Directeur van degraderend FC Groningen: ‘Ik had nauwer betrokken moeten zijn bij de club’

Hij voelt zich de hele dag moe en schaamt zich als hij zijn kinderen naar school brengt, als hij boodschappen doet of op een terras zit. Niet dat hij wordt lastiggevallen, laat staan dat hij wordt bedreigd op straat. Sommige mensen steken hem zelfs een hart onder de riem. „Kop d’r veur”, zeggen ze dan. Maar hij ziet de mensen denken: dat is die gozer die ervoor verantwoordelijk is dat FC Groningen is gedegradeerd.

Wouter Gudde is nu vier jaar algemeen directeur van ‘De trots van het noorden’. In de laatste periode onder zijn voorganger Hans Nijland was FC Groningen vastgelopen. Het voetbal sprak niet aan, stoeltjes in de Euroborg bleven leeg, sponsorinkomsten liepen terug en schulden stapelden zich op.

Gudde, pas 35 toen hij begon, ging het anders doen. De organisatie moest meer ruimte bieden aan jong talent, minder hiërarchisch werken en meer gebruikmaken van data en wetenschappelijke inzichten. „Keuzes maken op basis van kwaliteit”, noemde Gudde dat. Tegelijkertijd wilde hij FC Groningen aantrekkelijker maken voor sponsors en supporters door de club steviger te verankeren in de regio.

Hij is „heel tevreden” over hoe dat is gegaan, vertelt Gudde in een vergaderzaal van het uitgestorven trainingscomplex – de spelers zijn met vakantie. „De commerciële omzet is tegen de stroom in gestegen van 12,5 miljoen op het dieptepunt naar zo’n 17 miljoen dit jaar. Het stadion zit voller. We hebben de meeste schulden afgelost. En we hebben een veel grotere maatschappelijke impact, met beweegprogramma’s op scholen en allerlei sociale projecten in de regio.”

Maar de belangrijkste doelstelling, sportief succes, is bij lange na niet gehaald. Binnen vijf jaar zou FC Groningen Europees voetbal spelen. Het motto: ‘Samen naar de Grote Markt’, een verwijzing naar het stadsplein waar de club haar feestjes viert. „Daar wordt nu lacherig over gedaan”, beseft Gudde. Vorig seizoen eindigde al teleurstellend met een twaalfde plaats, dit seizoen kwalificeert als het zwartste in de historie van de club.

Kansloos gedegradeerd met een subtop-begroting, coach Frank Wormuth (november) en technisch directeur Mark-Jan Fledderus (februari) ontslagen, ruzie in de trainersstaf. Misschien nog zorgelijker was het voortdurende wangedrag van supporters, met als dieptepunt de thuiswedstrijd tegen Ajax. Groningen-fans kondigden vooraf op sociale media aan dat ze uit protest zouden aansturen op een staking van de wedstrijd, uit protest tegen de slechte resultaten. De club deed er naar eigen zeggen alles aan dat te voorkomen, toch ging het mis. Rookbommen, een supporter die het veld opkwam met een beledigend spandoek om het ontslag van het bestuur te eisen. Stewards werden bedreigd zodat vuurwerk naar binnen gesmokkeld kon worden, schreef het Dagblad van het Noorden.

Wist u voor de wedstrijd tegen Ajax van die bedreigingen?

„We hebben veel contact met onze vrijwilligersorganisaties, gisteravond nog hadden we een bijeenkomst met zo’n dertig stewards. We zeggen dan altijd: als er wat is, kom naar ons toe. Maar deze signalen hebben mij niet bereikt. Het kan natuurlijk zijn dat mensen het niet durven vertellen.”

U heeft veel contact met supporters, ook met de harde kern. De regionale krant schrijft dat die wordt aangevoerd door iemand die veroordeeld is voor zware mishandeling en afpersing. Wat zijn dit voor jongens?

„Het lijkt me niet verstandig daar dieper op in te gaan.”

Waarom niet?

„Omdat de club en ik daar last van krijgen. Je moet als journalist niet naïef zijn, dit probleem speelt bij veel meer clubs. Daarom zeg ik ook steeds: we kunnen dit niet alleen oplossen, daar hebben we de hulp van politie en gemeente bij nodig.”

Jullie weten wie het zijn. Waarom is het zo moeilijk deze groep buiten te houden?

„We hebben een groot gedeelte een stadionverbod gegeven, meer dan honderd al dit seizoen. Maar als je een kaart koopt, kun je die doorgeven. We controleren geen paspoorten bij binnenkomst. We laten nu onderzoeken hoe het beter kan, ik kan me voorstellen dat toegangscontrole minder gastvrij wordt. Ook gaan we onder meer het cameratoezicht uitbreiden en we gaan bezig met weerbaarheidstrainingen voor stewards.”

Die man die het veld opkwam, deed hij dat uit vrije wil?

„Ik heb hem niet gesproken, daar ga ik dus niets over zeggen.”

Praten jullie met de harde kern?

„Voor de wedstrijd tegen Ajax hebben we met vertegenwoordigers van alle supportersgroepen gesproken. Dan zeggen we dat we het ons echt niet kunnen permitteren om nóg een dramatische wedstrijd af te draaien, na alles wat er dit seizoen is gebeurd. Dan knikt iedereen, alle groepen houden zich eraan op één na.”

Het wangedrag is aangewakkerd door de bedroevende resultaten. Overal moest een idee achter zitten, zei u toen u begon. Tegelijkertijd lees ik dat de teamsamenstelling niet deugt, de coach is binnen een half jaar ontslagen. Hoe kan dat?

„Soms kun je ergens heel goed over nadenken en toch de verkeerde keuze maken. Bij de aanstelling van de trainer is niet alleen de directie maar de hele voetbaltak betrokken geweest. We hebben uitgebreid doorgesproken hoe er gewerkt zou worden. Ik ben er nog altijd van overtuigd dat er niets mis is met de voetbalvisie van Frank Wormuth. Het is alleen niet gelukt die over te brengen op staf en spelers. Het helpt niet dat de zomeraankopen niet allemaal hebben gebracht wat we ervan verwachtten.”

Dat verklaart dat je een keer dertiende wordt in plaats van achtste, nog niet dat het zó misgaat.

„Ook de manier van werken was niet goed. We hebben vooraf uitgebreid overleg gehad over de fysieke trainingsprogramma’s, in de praktijk ontstond er veel strijd over. De trainer en onze specialisten bleken verschillende visies te hebben op hoe we de spelers zo fit mogelijk konden krijgen.”

Ze waren niet fit?

„Nee.”

Wat betekent dat?

„Spelers hadden onvoldoende brandstof om negentig minuten gas te geven.”

Dan grijpt u toch in?

„Ik kan niet vanaf de tribune zien hoe fit die spelers zijn.”

U vertrouwt op data en expertise. Dan komen die signalen toch bij u dat het eerste elftal niet fit is?

„Ik hield me daar niet mee bezig, dat valt onder de technisch directeur.”

Daar praat u toch mee?

„Ja, maar dat gaat niet over de hartslagmeters. We waren ook niet zo georganiseerd dat de data en ontwikkelplannen wekelijks werden besproken. Niet tussen ons, maar ook niet binnen de voetbaltak.”

De technisch directeur wist het ook niet?

„Dat denk ik niet.”

Wanneer kwam u erachter?

„In februari, toen er nieuwe mensen waren aangesteld, onder wie een nieuwe fysiektrainer. Toen vroeg ik wat zij tegenkwamen en was dit een van de dingen die ik hoorde.”

In februari is al een half jaar duidelijk dat FC Groningen zwaar onderpresteert. Dan wil een algemeen directeur toch al veel eerder weten waar dat aan ligt?

„Natuurlijk, daar was ook genoeg overleg over. Alleen ik spreek dan met de hoofdtrainer en de technisch directeur, niet vakinhoudelijk met de andere stafleden. Daarom wist ik lange tijd niet dat fitheid een groot probleem was.”

U wilde minder hiërarchisch werken, zei u toen u begon. Komt u daar nu van terug?

„Ik had wel nauwer betrokken moeten zijn bij de belangrijkste processen binnen de club. Ik kan goed organiseren, denk ik, en mensen goed laten functioneren. Maar ik heb de voetbaltak te veel uit handen gegeven aan mensen die meer hulp nodig hadden. Dat is mij aan te rekenen.”

U heeft vaak gezegd dat de selectie niet in balans was. Wanneer wist u dat?

„In augustus al. Daarom hebben we ook een aantal ervaren spelers toegevoegd. Maar als die teleurstellend presteren, krijg je een ongezonde hiërarchie in de groep. De jonge spelers zijn dan de betere voetballers, maar zij moeten als mens nog veel leren.”

Wat moeten die dan leren?

„Volhouden, iedere dag 100 procent geven. Mensen aanspreken op verantwoordelijkheden. Het ontbrak aan discipline. Spelers kwamen te laat. Dat is het hele seizoen een probleem gebleven.”

Hoe heeft u daarop ingegrepen?

„We hebben met de hele groep gesproken. Spelers laten vertrekken in de winter, nieuwe jongens gehaald. Maar die bleken niet direct een versterking. Als ervaren spelers een voorbeeld willen zijn in de kleedkamer, moeten ze het ook laten zien op het veld. Of je moet Arjen Robben heten.”

Als discipline een probleem is, waarom zet u dan een onervaren assistent, Dennis van der Ree, voor de groep in plaats van een ervaren trainer?

„Een ervaren trainer bleek in november niet haalbaar. Maar ik denk ook niet dat die het verschil had gemaakt. Er zit bij veel jongens simpelweg te weinig eergevoel, er zijn er te weinig die de kar kunnen trekken. Die zullen we extern moeten aantrekken.”

Hoe groot is de financiële klap die jullie krijgen?

„De begroting gaat van 22,5 miljoen naar 16 miljoen, verwacht ik.”

Hoe vangt u dat op?

„Het grootste deel van de organisatie functioneert goed, dus we gaan niet saneren. Als ons plan slaagt om in één keer terug te komen, kunnen we het jaar erop wellicht een kickstart maken. Dat betekent wel dat we flink in het rood gaan volgend seizoen.”

En als het niet lukt?

„Dit kunnen we niet lang volhouden. Deze club kan niet in de Keuken Kampioen Divisie spelen, met huisvestingslasten die alleen al zo’n 5 miljoen euro bedragen.”

Hoe voorkomt u dat het komend seizoen weer misgaat?

„Ik denk dat ik heel kritisch heb geanalyseerd. Ik zal directer betrokken zijn bij de voetbaltak en we hebben met trainer Dick Lukkien en scout Henk Veldmate twee ervaren krachten binnengehaald. Daar heb ik veel vertrouwen in. Maar na afgelopen seizoen weet ik: eerst zien en dan geloven.”

Waarom wil u deze baan nog, na alles wat er dit jaar is gebeurd?

„Opgeven doe ik alleen als ik de oplossing niet meer zie. Zo is het nu niet. Ik wil hier iets moois neerzetten, omdat deze club heel veel betekent voor de stad en de omgeving.”