Soedan: het strijdtoneel van rivaliserende generaals in beeld

In Soedan bevechten twee rivaliserende generaals elkaar voor de macht over het instabiele land. Onder meer in hoofdstad Karthoem woedt de ontluikende burgeroorlog hevig. Burgers worden het slachtoffer van de strijd. Ze hebben te maken met grote branden, rookwolken, rondvliegende kogels en bommen die over en weer worden geworpen.
Soedan is in de ban van een ontluikende, potentiële burgeroorlog tussen de reguliere strijdmachten en een paramilitaire eenheid genaamd de Rapid Support Forces (RSF). Er vielen al bijna honderd burgerdoden tijdens de gevechten, die intussen al drie dagen duren.
Soedan is in de ban van een ontluikende, potentiële burgeroorlog tussen de reguliere strijdmachten en een paramilitaire eenheid genaamd de Rapid Support Forces (RSF). Er vielen al bijna honderd burgerdoden tijdens de gevechten, die intussen al drie dagen duren. Video Mahmoud Haggag Mahmoud Ali/Anadolu Agency via Getty Images

Op satellietbeelden is te zien hoe Khartoem, de hoofdstad van Soedan, geteisterd wordt door het geweld tussen de legereenheden. Gevechtsvliegtuigen bombarderen dichtbevolkte stadsdelen. „Mensen liggen plat op de grond in hun huizen, kippen worden binnengehouden omdat het geluid van bommen zo dicht bij onze buurt is”, zei een Soedanese burgeractivist telefonisch tegen NRC. Foto Maxar Technologies/EPA

Volgens de laatste berichtgeving hebben de paramilitairen van de RSF delen van de stad veroverd, waaronder het vliegveld. Zoals te zien op deze satellietfoto is daarbij hevig gevochten; een vliegtuig van Saudi Arabian Airlines is onder vuur genomen, maar niet vernietigd. Het leger ontkent dat het vliegveld is overgenomen, maar zegt anderzijds wel dat de RSF sluipschutters op de daken van vliegveldgebouwen heeft gestationeerd. Foto Maxar Technologies/EPA

In de havenstad Port Sudan groet de bevolking een paar soldaten van het Soedanese leger. Het leger is feitelijk het enige echte overheidsapparaat van Soedan, en legerleiders domineren de Soedanese politiek sinds jaar en dag. Dat betekent niet dat militairen van het nationale leger het volkswelzijn hoog op de prioriteitenlijst heeft staan. In de provincie Darfur vochten Soedanese militairen tussen 2002 en 2003 een bittere strijd tegen rebellen, waarbij ook de bevolking door de overheid werd doelbewust geoormerkt als doelwit. Zo’n 200.000 burgers kwamen om tijdens deze ‘eerste genocide van de 21ste eeuw’. Foto AFP

Een gevechtsvliegtuig boven Khartoem. Soedan heeft een aftandse luchtmacht die bestaat uit een samengeraapte verzameling toestellen uit Rusland, de VS, de EU en andere machten. Toch is de destructieve kracht van een jachtvliegtuig of bommenwerper niet te onderschatten. Foto Stringer / Reuters

Een militair van het Soedanese leger zoekt dekking achter een trappetje. Doordat de gevechten ook plaatsvinden in stedelijke gebied groeit het aantal burgerdoden constant. Momenteel staat de teller op 97. Video Bakri Jad via Reuters

Het conflict is tussen de generaals Abdul Fattah Burhan van het nationale leger (de huidige president) en Hemedti van de RSF. Ooit vochten ze samen onder president Omar al-Bashir. Maar bondgenootschappen tussen de legereenheden in Soedan zijn grillig. Samen wierpen ze Bashir omver in 2019, daarna sloopten ze het transitieregime in 2021. Sindsdien verzuurde de relatie, tot op het punt van de gewapende strijd die nu woedt. Beide generaals geven elkaar de schuld van het uitbreken van het conflict. Foto Maxar Technologies/AP

In Khartoem ligt een man, ogenschijnlijk overleden, uitgestrekt op de grond. Foto Bakri Jad/Reuters

Het uitgebrande hoofdkwartier van het nationale leger. De gevechten zijn nabij strategisch belangrijke plekken het heftigst. Foto Maxar Technologies/AP

Soedanezen lopen met hun hebben en houwen over straat, waarschijnlijk om weg te komen van het oplaaiende conflict. Door de gevechten is het nagenoeg onmogelijk voor burgers om zich veilig te bewegen, aldus het Rode Kruis. Wie vlucht, komt ook niet per se goed terecht. Soedan vangt zelf meer dan een miljoen vluchtelingen op uit onder meer buurlanden Tsjaad en Eritrea. Zij leven met name in slecht onderhouden vluchtelingenkampen. Foto AFP

Doordat het vliegveld midden in Khartoem een doelwit is voor de strijders, is wegkomen uit de stad per vliegtuig onmogelijk. Onder meer de Amerikaanse en Russische ambassadeurs zijn nog aanwezig in de stad. De Nederlandse ambassadeur, Irma van Dueren, was op het moment dat de gevechten uitbraken in Nederland. Ze stond op het punt terug te vliegen naar haar standplaats, toen ze hoorde dat de luchthaven gesloten was. Van Dueren zei tegen radioprogramma Met het Oog op Morgen dat ze in contact stond met zo’n vijftig Nederlanders in Soedan. Foto Instagram @lostshmi/Reuters

Nabij een ziekenhuis in Khartoem woedt een grote brand. Foto Maxar Technologies/AP

Ezelkarren in Omdurman, de grootste stad van het land. Soedan is een straatarm land door zijn koloniale geschiedenis, woestijnligging, corruptie en conflicten. Ongeveer een derde van de bevolking leeft onder de armoedegrens, meer dan in elk ander Afrikaans land boven de Sahara. Foto AFP