N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/07/web-0407buicameroon.jpg)
Gewapende separatisten, milities en leden van de krijgsmacht maken zich sinds 2020 op grote schaal schuldig aan moord, verkrachting en foltering van de bevolking van Noordwest-Kameroen. Dat meldt Amnesty International dinsdag in een onderzoeksrapport. Het land is sinds 2017 verwikkeld in een burgeroorlog tussen de Franstalige regering en de Engelstalige separatistische staat Ambazonië. Daarbij zijn zo’n zesduizend doden gevallen en honderdduizenden Kameroeners ontheemd geraakt.
Beide partijen begaan ernstige mensenrechtenschendingen tegen de lokale bevolking, stelt Amnesty. In het rapport komt hoofdzakelijk naar voren hoe de gewapende separatisten minderheden van de Mbororo Fulani-etnische groep, een islamitisch nomadenvolk dat in Kameroen zo’n 2 miljoen leden telt, aanvallen. De boerengemeenschappen waar veel van de separatisten toe behoren touwtrekken sinds jaar en dag met de Mbororo over de verdeling van grond voor vee.
Seksueel geweld
Ook zogenoemde ‘collaborateurs’ die de centrale overheid steunen, onder wie ambtenaren en studenten en docenten die naar publieke Franstalige scholen gaan, zijn doelwit van de separatisten. Bijna 500 scholen in het noordwesten zijn aangevallen sinds 2018.
Seksueel geweld komt veelvoudig voor in het conflict. Een getuige vertelt Amnesty hoe separatisten haar dorp inkwamen, haar huis binnendrongen en haar voor de ogen van haar man en dochter verkrachtten. „Toen namen ze mij en mijn dochter mee in een voertuig. Ons huis staken ze in brand. Er waren zes andere vrouwen, de jongste twaalf jaar. We zaten twee maanden en twee weken vast. Elke dag hebben ze ons verkracht, de een na de ander.”
Mbororo-milities
Leden van de Mbororo Fulani zijn zelf ook milities gaan vormen om tegen de gewelddadige separatisten te strijden. Soms werken ze samen met de overheidstroepen, zoals toen regeringstroepen en Mbororo-militieleden het dorp Gheidze binnenvielen in 2021. Vier getuigen zeiden volgens Amnesty dat overheidstroepen de Mbororo het dorpje inlieten, waar de militie gewapend met zwaarden, speren en andere handwapens het dorp terroriseerden. Er vielen naar verluidt vijf doden. Volgens Amnesty krijgen de overheidstroepen en de milities steeds meer moderne wapens in handen, die ze op hun beurt weer kwijtraken tijdens gevechten — waardoor ze in handen van de separatisten komen.
De twee partijen hebben elkaar in een patstelling gevochten, aldus een anonieme diplomaat die met Amnesty sprak: „De militaire capaciteit van de Ambazoniërs groeit, maar het lukt ze niet het leger te ontwortelen. Anderzijds krijgt het leger ze niet uit de bushlanden waar ze zich te goed hebben verstopt”.
Bij diplomatieke pogingen de strijdende partijen te doen bedaren komen geenszins van de grond. Zoals in januari, toen de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Mélanie Joly aankondigde dat haar land als mediator op zou treden tussen de separatisten en de overheidstroepen. De overheid van Kameroen ontkende de volgende dag met een dergelijk plan akkoord te zijn gegaan.
