NLTODAY

Het debat over de eenheid van kabinetsbeleid woensdagochtend is stilgelegd voordat het goed en wel kon beginnen, omdat de oppositie wil dat premier Dick Schoof naar de Kamer komt om zich te verantwoorden. De coalitiefracties blokkeerden dat voorstel, waarop GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans een hoofdelijke stemming aanvroeg. Zoals gebruikelijk krijgen partijen drie uur om hun Kamerleden te verzamelen voor zo’n stemming, al zal dat niet nodig zijn als premier Schoof zelf naar de Kamer besluit te komen.

Als premier is hij bij uitstek verantwoordelijk voor een debat over eenheid van kabinetsbeleid, zegt de oppositie. Hun hoop is dat coalitiepolitici dat ook vinden, en tegen hun fractie in gaan. D66-leider Rob Jetten „wil weleens van élk lid van NSC horen” wat ze vinden van de afwezigheid van Schoof.

De premier lijkt wel beschikbaar te zijn, maar niet te wíllen komen. Gisteravond zegde hij een bijeenkomst in België af, zodat hij bij het debat van vandaag kon zijn. Hij vond het uiteindelijk niet nodig om te komen.

Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren zei dat als de Kamer de minister-president „nóg een keer moet vragen naar een debat te komen waar hijzelf verantwoordelijk voor is”, hij zijn rol „niet begrijpt” en „ongeschikt” is.

Alleen minister Marjolein Faber (PVV) van Asiel is momenteel namens de het kabinet afgevaardigd. Faber veroorzaakte de kabinetsproblemen omdat zij weigerde om lintjes aan vijf vrijwilligers toe te kennen, die zich hadden ingezet voor asielzoekers en statushouders. Premier Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark (NSC) kenden de lintjes uiteindelijk toch toe.

Een door het universiteitsbestuur aangestelde commissie adviseert de Radboud Universiteit in twee dinsdag gepubliceerde adviezen om de samenwerking met twee Israëlische universiteiten in Israël voorlopig op te schorten. De Hebrew University in Jeruzalem en de Tel Aviv University dragen volgens de commissie van vier (emeritus) hoogleraren en bestuurders bij aan „ernstige en systematische mensenrechtenschendingen” in de Palestijnse gebieden.

Over de Hebrew University concludeert de commissie bijvoorbeeld dat deze bestuurlijk verweven is met het Israëlische leger. En de Tel Aviv University investeert in bewapende drones. Ook zouden beide universiteiten mensen opleiden voor de Israëlische inlichtingendiensten. Beide schenden mogelijk de wetenschappelijke integriteit van de instellingen, is een van de conclusies uit het adviesrapport.

Pas als de twee universiteiten onder andere aantonen dat ze niet bijdragen aan mensenrechtenschendingen en kennis uit onderzoeksprojecten niet wordt ingezet in Gaza en bezette Palestijnse gebieden, zou de Nijmeegse universiteit de samenwerking moeten hervatten.

Met de Hebrew University heeft de Radboud Universiteit afspraken over studentenuitwisselingen tot augustus 2025. Met de Tel Aviv University tot 2099. Maar op dit moment studeren er geen Nijmeegse studenten aan een van beide universiteiten, of andersom.

Inspraakbijeenkomst

Het college van bestuur heeft nog geen besluit genomen over het advies en organiseert maandag 7 april een inspraakbijeenkomst voor studenten en medewerkers. Ook gaat ze in gesprek met de verschillende decanen en vraagt ze de medezeggenschapsorganen nog om advies.

De Universiteit van Amsterdam besloot half maart al om voorlopig geen studenten meer uit te wisselen met de Hebrew University. Een adviescommissie concludeerde toen ook dat de UvA het risico liep betrokken te worden bij mensenrechtenschendingen.

Delen

Mail de redactie

Hollywoodster Val Kilmer was zijn tijd ver vooruit. Lang voordat iedereen zijn leven ging regisseren en streamen op YouTube en TikTok liep hij al rond met een videocamera, die in de loop der jaren steeds beter en lichter werd.

Dat leverde documentairemakers Ting Poo en Lee Scott een schatkamer op van duizenden uren video in veertig jaar: opkomst en neergang van een Hollywoodster. Hun documentaire Val, in 2021 te zien in Cannes, is een monument voor Val Kilmer: het arrogante jonge talent, de pretentieuze ster, de deemoedige oude man die tijdens zijn passieproject – een theatermonoloog als Mark Twain – zijn stem verloor door keelkanker en een tracheotomie. Hij overleed dinsdag in Los Angeles. Volgens zijn dochter werd een longontsteking hem fataal.

Val Kilmer had de reputatie aan een opgeblazen ego te lijden, sporen daarvan zag je nog altijd. Zie zijn malle, kakelbonte tenues met brokaat en zijde. Zie HelMel, het egomuseum dat Kilmer in Los Angeles voor zichzelf oprichtte, en dat tevens een ‘fun, sacred’ plaats is waar ‘eclectische artiesten’ bijeenkomen ‘to make change happen’. Kilmer meende altijd dat het lot iets bijzonders met hem voorhad – vandaar wellicht die impuls om alles wat hij beleefde op videotape vast te leggen. Een dergelijke motivatie is uitermate nuttig om het te maken als filmster, en dat deed hij. Maar tegelijk keek hij een beetje op die status neer. Val Kilmer wilde de nieuwe Marlon Brando zijn, bekende hij. Niet minder. De studio’s naar zijn pijpen laten dansen. Een vorstelijk betaalde rebel zijn. Maar karakterrollen gingen veelal aan zijn neus voorbij en Oscarnominaties eveneens. Hollywood zag vaak alleen de mooiboy.

Doorbraak

Val Kilmer werd geboren in 1959 in een welgesteld huishouden in Los Angeles. Zijn ouders scheidden toen hij acht was, zijn epileptische broer Wesley verdronk als 15-jarige in vaders jaccuzzi – een diep familietrauma. Kilmer was het goudhaantje: als jongste student ooit toegelaten op de elitaire dramaschool van Juilliard in New York, hij was daar klasgenoot van Kevin Spacey. Kilmer rebelleerde tegen de klassieke acteersopleiding, tegen de eindeloze, bloedsaaie stemoefeningen. Hollywood had hem snel in het vizier. Francis Ford Coppola, later een vriend, wilde hem in 1983 al in jeugdbendefilm The Outsiders, Kilmer poeierde de titaan van The Godfather af wegens toneelverplichtingen. Maar alle wegen leidden naar Hollywood: in dat off-Broadwaystuk speelt hij samen met Sean Penn en Kevin Bacon, die hij op video vastlegde terwijl ze hem moonden. „Dit shot wordt nog eens veel geld waard”, riep Bacon.

Na zijn eerste, komische hoofdrol in Top Secret liet Kilmer zich in 1985 met tegenzin strikken voor Top Gun, een film over marinepiloten die hij als een militaristische natte droom zag. Kilmer speelde de koele perfectionist Iceman, de grote rivaal, en later vriend, van rebelse improvisator Maverick, vertolkt door Tom Cruise. De film was hun beider doorbraak; in een ontroerend moment in deel twee – Top Gun: Maverick in 2022 – is Iceman inmiddels tot admiraal geproveerd, en kan hij stervend aan keelkanker zijn oude vriend Maverick niet langer beschermen. Kilmers stem werd voor die film digitaal gereconstrueerd.

Als acteur trokken rollen van historische personages Kilmer het meest: Doc Holliday, Elvis Presley. Hoogtepunt in zijn resumé werd Jim Morrison in Oliver Stones biopic The Doors (1991), een prachtrol in een matig ontvangen film. Hollywood zag meer een actieheld in hem. Hij speelde Batman in Joel Schulmachers vrolijk cartooneske Batman Forever (1995). Kilmer ervoer de ongemakkelijke ‘batsuit’ als een roestig harnas: iedere anonymus kon volgens hem Batman spelen, de superschurken stalen de show. De film deed het goed, maar Kilmer liet het bij één optreden.

De jaren negentig bleken wisselvallig. Als meester in vermommingen Simon Templar in The Saint (1997) was hij geen succes, Batman, de koloniale actiefilm The Ghost and the Darkness (1996) en Michael Manns misdaaddrama Heat (1995) maakten hem tot een bijna-superster. Maar het peperdure fiasco The Island of Doctor Moreau bevestigde in 1996 zijn reputatie van lastpak en ruzieschopper. Het was een rampset met de dikke, onzekere en veeleisende Brando en Kilmer die vastbesloten was de verpiswedstrijd van het oude icoon te winnen. Kilmer dreinde en terrorisseerde invalregisseur John Frankenheimer, een befaamde egomasseur- zelf hij liet weten nooit meer met Kilmer te willen werken.

Val Kilmer zelf schaamde zich ook voor dat wangedrag. Als verzachtende omstandigheid voerde hij de scheidingsperikelen met zijn grote liefde op, de Britse actrice Joanne Whalley, met wie hij een relatie kreeg tijdens de opnames van fantasyhit Willow (1988) en twee kinderen had, Mercedes en Jack.

Zelfspot

Veel krediet had Kilmer al met al niet. Toen zijn sf-actiefilm Red Planet in 2000 flopte, liet Hollywood de toen 41-jarige acteur vallen als een baksteen. Rollen als leading man in blockbusters waren verleden tijd, in de 21ste eeuw moest hij het doen met kleiner genrewerk en bijrollen. Soms heel interessante, zoals in culthit Kiss Kiss Bang Bang (2006) of in Terence Malicks Song of Songs (2018). En natuurlijk bleef er altijd het theater en de musical; Kilmer stond graag op het podium en had een goede zangstem.

In de documentaire Val dreef hij de spot met zijn vroegere pretenties. Hij gunde de makers zijn afgewezen auditietapes: als korporaal Joker in Stanley Kubricks Full Metal Jacket, als Henry Hill in Scorseses Goodfellas. Het is komisch te zien hoezeer hij voor die iconische rollen de plank misslaat, en dat wist Kilmer: de documentaire is zijn boetekleed. In een diep ontroerend moment zien we hem voor 55 dollar handtekeningen verkopen op een fandag, halverwege rent hij misselijk van een chemokuur naar een toilet. Waar hij in tranen vertelt dat zijn oude ik diep zou neerkijken op de Val Kilmer van nu. „Dieper kan een mens toch niet zinken?”

Maar nu is hij dankbaar en nederig, vervolgt Kilmer. Dat de films waarvoor hij zijn neus ophaalde – Batman, Top Gun, The Saint – zoveel voor fans betekenen. En daarom ook voor hem, nu zijn toekomst achter hem ligt en hij geen mooie jongen meer is. De jaren hadden hem nederig gemaakt.

Delen

Mail de redactie

Je kan er niet om heen, vandaag is de dag. Vanavond Nederlandse tijd maakt de Amerikaanse president Donald Trump bekend welke maatregelen de VS neemt tegen landen die Amerika hebben ,,afgezet”. Aldus Trump. Hij noemt het Bevrijdingsdag, velen zien het als een escalatie van een handelsoorlog.

We hebben de belangrijkste vragen (en antwoorden) over de importheffingen en andere maatregelen op een rij gezet.

Verder in het nieuws vanmorgen:

• De VS versoepelen de regels tegen witwassen voor Amerikaanse bedrijven en burgers. Dat kan slecht uitpakken voor de internationale strijd tegen criminele geldstromen, vrezen experts. Dat schrijft Het Financieele Dagblad woensdag.
• De Europese Commissie heeft vijftien autofabrikanten beboet omdat deze jarenlang samenspanden in een kartel. Ook de Europese brancheclub krijgt een boete. In totaal bedraagt deze 458 miljoen euro. Alles draaide om de recycling van afgeschreven auto’s.
• In Lyon zag het FD hoe een cluster is ontstaan van farmaceutische bedrijven en medisch-technische ondernemingen. In onder meer het oude abattoir van de stad zijn bijna duizend bedrijven gevestigd die vaccins en medicijnen ontwikkelen en op de markt brengen.
• Het is geen rommel, het is basisassortiment. Zegt directeur Hajir Hajji van winkelketen Action in De Telegraaf. In het interview legt ze het Action-model uit: als de inkoop van een product te duur is verkopen ze het niet. Dat kan een supermarkt niet: die kan niet beslissen geen cola meer te verkopen.
• In een uitgebreid artikel beschrijft de Financial Times hoe Donald Trump strijdt met ‘Big Law’. De grote advocatenkantoren in de VS zitten in een identiteitscrisis, stelt de krant. Wie hard procedeert tegen de staat dreigt een fors deel van z’n business te verliezen.
• Het FD schrijft woensdag ook over een rechtszaak tussen drie voormalige partners van de Nederlandse investeringsmaatschappij Egeria en hun oud-werkgever. Egeria, voormalig eigenaar van NRC Media, vindt dat de drie geen eigen investeringsmaatschappij hadden mogen beginnen.
• Het Japanse gamebedrijf Nintendo toont woensdag de aankomende console Switch 2, de opvolger van de Switch uit 2017. De presentatie wordt gedaan via een zogenaamde Nintendo Direct-livestream. Het is nog niet bekend wanneer de console wordt uitgebracht.

Mensen doen op 1 april boodschappen in een supermarkt in Manhattan. Wereldwijd bereiden autofabrikanten en zakelijke leiders zich voor op de aankondiging van nieuwe tarieven door president Trump, die woensdag worden verwacht. Deze tarieven kunnen grote gevolgen hebben voor de prijzen van producten, variërend van wijn tot auto’s.

De Elon Musk-factor – zijn fortuin en zijn rol als Trump-adviseur en sloophamer van de federale overheid – heeft niet de beoogde Republikeinen maar de Democraten geholpen in de eerste cruciale verkiezingen sinds Donald Trump weer president is. Dinsdag stemden kiezers in ‘swing state’ Wisconsin in overtuigende meerderheid een linkse kandidaat het Hooggerechtshof in. De door Democraten gesteunde rechter Susan Crawford versloeg haar concurrent van Republikeinse huize Brad Schimel met bijna 55 procent tegen ruim 45 procent.

De race ging nauwelijks over lokale of juridische zaken, maar werd gepresenteerd als een referendum over de eerste twee maanden dat Trump en miljardair Musk de dienst uitmaken in Washington. In Florida, waar twee zetels van het Huis van Afgevaardigden gevuld moesten worden, behielden Republikeinen die allebei. Maar de marges waarmee de kandidaten dinsdag wonnen verbleekten bij de zeges van hun voorgangers en van Trump in november.

Miljardair Elon Musk pompte in Wisconsin naar schatting 21 miljoen dollar in de campagne van Schimel. Hij betaalde diens campagnespotjes, bekostigde mobiliseren van rode gebieden, deelde geld uit aan zijn kiezers en hield er zelf een rally. Daar zei hij dat „het hele lot van de mensheid” op het spel stond. Trump liet zich in de staat niet zien.

De weerstand die zij oproepen bleek groter dan de steun die te koop was. „Ik had nooit gedacht dat ik het ooit zou moeten opnemen tegen de rijkste man van de wereld”, zei Crawford in haar overwinningstoespraak over Musk. „En (…) hem zou verslaan.”

Hoe populair is de tandem Musk-Trump? Wisconsin mocht het als eerste zeggen

Hertekenen kiesdistricten

De Democraten behouden hun 4-3 meerderheid in het Hooggerechtshof. Dat zal vooral impact hebben op de staat, waar dit Hof bijvoorbeeld zal oordelen over het recht op abortus. Maar ook voor de landelijke politiek kunnen de gevolgen fors zijn. De rechters kunnen bepalend zijn in het hertekenen van de kiesdistricten voor het Huis van Afgevaardigden, waarvan de grenzen op dit moment in het voordeel van de Republikeinen getrokken zijn. Die bezetten nu zes van de acht zetels van Wisconsin.

Een eerlijker getekende kaart zou kunnen betekenen dat beide partijen de zetels in 2026 vier-om-vier verdelen. En dat kan weer doorslaggevend zijn voor de meerderheid in Washington.

Trumps zege in Wisconsin bij de presidentsverkiezingen was de kleinste van alle sleutelstaten. Hij won er in november met een verschil van 0,86 procentpunt. Bij het tellen van 90 procent van de stemmen lag de door de Democraten gesteunde rechter Crawford dinsdag echter ruim 9 procentpunt voor op Schimel.

Haar overwinning is een eerste indicatie voor de impopulariteit van Trumps beleid, dat zich naast het weren van immigranten richt op importheffingen, het ontmantelen van de federale overheid en lijkt af te stevenen op een constitutionele crisis. Maar traditioneel doet de oppositiepartij het goed in een dergelijke tussentijdse verkiezing. De opkomst onder Democraten is daarbij vaak beter is dan onder Republikeinen.

In totaal ging zo’n honderd miljoen dollar om in de race voor een doorslaggevende zetel in het Hooggerechtshof van Wisconsin. Dat is twee keer zoveel als in 2023, toen een verkiezing om een zetel in hetzelfde hof al alle records brak.

Verkiezingen in Florida

Democraten hoopten ook verkiezingen in Florida spannend te maken. Daar kozen twee districten een opvolger voor de Republikeinen die sinds hun verkiezing in november zijn vertrokken. De in opspraak geraakte Mike Waltz (nu Nationale Veiligheidsadviseur) en Matt Gaetz (voor gedragen maar niet benoemd als minister van Justitie).

De conservatieven Randy Fine en Jimmy Patronis wonnen hun zetels met hetzelfde gemak als rechter Crawford. Maar waar zij nu met ruim 10 procentpunt verschil hun Democratische opponenten achter zich lieten, wonnen Trump, Waltz en Gaetz deze districten vijf maanden geleden nog met een marge van ruim 30 procent.

Democraten vieren nu dat hun kiezers ze niet hebben afgeschreven na het debacle in november, waarbij ze het Witte Huis en het Congres verloren. Ze zijn ook erg in hun nopjes met de 25 uur durende toespraak die senator Cory Booker maandag en dinsdag gaf. Maar de tussenverkiezingen waar een deel van de macht in Washington werkelijk op het spel, in november volgend jaar, zijn nog ver weg. Ze kunnen hooguit hopen dat sommige Republikeinse Congresleden openlijk afstand durven nemen van Trump en Musk, omdat het hun kansen in die verkiezingen kan schaden.

Delen

Mail de redactie

De Democratische senator Cory Booker uit New Jersey heeft de langste speech ooit gehouden in de Senaat. Hij begon maandagavond Amerikaanse tijd met een toespraak vol kritiek op president Donald Trump en hield daar pas na ruim 25 uur mee op. Booker had beloofd door te blijven praten zolang hij daar „fysiek toe in staat” zou zijn.

„Het zijn geen normale tijden in ons land”, begon hij maandagavond zijn marathonspeech. „En ze zullen ook niet zo behandeld moeten worden in de Amerikaanse Senaat”.

Met zijn 25 uur en 5 minuten durende toespraak brak Booker het record van senator Strom Thurmond uit South Carolina uit 1957. Die sprak destijds 24 uur en 18 minuten lang in een vergeefse poging een wet tegen te houden die zwarte Amerikanen het stemrecht garandeerde.

De 55-jarige Booker is een voormalig American Football-speler en zijn speech werd via verschillende livestreams en YouTube-kanalen integraal uitgezonden.

Geen filibuster

Het ging niet om een zogeheten ‘filibuster’, want die is bedoeld om wetgeving tegen te houden. Booker wilde met zijn speech brede kritiek leveren op Trump en uitleggen wat Democraten doen om hem te dwarsbomen.

„Momenten als deze vereisen dat we creatiever en fantasierijker zijn”, zei hij toen hij al bijna een dag bezig was en steeds emotioneler werd. „Of gewoon volhardender, koppiger en vastberadener.”

Booker werd dinsdag gedurende de dag geholpen door Democratische collega’s die hem vragen stelden, zodat hij zijn stem even kon laten rusten. Om het woord te behouden moest hij blijven staan en mocht hij niet naar het toilet. Hij leek volgens persbureau AP alleen maar water te hebben gedronken tijdens zijn marathonspeech.

„Ik ben misschien bang en mijn stem mag dan misschien trillen, maar ik ga nog verder praten”, zei Booker toen hij het echt moeilijk begin te krijgen. „Ik ga wat biologische urgenties oplossen die ik voel”, waren uiteindelijk zijn laatste woorden.

Delen

Mail de redactie