Zekerheidjes, talenten, buitenkansen: zo pakten Feyenoord, PSV en Ajax het aan deze transferzomer

Terwijl de inflatie in Nederland langzaam maar zeker daalt naar ‘normale’ niveaus, lijken voetballers met de dag duurder te worden. Ruim 7,6 miljard euro gaven clubs wereldwijd deze zomer uit aan nieuwe spelers, berekende vakwebsite Transfermarkt. Een record, en dan moesten de laatste twee dagen van de ‘transferwindow’ – traditioneel de drukste – nog op gang komen.

De invloed van Saoedisch kapitaal dat de markt overspoelt doet zich voelen, bovenop de koopdrift van Europese topclubs, vooral uit de Engelse Premier League, en veelal in handen van schatrijke investeerders of oliestaten.

En de Nederlandse top? Die profiteert, in de vorm van hoge transferopbrengsten. Ajax, Feyenoord en PSV zetten daar deze zomer tezamen recorduitgaven tegenover, aangemoedigd door het vooruitzicht van twee gegarandeerde Champions League-tickets per volgend seizoen, een toernooi dat door een veranderde opzet bovendien nóg lucratiever wordt. Hoe werden de miljoenen besteed? Volgens welke strategie?

Het vertrouwen bij PSV

De timing van de festiviteiten had beter gekund voor de PSV-directie. Donderdagmiddag een groot personeelsfeest ter ere van het 110-jarig bestaan, vrijdagavond een gala voor relaties op voormalig Philips-landgoed De Wielewaal, even buiten Eindhoven. Terwijl daar de champagne rondging, tikten de laatste uurtjes van het transferwindow weg, de meest hectische periode van het jaar voor de directie.

Ook voor PSV-bestuurders Marcel Brands (algemeen directeur), Earnest Stewart (technisch directeur) en Jaap van Baar (financieel directeur) kwam de transferzomer vlak voor het sluiten van de markt tot een climax. Voor een geschatte 15 miljoen haalde PSV Napoli-aanvaller en oude bekende Hirving Lozano vrijdag naar Eindhoven. Tegelijkertijd verkocht PSV middenvelder Ibrahim Sangaré voor zo’n 35 miljoen aan Nottingham Forest, al moest voor die laatste transfer het papierwerk na de deadline van deze editie nog definitief worden geregeld. Brentford zou ondertussen nog 40 miljoen hebben geboden voor Johan Bakayoko. De vleugelspits bedankte voor een overstap naar de club uit de Premier League.

Lees ook: na vijf jaar staat PSV weer tussen de Europese elite, nadat Rangers ruim werd verslagen

Het transferbeleid toont het zelfvertrouwen van de club die zich afgelopen winter nog genoodzaakt zag onder meer uitblinkers Cody Gakpo en Noni Madueke te verkopen om de financiën op orde te krijgen. PSV had onder voormalig trainer Roger Schmidt een dure selectie samengesteld, die er steeds net niet in was geslaagd zich te plaatsen voor de Champions League. Gevolg: de club was in een situatie beland waarin ze het seizoen begon met een tekort van 40 miljoen euro. Door de saneringsronde halverwege het seizoen waren de kansen op het kampioenschap zo goed als verkeken. Maar, zo beloofde Brands, er ontstond ruimte om in de zomer te investeren.

Hij heeft woord gehouden. Afgaande op cijfers van Transfermarkt gaf PSV de voorbije maanden een slordige 50 miljoen euro uit aan nieuwe spelers, een record. Daar stond een vergelijkbaar bedrag aan transferopbrengsten tegenover. Onderzoeker Job Gulikers (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen), die het financiële beleid van voetbalclubs kritisch volgt, schreef eerder op sociale media dat PSV „vervalt in oude gewoontes”. Oftewel: de club neemt (te) grote financiële risico’s in de jacht op sportief succes.

De clubleiding ziet dat anders. PSV heeft de financiële reserves aangezuiverd door de wintertransfers, terwijl met het vertrek van onder andere Timo Baumgartl en Philipp Max spelers zijn vertrokken die voor relatief veel geld op de balans stonden. De kans dat PSV ervaren nieuwelingen Sergino Dest, Jerdy Schouten en Hirving Lozano later voor veel geld kan verkopen is weliswaar niet groot, daar staat tegenover dat ze het team direct beter maken. Dat laatste geldt ook voor aanvaller Noa Lang, de vervanger van de vertrokken smaakmaker Xavi Simons. Bovendien, zo schat de PSV-directie in, heeft de club met Bakayoko, Ismael Saibari en Isaac Babadi genoeg talenten in huis die straks tientallen miljoenen kunnen opleveren.

De keuze om te investeren in relatief gearriveerde spelers – een groot contrast met Ajax – pakt voorlopig goed uit, met plaatsing voor de Champions League. „We willen het gat met Ajax niet kleiner maken, we willen er overheen”, zei toenmalig technisch directeur John de Jong ruim een jaar geleden, kort voordat hij het vertrouwen verloor van de commissarissen van PSV. Zijn opvolger Stewart lijkt hard op weg die ambitie waar te maken.

Het gelijk van Mislintat ?

Zijn rechterhand houdt hij losjes in zijn broekzak, een zwarte crossbodytas hangt over zijn rechterschouder, terwijl hij een telefoon tegen zijn linkeroor drukt. Nadat hij enkele weken eerder al werd gespot op Schiphol voor een vlucht naar Zagreb, is Sven Mislintat begin augustus ook daadwerkelijk in de Kroatische hoofdstad gesignaleerd. Locatie: het Maksimirstadion, de thuishaven van Dinamo Zagreb.

Het is het beeld van de woelige transferzomer van Ajax. Mislintat reisde Europa door op zoek naar versterkingen. In Zagreb was hij voor verdediger Josip Sutalo (23), wat de duurste zomeraankoop werd: 20,5 miljoen euro, dat door variabelen nog kan oplopen tot 23,5 miljoen.

Twaalf spelers haalde Mislintat deze zomer, voor in totaal ruim 100 miljoen euro, tegen ongeveer 160 miljoen aan verkopen. Vrijdag lekte uit dat de Kroaat Borna Sosa van VfB Stuttgart nog komt, als het papierwerk voor middernacht afgerond kon worden – de selectie telt dan vier linksbacks. Wat opvalt is dat Mislintat zich nadrukkelijk richt op beloftevolle spelers rond de twintig jaar, jongens die bij het grote publiek onbekend zijn. En ze komen uit alle windstreken: onder de tien nationaliteiten zit slechts één Nederlander – middenvelder Branco van den Boomen.

Lees ook: wie is Sven Mislintat, de nieuwe technisch directeur van Ajax? Een profiel van vlak na zijn benoeming in april.

Mislintat, een voormalige scout die naam maakte met het ontdekken van verborgen talenten, zocht het tot verrassing van de achterban in competities op het tweede niveau. Daar haalde hij drie spelers, waarvan twee voor forse bedragen: aanvaller Chuba Akpom van Middlesbrough kostte 12,3 miljoen, Georges Mikautadze van FC Metz (vorig seizoen Ligue 2) 16 miljoen. Vleugelaanvaller Forbs, voor 14 miljoen gekocht van Manchester City, heeft nog geen ervaring in het profvoetbal.

In welke competitie een speler uitkomt, maakt volgens Mislintat niet zoveel uit, je kan talenten op alle soorten niveaus op waarde schatten, zei hij donderdag. „Het gaat om de werkelijke kwaliteit”, vertelde hij bij Ziggo Sport. Volgens hem moet je „dapper zijn” om dat soort keuzes te maken.

Nu de selectie rond is, klinkt de vraag steeds luider of het materiaal goed genoeg is. Het eerste fluitconcert klonk donderdagavond, na een slecht optreden in de voorronde van de Europa League tegen Ludogorets (0-1 verlies, na een 4-1 zege in Bulgarije). „Ik ben met alle nieuwe spelers blij, maar het moet nog blijken of ze de kwaliteiten bezitten die we ze toedichten”, zei coach Maurice Steijn na afloop.

Intern zijn er ook twijfels. Enerzijds is er bewondering voor dat Mislintat zijn eigen koers vaart, waarbij hij grotendeels vertrouwt op zijn netwerk. Maar zijn werkwijze wordt ook als solistisch ervaren. Steijn liet deze week doorschemeren dat hij weinig invloed heeft gehad op de keuzes die Mislintat maakte. Ook wordt er intern op gewezen dat veel is betaald voor versterkingen in de breedte, maar dat te weinig spelers zijn gehaald met directe meerwaarde.

Dure bank bij Feyenoord

Op een woensdagmiddag eind augustus loopt Luka Ivanusec, deze transferzomer de meest besproken speler in Rotterdam, dan eindelijk in een Feyenoord-shirt de Kuip binnen. ‘Dobrodošao Luka’, staat in het Kroatisch op een scherm achter de stoel waarin hij plaatsneemt – ‘Welkom Luka’. De aanvaller is, na een maandenlang onderhandelingstraject, voor zo’n 8,5 miljoen euro overgenomen van Dinamo Zagreb.

De Kroatisch international (24) is de belangrijkste zomeraankoop. Sinds hun eerste onderlinge contact ruim zes weken geleden, belde coach Arne Slot hem meerdere keren en stuurde geregeld berichtjes. Met name om te benadrukken dat hij hoopte dat hij snel zou komen. „Toen wist ik dat hij me hier echt wilde”, zegt Ivanusec. Dinamo hield hem zo lang mogelijk in Zagreb voor Europese kwalificatieduels.

Dat Feyenoord hem wist te contracteren bevestigt de nieuwe status van de titelverdediger. Tot twee jaar terug kon Feyenoord deze bedragen niet betalen, laat staan de bijbehorend hoge salarissen. Voor de Japanner Ayase Ueda is ongeveer 9 miljoen betaald, een record, terwijl hij dit seizoen waarschijnlijk reservespits is. Dat Feyenoord zich in een hoger segment kan begeven, komt door het sportieve succes en de als gevolg daarvan aanzienlijk hogere transferopbrengsten. Een trendbreuk met de jaren ervoor waarin de club spelers voor weinig verkocht.

Lees ook: een reportage over de voorbereiding op het seizoen van Feyenoord. Zo stoomde Arne Slot zijn ploeg klaar

Feyenoord is nu in de breedte sterker dan in de afgelopen jaren. Toen Slot in 2021 begon moest de club nog „bezuinigen” op salarisbudget ten opzichte van het seizoen ervoor onder Dick Advocaat. Afgelopen jaar was het salarisbudget 23 miljoen euro, dit seizoen ligt het naar verwachting enkele miljoenen hoger.

De bank is nu beter. En duurder. Zondag tegen Almere City begonnen aankopen Ramiz Zerrouki (ruim 7 miljoen), Ueda (9 miljoen) en Thomas Beelen (3 miljoen) als reserve. Slot sluit niet uit dat beoogd sleutelspeler Calvin Stengs, voor 6 miljoen gekocht, dat ook kan gebeuren.

Feyenoord legt het qua investeringen nog af tegen PSV en Ajax, die meerdere spelers tussen de 10 en 20 miljoen euro kochten. Dat verschil is een reden waarom het Feyenoord niet lukte om versterkingen te halen die direct impact hebben – op Ivanusec na, van wie de technische leiding veel verwacht. Feyenoord is ten opzichte van vorig seizoen kwantitatief dan wel versterkt, de vraag is of de basiself kwalitatief beter is.