N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Eerste Kamer BBB steunt VVD’er Jan Anthonie Bruijn in de race om het voorzitterschap van de Eerste Kamer. Dat hij, na klachten over zijn gedrag, beterschap beloofd heeft, is voor BBB genoeg.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data102132978-19d9c3.jpg)
Wordt de nieuwe Eerste Kamervoorzitter een arts of een politicoloog? Arts en hoogleraar Jan Anthonie Bruijn, die de afgelopen vier jaar al voorzitter was, strijdt dinsdag met politicoloog en ex-ambtenaar Mei Li Vos om het voorzitterschap. Vrijdagmiddag om 12.00 uur sloot de inschrijvingstermijn voor de functie. De grootste fractie in de Eerste Kamer, de BBB, kandideert zelf niemand en gaat stemmen op VVD’er Bruijn. Zestien van de 75 Eerste Kamerzetels gaan dus naar de VVD’er. Daarmee groeien zijn kansen, ondanks klachten over zijn volgens ambtenaren autoritaire gedrag.
Bruijn heeft zich als arts gespecialiseerd in nierziekten en zit al dik tien jaar in de senaat. Hij schreef drie keer mee aan de verkiezingsprogramma’s van de VVD.
Zijn tegenkandidaat, de 53-jarige voormalige vakbondsbestuurder Mei Li Vos (PvdA/GroenLinks) was tussen 2007 en 2017 Tweede Kamerlid voor de PvdA, zat in 2015 in de parlementaire enquêtecommissie over hogesnelheidstrein Fyra en was de afgelopen vier jaar fractievoorzitter in de Eerste Kamer van diezelfde partij. In haar sollicitatiebrief benadrukt Vos dat het werk in de senaat de democratische rechtsstaat beschermt en onderhoudt. Ze wil een goed en grondig debat mogelijk maken en is van plan om als voorzitter in te grijpen bij persoonlijke aanvallen. Ook wil ze de plek waar de senaat nu huist verbeteren. „We missen een goede plek waar medewerkers en leden elkaar spontaan kunnen treffen.” En ze mist een lees- en koffiekamer, schrijft ze.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101819470-a85b25.jpg)
Klachten
Bruijn (65) kondigde al in februari aan dat hij zich opnieuw zou kandideren. Alleen het afgelopen half jaar werd steeds vaker over hem geklaagd. Melders vonden dat hij zich onaangenaam en autoritair gedroeg. De griffier sprak hem aan op zijn gedrag. Bruijn reageerde geschrokken, en „betreurde” wat er is gebeurd. Zelf noemde hij het „micromanagement”.
Het heeft hem er niet van weerhouden zich te kandideren. „Integendeel”, schrijft hij in zijn brief. Hij vindt samenwerking tussen de voorzitter en de Kamer belangrijk en is van plan regelmatig te reflecteren op de rol van de senaat. Ook moet hij als voorzitter een „goede werkrelatie” onderhouden tussen de ambtelijke en politiek organisatie, schrijft hij. Zo kan „sociale veiligheid voor alle betrokkenen geborgd worden”.
Donderdag zei Bruijn tegen de NOS over de klachten dat hij hulp zoekt en een „verbetertraject” ingaat. Voor de BBB is dat voor nu genoeg. Met hun stemmen is hij al een eind op weg voor zijn kandidatuur.
BBB is met zestien zetels de grootste partij in de Eerste Kamer, na de monsterzege in de provincies afgelopen maart. Inclusief de tien stemmen van de VVD zelf komt Bruijn op minstens 26 senatoren die op hem zullen stemmen. BBB heeft zelf niemand voorgedragen als kandidaat-voorzitter van de senaat, omdat de partij voor het eerst in de Eerste Kamer komt en zich wil richten op het inwerken. Bij de eerstvolgende voorzittersverkiezingen zullen ze wél iemand naar voren schuiven.
Geheime stemming
Het is de vraag hoe zwaar de andere fracties de meldingen over ongewenst gedrag laten wegen bij de voorzittersverkiezingen komende dinsdag. Tijdens een plenaire vergadering zullen de aspirant-voorzitters in een pitch van een paar minuten hun kandidaatstelling toelichten. Daarna volgt een geheime stemming – als geen van de kandidaten een absolute meerderheid (minstens 38 van de 75 stemmen) krijgt, volgt een volgende stemronde en indien nodig nog een derde. Met slechts twee kandidaten is dit onwaarschijnlijk.
Vos kan rekenen op veertien zetels van de gecombineerde lijst PvdA/GroenLinks. Ook Volt (twee zetels) zal op Mei Li Vos stemmen komende dinsdag, zegt fractievoorzitter Gaby Perin-Gopie.
Een rondgang leert dat andere partijen nog weinig kwijt willen over de voorzitter waar zij op gaan stemmen. D66 (5 zetels) gaat het er eerst eens rustig met elkaar over hebben. Bij de Partij voor de Dieren (3 zetels) mogen de drie senatoren zelf hun keuze bepalen. Ze bespreken de verkiezingen begin volgende week in een vergadering. Ook JA21 (3 zetels) zegt het daar eerst onderling maar eens over te gaan hebben en wil de pitches van beide kandidaten afwachten komende dinsdag. Na de pitches stemt de senaat.
