Franse regering geeft zichzelf 100 dagen om rust te doen terugkeren

President Emmanuel Macron en premier Élisabeth Borne geven zichzelf honderd dagen om zich te herpakken. In deze „honderd dagen van verzoening en actie” hopen de Franse leiders de rust te doen terugkeren na de invoering van de gehate pensioenhervorming (inclusief verhoging van de minimum pensioenleeftijd van 62 naar 64 jaar). Hiermee wil het duo Macrons tweede termijn, die nog maar een jaar geleden begon, nieuw leven inblazen. Maar of het teleurgestelde en boze Franse volk dit zal laten gebeuren, is zeer de vraag. De cent jours lopen af op de nationale feestdag 14 juli.

Macron maakte de afkoelingsperiode van honderd dagen begin vorige week bekend in een televisietoespraak; woensdag was het aan premier Borne om verdere invulling te geven. Bij een persconferentie in het Élysée legde zij haar ‘stappenplan’ voor. Wat opviel was de focus op het verbeteren van het dagelijks leven van ‘normale’ (lees: niet-rijke, niet-elitaire) Fransen – een bewuste keuze van de Franse leiders wier beleid meer dan eens werd bekritiseerd omdat het te veel ten gunste zou zijn van rijken en bedrijven.

Zo wordt het minimumsalaris met 6 procent verhoogd en roept de regering bedrijven op werknemerssalarisen eveneens op te schroeven om Fransen te helpen de koopkrachtcrisis het hoofd te bieden. Ook de salarissen voor leerkrachten, die in Frankrijk vergeleken met andere OESO-landen bijzonder weinig betaald krijgen, gaan omhoog. De regering wil ook de toegang tot zorg verbeteren, vooral op het platteland waar het zorgstelsel kraakt onder artsentekorten.

Lees ook: Een op de tien Fransen zit zonder huisarts. ‘Het enige wat je hier kunt doen om gezond te blijven, is niet ziek worden’

Luisteren naar het volk

Borne herhaalde meermaals dat de regering inspeelt op „de zorgen van de landgenoten”. Hiermee probeert ze in te gaan tegen het heersende discours dat zij en Macron geen oog hebben voor wat in het land gebeurt. Ook nam de premier de tijd om te benadrukken wat wél goed is gegaan de laatste jaren onder Macron: de werkloosheid nam af, er kwamen 1,7 miljoen banen bij en de belastingen voor huishoudens en bedrijven daalden.

Andere plannen die Borne woensdag aankondigde, draaien om het versnellen van de ecologische transitie („een bron van angst voor veel jongeren”) en het harder aanpakken van zaken als fraude en illegale immigratie. De regering heeft eerder een voorstel voor een immigratiewet gepresenteerd, maar die kan voorlopig niet op parlementaire steun rekenen. In plaats van de wet door te drukken, kiest de regering ditmaal voor een minder confrontationele aanpak. „We gaan door met onze gesprekken tot we uitkomen bij een gebalanceerde wettekst”, aldus Borne. „Dit is niet het moment om een debat te openen dat het land kan verdelen.”

Het zijn grote plannen voor honderd dagen en de vraag is hoeveel ervan realiteit zullen worden. Belangrijker is de vraag of het genoeg is om de gemoederen in Frankrijk te doen bedaren. Want de Fransen die boos en teleurgesteld zijn over de pensioenhervorming, zullen het hun leiders niet makkelijk maken de bladzijde om te slaan.

Volgens een peiling van YouGov heeft slechts 22 procent van de Fransen momenteel een goed woord over Macron te zeggen. Alleen tijdens de Gele Hesjes-crisis lag dit percentage lager (19 procent) en experts spreken inmiddels van een „politieke en sociale crisis van formaat”. Volgens de bekende politicoloog Pierre Rosanvallon is het zelfs „de ergste democratische crisis sinds het einde van de Algerijnse oorlog” in de jaren zestig.

Lees ook dit profiel: ‘Pleegkind van de natie’ Élisabeth Borne wil zich opofferen voor Frankrijk

Protest met pannen

Hoewel er sinds de doorvoering van de pensioenhervorming minder massale protesten plaatsvinden, wordt Macron bij vrijwel ieder bezoek in het land opgewacht door demonstranten – zelfs bij zijn staatsbezoek in Nederland wisten ze hem te vinden. De laatste tijd nemen betogers steelpannen mee waarop ze bij wijze van protest met lepels en stokken slaan. Meerdere prefecten hebben daarom inmiddels het dragen van deze „draagbare geluidsapparaten” verboden als de president langskomt.

Ook in het parlement, waar de regering sinds vorig jaar geen meerderheid meer heeft, wordt Macron en Borne hun ‘zonden’ niet zomaar vergeven. Oppositiepartijen als de radicaal-linkse LFI grijpen ieder zinnetje aan om hun leiders te beschuldigen van een dictatoriale manier van regeren en „minachtend” gedrag. Ook partijen die eerder geneigd waren om mee te stemmen met de plannen van de regering, zoals de conservatief-rechtse Republikeinen, tonen zich kritischer.

Dit maakt het moeilijk voor Macron om zijn tweede termijn écht nieuw leven in te blazen. Het is de vraag of wetsvoorstellen over gevoelige thema’s als immigratie door het verdeelde parlement zullen kunnen komen. Verstrekkende hervormingen zullen de komende tijd al helemaal niet geaccepteerd worden door Fransen in het parlement en op straat, waardoor Macron zich gedwongen ziet voorlopig vooral kleine politiek te bedrijven. Hij zal moeten breken met zijn wens en belofte om als Grote Hervormer Frankrijk te moderniseren.

De regering zou het gewraakte grondwetsartikel 49.3, waarmee ze het parlement kan passeren, kunnen inzetten voor sommige wetsvoorstellen. Maar zij realiseert zich hoe gevaarlijk dit is: deze noodgreep heeft bij de pensioenhervorming veel kwaad bloed gezet. Borne sloot het opnieuw gebruiken van 49.3 woensdag niet uit, maar benadrukte de voorkeur te hebben „project per project een meerderheid te zoeken”.

Lees ook: Na weken van pensioenprotest komen molotovcocktail en traangasgranaat er steeds vaker aan te pas

Macrons Waterloo

De cent jours die Macron en Borne zichzelf hebben gegeven, bekken lekker. Maar ook hebben ze de wenkbrauwen van historici doen fronsen. De periode tussen de ontsnapping van de toenmalige keizer Napoleon van het eiland Elba en zijn terugkeer in Frankrijk in februari 1815 tot de Slag bij Waterloo in juni dat jaar had namelijk precies dezelfde duur en staat in Frankrijk bekend als Les Cent-Jours.

Macrons tegenstanders schromen dan ook niet om publiekelijk over een herhaling van dit historische feit te dromen. Zo schreef de LFI-parlementariër Antoine Léaument op Twitter dat „Macron de datum van zijn Waterloo heeft gegeven”. Om af te sluiten met: „het Franse volk moet hem eraan herinneren dat 14 juli een revolutionaire datum is en het overwinningsmoment van spontane en geslaagde volksopstand.”