N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Analyse
Vredesoverleg China schoof afgelopen weekend toch aan bij internationaal vredesoverleg over de oorlog in Oekraïne in Saoedie-Arabië. Waarom eigenlijk?
Wat heeft China doen besluiten om deel te nemen aan een internationaal overleg dit weekend in Saoedi-Arabië over een Oekraïens vredesplan? China kiest normaal juist veel meer de kant van Rusland, en Rusland was fel gekant tegen deze bijeenkomst. Dat China zich er toch vertoonde, moet voor Moskou gevoeld hebben als een klap in het gezicht.
Toen er in juni in Denemarken een vergelijkbare bijeenkomst was, bleef China nog weg. Maar nu zei China na afloop bij monde van een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken dat de besprekingen hebben geholpen om „internationale consensus te bestendigen”. Europese diplomaten noemden de Chinese opstelling „constructief”.
Voor buitenstaanders viel het verloop van de bijeenkomst moeilijk te beoordelen, want gastheer Saoedi-Arabië liet geen onafhankelijke media toe bij het overleg.
Andere benadering
Heeft China een draai gemaakt? Inhoudelijk zeker niet. China hield namelijk ook in Jeddah vast aan het standpunt dat er eerst een wapenstilstand moet komen voordat er over vrede gepraat kan worden. Dat is voor Oekraïne en zijn westerse bondgenoten principieel onacceptabel. Het zou de status-quo bekrachtigen, Rusland zou de Krim en delen van Oost-Oekraïne zo in handen kunnen houden.
Maar China kiest wel voor een andere benadering. Dat heeft zeker ook te maken met het gastland: China heeft de banden met Saoedi-Arabië de laatste tijd aangehaald. En Saoedi-Arabië is na Rusland de grootste leverancier van olie aan China. China bemiddelde ook in het herstel van de diplomatieke banden tussen Riyadh en Teheran, en volgens een Chinese analist zou China nu ook dit vredesinitiatief van Saoedi-Arabië willen ondersteunen.
Een aardig detail daarbij: het grootste nieuws in de Chinese media over Saoedi-Arabië was niet dat er een vredesconferentie was, maar dat er directe vluchten komen tussen de Saoedische steden Riyadh en Jeddah met de Chinese hoofdstad Beijing.
Betrouwbare samenwerkingspartner
Beijing probeerde de laatste maanden op alle mogelijke manieren om Europa ervan te overtuigen dat China een betrouwbare samenwerkingspartner is, een partner ook die openstaat voor Europese investeringen. Maar dat verhaal overtuigde veel Europese leiders maar ten dele. Grootste struikelblok was dat China weigerde om de Russische invasie van Oekraïne te veroordelen en Rusland feitelijk bleef steunen.
Lees ook: China kan Europa maar niet overtuigen van zijn neutraliteit
China zal dat ook blijven doen, maar liefst zonder Europa daarbij van zich af te duwen. Dan is deelname aan een conferentie als deze nog niet zo gek: je pleziert er je Europese partners mee zonder echt iets substantieels te hoeven toezeggen.
Mogelijk is er toch meer aan de hand. De Chinese president Xi Jinping wil graag dat Vladimir Poetin in het zadel blijft in Rusland, maar dat is zeker na de Wagner-opstand minder vanzelfsprekend geworden. Het kan zijn dat China naar manieren zoekt om de oorlog te beëindigen op een manier die Poetin niet de kop kost.
Daarvoor moet Rusland vroeg of laat bereid zijn om de mogelijkheid te accepteren dat Poetin deze oorlog niet zonder meer zal winnen. Die boodschap lijkt China met deelname aan de bijeenkomst in Jeddah voor Rusland te hebben.