Conservatief spotje over transgenders gaat volgens Reclame Code Commissie te ver

Transgenderwet De Reclame Code Commissie tikt het collectief Gendertwijfel op de vingers vanwege een radiospotje over de Transgenderwet. Want de toon daarvan is „spottend, verontwaardigd, neerbuigend en afwijzend”.

Op de Pridewalk in Amsterdam wordt juist voor trans-rechten gedemonstreerd.
Op de Pridewalk in Amsterdam wordt juist voor trans-rechten gedemonstreerd.

Foto Mona van den Berg

Een radiospotje van het conservatieve collectief Gendertwijfel, waarin de Tweede Kamer afgelopen februari werd opgeroepen „de Transgenderwet te stoppen”, is „nodeloos kwetsend voor (jonge) transgenders”. Dat oordeelde de Reclame Code Commissie (RCC) afgelopen maandag na een klacht van WOMEN Inc. en Transgender Netwerk Nederland, twee organisaties die zich inzetten voor de emancipatie van vrouwen en transgenderpersonen.

In het spotje van Gendertwijfel, een collectief van opiniemakers en organisaties dat campagne voert tegen versoepeling van de Transgenderwet, is een verontwaardigde stem te horen die zich fel uitspreekt tegen de mogelijkheid om het geslacht aan te passen in de geboorteakte. „Als moeder ben ik tegen de Transgenderwet”, zegt de stem. „Mijn dochter kan zich registreren als man, onze zoon als vrouw. Dit kan zelfs onder de zestien jaar. Geslacht is toch geen keuze! Tweede Kamer, stop de Transgenderwet.”

Op 13 februari schreef de RCC „een flink aantal klachten” te hebben ontvangen over de radioreclame. Die van WOMEN Inc. en Transgender Netwerk Nederland nam ze in behandeling. Volgens deze organisaties was het spotje in strijd met vier artikelen uit de Reclamecode: het zou strijdig zijn met het algemeen belang, het vertrouwen in reclame schaden, misleidend én nodeloos kwetsend zijn. Op dat laatste punt geeft de RCC de indieners van de klacht gelijk.

„Door de bewoordingen „als moeder”, „mijn dochter” en „mijn zoon”, wordt in de radiocommercial duidelijk de suggestie gewekt dat het gaat om een moeder die spreekt over haar eigen kind, waarbij geldt dat het gaat over een kwetsbare groep mensen, namelijk over (jonge) transgenders”, oordeelt de RCC. „Het is daarbij weliswaar duidelijk dat de vrouw haar eigen mening geeft, zij doet dit echter op een toon die niet anders kan worden samengevat dan spottend, verontwaardigd, neerbuigend en afwijzend.”

‘Broodnodige boodschap’

Bestuurders van WOMEN Inc. en Transgender Netwerk Nederland zijn tevreden over de uitspraak. Remke Verdegem van Transgender Netwerk Nederland spreekt van „een broodnodige boodschap in een tijd waarin genderdiverse mensen in publieke uitingen vaker onderwerp van spot zijn.”

Gendertwijfel heeft twee weken de tijd om in beroep te gaan. Doet de organisatie dat niet, dan is de zaak hiermee afgedaan en krijgt Gendertwijfel het advies om het spotje niet langer in deze vorm aan te bieden. Media zouden het spotje, mocht het toch worden aangeboden, dan ook niet meer uit moeten zenden. Dat advies is vrijblijvend, voegt Fiona Vening van Stichting Reclamecode, waar de RCC onder valt, toe: „Vanwege de vrijheid van meningsuiting kunnen de aanbieders het advies naast zich neerleggen. Maar over het algemeen wordt het advies wel serieus genomen.”

Op 5 juni wordt in de Tweede Kamer het debat over de nieuwe ‘Transgenderwet’ (officieel de ‘Wet Wijziging Geslacht’) voortgezet. Het gaat om een vernieuwing van een wet, die het sinds 1985 mogelijk maakt om het geslacht aan te passen in de geboorteakte. Voor zo’n wijziging was het aanvankelijk verplicht om een fysieke transitie en een sterilisatie te ondergaan. Die voorwaarde, waarvoor de regering in 2021 haar excuses aanbood, verviel in 2014. Met de nieuwe Transgenderwet moet het proces verder worden vergemakkelijkt, onder meer door het afzien van de verplichte deskundigenverklaring van een arts of psycholoog.