N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/09/web-0109buinobel.jpg)
De Nobelstichting, die de jaarlijkse uitreiking van de Nobelprijzen organiseert, verwelkomt dit jaar Rusland, Wit-Rusland en Iran weer bij de ceremonie in Stockholm. Dat maakte de stichting donderdag bekend. Het is een plotse draai: vorig jaar besloot de stichting nog dat de landen niks te zoeken hadden bij de uitreiking vanwege de oorlog in Oekraïne en, in het geval van Iran, mensenrechtenschendingen. Dat beleid heeft de stichting herzien: vanaf heden mogen alle landen met diplomatieke vertegenwoordiging in Zweden aanwezig zijn bij de uitreiking van de prestigieuze prijzen.
Volgens de stichting zijn de „prestaties die in aanmerking komen voor een Nobelprijs alleen mogelijk wanneer openheid en dialoog tussen mensen en landen plaatsvindt”. Daar staan „polarisatie, populisme en nationalisme lijnrecht tegenover”. Met deze uitnodiging hoopt de stichting „die boodschap over te brengen aan eenieder, zelfs zij die niet de waarden van de Nobelprijs delen”.
De leider van de extreem-rechtse partij Zweden Democraten Jimmie Akesson mag voor het eerst plaatsnemen bij het banket. Zijn partij, de tweede van Zweden, werd in het verleden niet geduld door de Nobelstichting. Hij schrijft op Facebook schertsend dat hij „die dag helaas al bezet is”.
‘Gevaarlijk precedent’
„Het is helder dat we in een wereld leven die in toenemende mate wordt onderverdeeld in invloedssferen, en dat de dialoog tussen mensen met verschillende standpunten daardoor tanende is”, aldus directeur van de Nobelstichting Vidar Helgesen. „Om deze tendens aan te pakken, versoepelen we ons uitnodigingsbeleid om de Nobelprijs, vrije wetenschap, vrije cultuur en vrije en vreedzame maatschappijen te eren.”
In Zweden klinkt kritiek op de beleidsommezwaai van de Nobelstichting. Karin Karlsbro, Europarlementariër voor de progressieve Liberale Partij van Zweden, beschuldigt de stichting er op de radio van een „gevaarlijk precedent” te scheppen door „Rusland uit te nodigen voor een schitterend feestje terwijl raketten Oekraïense kinderen doden”. Volgens Karlsbro zijn Rusland, Wit-Rusland en Iran oorlogszuchtige en criminele staten. „Er woedt een oorlog in Europa. [De Nobelstichting] neemt een ongelofelijk naïef standpunt in, waarmee ze de sociale cohesie die we nodig hebben ondermijnt.”
Op 10 december worden de Nobelprijzen voor literatuur, geneeskunde, natuurkunde en scheikunde uitgereikt door Zweedse wetenschappelijke instituten. De Nobelprijs voor de Vrede wordt toegekend door een commissie van het Noorse parlement.
