Zware regenval trekt de afgelopen dagen een spoor van vernieling door Soedan. Volgens het ministerie van Gezondheid zijn door het noodweer al 132 mensen om het leven gekomen.
Bij de damdoorbraak van afgelopen weekend, op 25 kilometer ten noorden van de oostelijke havenstad Port Sudan, zijn twintig dorpen geheel weggevaagd. Door de razende waterstroom zijn daar tot nu toe dertig doden bevestigd. De verwachting is dat dat aantal verder oploopt: tientallen mensen zijn nog vermist. Het stuwmeer achter de Arbat-dam had een inhoud van 25 miljoen kubieke meter.
Veel inwoners zochten veiligheid in de omliggende bergen. Imamaldin Hashim, een van die inwoners, beschrijft dinsdag per telefoon hoe zover hij kon zien het hele gebied onder water stond door de dambreuk. „Er is helaas geen reactie gekomen van de overheid”, merkt hij op. „We hebben dringend reddingsacties per helikopter nodig. We hopen dat de overheid snel handelt voordat de situatie erger wordt.”
De oorzaak van het barsten van de dam is onduidelijk. Het onderhoud van talrijke dammen in Soedan laat te wensen over. De Arbat-dam zou te maken hebben gehad met verzanding. Ook zijn er onbevestigde berichten dat illegale goudwinning in de buurt van de dam de structuur zou hebben verzwakt. Maar het noodweer in de regio lijkt toch de hoofdoorzaak.
Ook andere dammen lopen gevaar. Vanuit Oost-Afrika via de Witte Nijl en vanuit Ethiopië via de Blauwe Nijl is dit jaar overmatig veel water naar de laaglanden van Soedan gestroomd. Vooral dammen in de Nijl hebben militair strategische waarde, omdat ze door de strijdende partijen worden gebruikt om troepen over het water te transporteren.
Zo werd de Jabal Awliya-dam, ten zuiden van de hoofdstad Khartoem, gebombardeerd door het regeringsleger om te voorkomen dat soldaten van de paramilitaire militie RSF de Nijl zouden oversteken. Nu vindt er geen onderhoud meer plaats aan de dam en waarschuwen experts dat deze kan barsten en de hoofdstad onder water zetten.
Cholera
De uitzonderlijk zware regens leggen de toch al rudimentaire hulp voor Soedanezen, hard getroffen door de burgeroorlog die er sinds vorig jaar woedt, vrijwel stil. Na vredesoverleg de afgelopen twee weken in Zwitserland werden drie hulproutes afgesproken tussen de strijdende partijen: vanuit Tsjaad, vanuit Egypte en vanuit Port Sudan. De gebarsten dam voorzag Port Sudan van drinkwater. Nu die toevoer wegvalt, wordt het daar moeilijker werken voor hulpverleners.
Vanuit Tsjaad reden onlangs de eerste vrachtwagens met voedsel het land binnen, maar veel weggeslagen bruggen maken het onmogelijk om diep het land binnen te dringen. En juist daar is de hongersnood het grootst, zoals in Noord-Darfur in het ontheemdenkamp Zamzam.
Voor het uitbreken van de regens waren in Soedan al naar schatting ruim 10 miljoen mensen op de vlucht door de burgeroorlog. Meer dan de helft van de 45 miljoen tellende bevolking heeft voedselhulp nodig. De meeste ziekenhuizen functioneren niet meer en er is een cholera-epidemie uitgebroken.
Lees ook
Vredesoverleg in Genève over Soedanese burgeroorlog levert weinig op
