelijke munt terugbetaalden. Tegenover het westerse superioriteitsgevoel stelden zij hun eigen variant. Oosterlingen bezaten volgens hen echte wijsheid, goede manieren en fraaie kunst; westerlingen werden afgebeeld als roodharige barbaren met hondenogen, die een zekere cultuur bezaten maar ook bijzonder materialistisch waren. En het was al vroeg bekend dat Europeanen nergens zo gek op waren als op rariteiten. Spullen die spraken van een wereld voorbij hun eigen horizon, fabeldieren op sterk water. Zeldzaamheden, zoals het heette in de koninklijke verzameling die van 1816 tot 1883 op de begane grond van het Haagse Mauritshuis te vinden waren. Het was de tijd waarin het voorvoegsel kk – oftewel Koninklijk Kabinet – nog uitsluitend iets deftigs betekende.

Paar damesschoenen voor Han Chinezen, c.1765-1795.

Foto Wereldmuseum, Leiden.

Bal met daarin acht kleinere ballen met geometrische opengewerkte patronen, anoniem, ca. 1770-1780.

Foto Rijksmuseum

Apenhuid en hondenkaak

De tienduizend rariteiten uit het Haagse Koninklijk Kabinet van Zeldzaamheden waren niet alleen bij keurige dames en heren in trek. Iedereen wou wel even komen kijken naar de vlecht van Jacoba van Beieren, de piepkleine schoentjes van Chinese prinsessen, het harnas van Piet Hein, een ivoren puzzelbal met daarin drie losse ivoren bollen, helemaal met de hand gemaakt door Chinese handwerkslieden. En bovenal de Japan-collectie, met een grote maquette van het eilandje Deshima in de haven van Nagasaki, waar tussen 1641 en 1859 een Hollandse handelsmissie als enig westers land was gevestigd.

En daar was ook de Japanse meermin te zien.

Over die meermin heeft de tentoonstelling – die de invloed van de negentiende-eeuwse wereldvisie op het hedendaagse museum wil laten zien – weinig te melden, afgezien van haar samenstelling uit de staart van een zalm, apenhuid en hondenkaak. Maar juist zij is zo symbolisch voor de manier waarop wij naar verre volkeren keken, als zonderlinge wezens met vreemde gebruiken.

Vrouwenmasker, Alaska, c.1825-1850.

Foto Wereldmuseum, Leiden.

Harnas van Piet Hein, c.1600 -1629. Rijksmuseum, Amsterdam.

Foto Rik Klein Gotink

En vice versa. Er is onder historici een aanname dat de Japanse meermincultus een sterke impuls kreeg door een geïllustreerd boek van de zeventiende-eeuwse botanicus Johannes Jonston. Die relatie is speculatief, maar in elk geval stamt de vorm van de Japanse ningyo, net als de Europese meermin met menselijk bovenlijf en vissenstaart, uit de negentiende eeuw. Precies de tijd waarin Hollandse verzamelaars aan de kust van Nagasaki neerstreken, op zoek naar exotica.

Zo kwam die meermin in de kk-verzameling terecht; een hybride product van wederzijdse fascinatie voor vreemde zaken. Ongetwijfeld was zij een trekpleister voor het massaal toestromende publiek. Toen al was bekend dat dit wezen niet echt uit de Japanse zee was opgevist. Maar als wij mensen ergens goed in zijn is het in geloven en niet-geloven tegelijk. Nog steeds voelt het ongemakkelijk, te kijken in de oogkassen van dit creatuur. De meermin kijkt terug.

EU wil lagere beschermingsstatus wolf

admin
September 25, 2024
0

Een meerderheid van de ambassadeurs van de 27 lidstaten van de Europese Unie wil de beschermingsstatus van de wolf in Europa verlagen. Dat melden internationale persbureaus woensdag. Ook Nederland stemde voor het verlagen van de status van de wolf van ‘strikt beschermde’ naar ‘beschermde’ diersoort.

Komende donderdag nemen de EU-landen een definitief besluit. Dat kan nog worden geblokkeerd als het Europees Parlement dwars gaat liggen, maar die kans is onwaarschijnlijk. Het was eigenlijk de bedoeling dat pas volgende maand over een eventuele verlaging van de beschermingsstatus gestemd zou worden, maar het proces is versneld. Eind vorig jaar deed de Europese Commissie al een voorstel om de beschermingsstatus te verlagen.

Bij een ‘strikt beschermde’ status mag nauwelijks worden opgetreden tegen de wolf. Het doden, verjagen of verstoren van de roofdieren mag bijvoorbeeld niet. Of de lagere status ‘beschermd’ hier veel aan zal veranderen, blijft onduidelijk. Er kan wel sneller worden ingegrepen dan nu het geval is. Boeren roepen al langer op tot aanpassing van de beschermingsstatus, omdat vee geregeld wordt aangevallen door wolven.

‘Symboolpolitiek’

Wolvenexpert bij de Zoogdiervereniging Maurice la Haye spreekt woensdag tegenover persbureau ANP van „puur symboolpolitiek”. Volgens hem blijft het onduidelijk wat het aanpassen van de beschermingsstatus precies zal betekenen in de praktijk. Hij roept op tot het inzetten op preventie, wat volgens hem „95 procent van de overlast” en schade kan wegnemen.

Ook natuurorganisaties zijn niet te spreken over het voorgenomen besluit, zo bleek vorige week al uit een door driehonderd clubs ondertekend pleidooi tegen de verlaging van de beschermingsstatus. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) spreekt woensdag van een „ongelooflijk besluit” en „een schandelijke dag” voor de EU.

De Land- en tuinbouworganisatie (LTO) liet woensdag weten dat met de veranderde status meer mogelijkheden komen om wolven te kunnen afschieten. Of de organisatie daarin gelijk krijgt is nog niet duidelijk, de toekomstige regels over het verdrijven van wolven zijn nog niet helder.

Er leven circa 20.000 wolven in heel Europa. „Op dit moment leven er naar schatting 104 tot 124 wolven in Nederland”, schrijft wolvenmeldpunt BIJ12. Het gaat volgens die organisatie om „24 gevestigde wolven, 17-26 jaarlingen, 55-62 welpen en 8-12 zwervende wolven.” Het gros van de dieren leeft in Nederland op de Veluwe.

Gemeente Rotterdam maakt cultuursubsidies bekend: toch extra geld voor vier instellingen

admin
September 25, 2024
0

Vier culturele instellingen krijgen ondanks eerder advies toch meer geld van de gemeente Rotterdam. Dansateliers behoudt haar meerjarige subsidie, terwijl Wereldmuseum Rotterdam, Jeugdtheater Hofplein en De Nieuwe Lichting meer geld krijgen dan geadviseerd, maakte wethouder Said Kasmi (D66) woensdag bekend.

De 106 aanvragers die in juni al een positief advies kregen op hun aanvraag, krijgen hun aanvraag nu bevestigd. In totaal dienden 140 culturele instellingen een aanvraag in voor meerjarige subsidie, die zijn beoordeeld door een onafhankelijke adviescommissie onder leiding van politica Mei Li Vos (GroenLinks-PvdA). De wethouder neemt dat advies grotendeels over. Afgezien van de Dansateliers komt er geen geld voor de tien aanvragers die wel een positief advies kregen, maar buiten het budget vielen. Ook aan de negatieve adviezen verandert niets.

In het nieuwe Cultuurplan krijgen 23 nieuwkomers structurele subsidie, waaronder stichting Wijkcollectie, Rotterdam Arab Film Festival en Roffa Mon Amour. De adviescommissie heeft het aanbod meer over de wijken van de stad verspreid.

Hedendaagse dans

Dansateliers, een centrum voor hedendaagse dans waar jonge, opkomende dansers en choreografen de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen, krijgt nu toch de aangevraagde meerjarige subsidie. Dansateliers is, aldus directeur van Theater Rotterdam Alida Dors in een steunbetuiging: „Een plek waar de Nederlandse vernieuwing vandaan komt.” De adviescommissie zag die waarde ook en kende het een positief advies toe, maar gaf ook aan dat er geen budget was voor de organisatie. Dat herstelt de wethouder nu.

Om uiteenlopende redenen krijgen drie andere instellingen meer geld dan werd geadviseerd. Het Wereldmuseum krijgt vier ton meer dan de adviescommissie aanraadde. Het museum staat er financieel goed voor, volgens de adviescommissie een goed moment om de afhankelijkheid van subsidies te verminderen. Maar de wethouder ziet dit anders: de reserves van het museum hebben voor het overgrote deel een bestemming, het museum is minder flexibel dan eerder ingeschat.

Talentontwikkeling

Het Jeugdtheater Hofplein krijgt jaarlijks maximaal 750,000 euro meer, zodat het theater cao-afspraken tegemoet kan komen. Podiumkunstorganisatie De Nieuwe Lichting krijgt van de wethouder geld voor zowel de festivals die ze organiseren, als de talentontwikkeling. Voor dat laatste zag het fonds geen budget, maar de twee zijn te zeer met elkaar verbonden, concludeert de wethouder.

Om die reparaties uit te kunnen voeren, hanteert Kasmi de kaasschaaf. Er komt geen extra geld uit de gemeentebegroting. Alle organisaties die in het Cultuurplan zijn opgenomen, krijgen 0,92 procent minder subsidie. CLUB GEWALT, House of Knowledge en Tall Tales Company krijgen nog minder geld dan werd geadviseerd. Die drie kunnen, volgens de wethouder, ook met minder geld uitvoeren wat ze van plan zijn. Het Cultuurplan 2025-2028 moet nog door de Rotterdamse de gemeenteraad worden goedgekeurd.

Luister naar