Gen Z’ers en millennials omarmen Barbies bimbo-esthetiek

‘Mam!” Mijn dochter toont op Netflix de top tien van best bekeken films. Bij de volwassenen prijkt op de achtste plek Barbie en de dansende prinsessen. Op 1 april zou de streamingsdienst een reeks Barbie-films aanbieden en ik had mijn dochter verzekerd dat het om een grap ging. Want Barbie, dat was toch een compleet achterhaald beeld van vrouwelijke schoonheid, een fenomeen waar we al jaren mee hadden afgerekend? Niet, dus.

In 1959 werd Barbie, Barbara Millicent Roberts, geïntroduceerd door het Amerikaanse Mattel. In 2006 werden volgens de fabrikant wereldwijd elke seconde drie Barbies verkocht. In 2014 kelderde de verkoop, maar met de beste cijfers in twintig jaar is Barbie vandaag helemaal terug. Drijvende kracht? Barbiecore. Nepwimpers, plaknagels, zuurstokroze: Gen Z’ers en millennials omarmen de bimbo-esthetiek. Ook popsterren en lgbtq-iconen als Lil Nas X zweren erbij. Maar, is het allemaal wel zo fierce?

Controverses

Barbie is een feministisch enigma: enerzijds staat ze voor de zelfstandige vrouw met haar eigen carrière, geld en (bovenal) kledingkast. Anderzijds is ze het onderwerp van controverses, niet in het minst vanwege haar onrealistisch slanke vorm. Barbies weegschaal stond in 1965 op vijftig kilo. Als ze mens was, zou ze onvoldoende vetmassa hebben om te menstrueren (studie UCH, Helsinki). Bovendien blijkt uit onderzoek dat Barbie met name jonge kinderen van vijf tot acht een negatief zelfbeeld kan bezorgen.

Die wetenschappelijke onderzoeken hebben nooit tot fundamentele aanpassingen geleid. Er zijn een paar ‘mollige’ varianten, Barbies taille is enkele millimeters wijder, maar in essentie is ze niet veranderd. Net nu ik dacht dat een nieuwe generatie, jonger dan mijn dochter, Barbie-vrij zou blijven, wreekt de pop zich met haar stijgende verkoop en houterige hitfilms. Ja, het is dezelfde Barbie, maar zien we haar ook op dezelfde wijze?

Als ze mens was, zou ze onvoldoende vetmassa hebben om te menstrueren

Jonge generaties lijken Barbie niet te spiegelen, maar schaamteloos te gebruiken. Voor hen is de pop een kapstok waar ze idealen van emancipatie en diversiteit aan ophangen, waarden die weinig te maken hebben met brave Babs uit 1959. Een toe-eigening die soms iets wegheeft van vergelding. Er wordt meedogenloos met het Barbie-cliché omgesprongen, de imitatie is zo grotesk dat de verafgoding net zo goed een vorm van Barbie-bashing zou kunnen zijn.

Fraaie kreten

Komende zomer worden we getrakteerd op een gloednieuwe Barbiefilm, geregisseerd door Greta Gerwig (van het gelauwerde Lady Bird). Beelden van Margot Robbie en Ryan Gosling op fluogele skates beloven diehard Barbiecore. In afwachting daarvan, heb ik met mijn dochter de dansende prinsessen gekeken en ja, we lagen in een deuk. De film uit 2006 is ongeïnspireerd gemaakt en achterhaald. We keken Barbie niet als voorbeeld, maar als kitsch. In mijn geval, met een vleugje nostalgie.

Toch heeft Barbies comeback iets dubieus. Is Barbiecore de wraak op of de wraak van Barbie? Onder al dat knalroze tule, onder die fraaie kreten en toegevoegde betekenislagen, schuilt immers in de ‘core’ nog steeds een blonde bimbo die vooral mooi wil zijn en haar Ken wil strikken. Geen dwarse boodschap, maar een beeld van schoonheid en vrouwelijke aspiratie dat in bijna vijfenzestig Barbiejaren in de kern nauwelijks veranderd lijkt. Dat maakt Barbiecore tot een zowel bevrijdende als bevestigende maskerade.