Een passagiersvliegtuig van de vliegtuigmaatschappij Air Busan vatte dinsdag vlak voor vertrek vlam op de luchthaven van de Zuid-Koreaanse stad Busan, in het zuidoosten van het land. Volgens lokale autoriteiten zijn alle 176 inzittenden in veiligheid gebracht en ongedeerd gebleven. De aanvankelijke bestemming van het vliegtuig was Hong Kong. Dat meldt persbureau AP.
„Er was een knetterend geluid uit het bagagecompartiment boven ons hoofd te horen, waarna er rook vrijkwam”, vertelde een passagier aan het persbureau Yonhap News. „Een stewardess zei dat we moesten blijven zitten en pakte een brandblusser, maar toen was de lucht al gevuld met dikke rook en er schoten vonken uit het compartiment.” De getuige noemt de situatie „extreem chaotisch en beangstigend”.
Een andere passagier uitte tegenover het persbureau kritiek op het handelen van de bemanningsleden. „Ze vertelden de passagiers nabij het vuur niet om te evacueren of hun bagage achter te laten. De chaos nam toe omdat sommige passagiers probeerden om hun bagage veilig te stellen en anderen poogden te ontsnappen.”
Volgens de brandweer, die ongeveer een uur nodig had om het vuur te doven, liepen zeven mensen, waaronder vier bemanningsleden, kleine verwondingen op tijdens de evacuatie. Dat schrijft The Korea Times. Acht vluchten van Air Busan werden geannuleerd. De overige vluchten vonden wel doorgang. De Zuid-Koreaanse autoriteiten onderzoeken de toedracht van de brand en of instanties nalatig zijn geweest.
Vogels
Het is het tweede incident in korte tijd waarbij een Zuid-Koreaans toestel betrokken is. Vorige maand stortte er een vliegtuig neer van de Zuid-Koreaanse luchtvaartmaatschappij Jeju Air op de luchthaven van Muan, in het zuidwesten van het land. Vermoedelijk leidde een botsing met vogels tot het ongeluk, waarbij 175 passagiers en vier bemanningsleden om het leven kwamen. Het was een van de dodelijkste vliegtuigongelukken in Zuid-Korea.
Met de „grootst mogelijke ernst” bekeek de Israëlische premier Benjamin Netanyahu donderdag de „schokkende taferelen” tijdens de vrijlating van gijzelaars in Khan Younis, een stad in het zuiden van de Gazastrook. „Dit is een extra bewijs van de onvoorstelbare wreedheid van de terroristische organisatie Hamas.”
Hij doelde op de – uiteindelijke wel succesvolle – overdracht van twee Israëlische en vijf Thaise gijzelaars aan het Rode Kruis. Dat gebeurde te midden van een grote menigte, met duwende en schreeuwende mensen die de voertuigen omringden en de overdracht vertraagden. Wat minuten had moeten duren, nam uiteindelijk meer dan een uur in beslag. Ordebewakers van Hamas probeerden de menigte in bedwang te houden. Israëlische functionarissen noemden de situatie „één stap verwijderd van een lynchpartij”.
De overdracht was onderdeel van afspraken over het staakt-het-vuren in Gaza. Israël liet donderdag 110 Palestijnse gevangenen vrij.
Vernedering
Toen Hamas enkele honderden mensen gijzelde, in oktober 2023, was dat een duidelijke schending van het humanitair oorlogsrecht. Maar als die mensen eenmaal gegijzeld zijn, gelden er ook regels voor hun behandeling.
Het overdragen van gijzelaars is volgens het oorlogsrecht niet aan specifieke regels gebonden, zegt Marten Zwanenburg. Hij is hoogleraar militair recht, in het bijzonder recht tijdens militaire operaties, aan de Universiteit van Amsterdam en de Nederlandse Defensie Academie. „Maar er gelden wel algemene regels voor de behandeling van gevangenen, en die gelden tot het moment dat je ze vrijlaat.”
Ten eerste, zegt Zwanenburg, is er een algemene verplichting om gevangenen menselijk te behandelen. „Dat betekent onder meer dat je ze niet mag martelen of vernederen.” Dat vernederen is niet nader gedefinieerd, en staat dus open voor interpretatie. Zwanenburg: „Je zou kunnen beargumenteren dat het behandelen van een gijzelaar als trofee vernederend is.”
Een tweede relevante regel in het oorlogsrecht is dat gevangenen niet blootgesteld mogen worden aan ‘publieke nieuwsgierigheid’. Ook die regel zou hier geschonden kunnen zijn, aldus de hoogleraar: de gijzelaars werden vrijgelaten voor het oog van camera’s, onder meer van Hamas.
Ook bij eerdere overdrachten werd deze regel al geschonden, bijvoorbeeld door gijzelaars op een podium te zetten, tegen de achtergrond van een Hamas-logo, waarbij ze gedwongen werden om dingen te zeggen. Overigens werd Israël eveneens beschuldigd van het overtreden van deze regel toen er beelden naar buiten kwamen van Palestijnse gevangenen die gedwongen waren om zich tot op hun ondergoed uit te kleden.
Zwanenburg houdt een kleine slag om de arm over de vraag of de wijze van overdracht door Hamas ook de mensenrechten van de gijzelaars schond. De mensenrechten binden primair staten, zegt Zwanenburg. „Die rechtsregels zijn bedoeld om burgers tegen staten te beschermen, en niet voor gewapende groepen als Hamas.”
Bij een oordeel over schending van het oorlogsrecht moet je volgens de hoogleraar wel de situatie in de Gazastrook in acht nemen. Het gebied is door Israël platgebombardeerd, en Hamas moet zich vanuit tunnels hergroeperen om de overdracht van gijzelaars te regelen. „Dat zou je semi-verzachtende omstandigheden kunnen noemen. Maar al met al denk ik wel dat Hamas meer had kunnen doen om deze taferelen te voorkomen.”
Rode Kruis
Vanuit Israël werd er ook kritisch gekeken naar de rol van het Rode Kruis bij de overdracht. Een woordvoerder van het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) zei in een verklaring dat zijn organisatie in contact staat met alle partijen over de voorwaarden voor de vrijlating van gijzelaars en gevangenen. „Hoewel we onze zorgen uiten, zijn wij niet degenen die deze voorwaarden bepalen.”
Wel dringt de hulporganisatie erop aan dat toekomstige overdrachten „op een veilige en waardige manier” worden uitgevoerd. „De veiligheid van deze operaties moet worden gewaarborgd en we dringen aan op verbeteringen in de toekomst”, zei voorzitter Mirjana Spoljaric Egger van het ICRC. „Het ICRC heeft geen controle over het tijdstip van de vrijlating, de plaats of de omgeving. De details en logistiek worden door de partijen zelf bepaald.”
Veel meer kan het Rode Kruis ook niet doen, beaamt Zwanenburg. „Het heeft geen middelen om de veiligheid tijdens een overdracht af te dwingen. Het kan er hooguit op aandringen dat de partijen die bemiddeld hebben bij het staakt-het-vuren, dus Qatar, Egypte en de Verenigde Staten, Hamas op de situatie aanspreken.”
Minister Fleur Agema (Zorg, PVV) heeft vooralsnog geen alternatief gevonden voor de bezuiniging van 165 miljoen euro op de bij- en nascholing van verpleegkundigen. Dat heeft Agema vrijdagmiddag bekendgemaakt.
Wel is een oplossing gevonden voor de komende maanden. Agema haalt geld uit een potje bij het ministerie van Financiën, daarin is geld gereserveerd om toekomstige loon- en inflatiestijgingen op te vangen.
De oplossing van Agema is tegen de wens van de Tweede Kamer in. Die had haar opgeroepen uiterlijk eind januari met een alternatief voor de bezuiniging te komen. Zelf noemde Agema dat tijdens debatten al lastig, omdat ze „geen nieuwe groepen boos wil maken”. Ze noemde het ook „geen makkelijke exercitie”.
Wel is een oplossing gevonden voor de komende maanden: Agema haalt geld uit een potje van het ministerie van Financiën
Na afloop van de ministerraad, die vicepremier Agema vanwege de afwezigheid van de zieke premier Schoof voor het eerst voorzat, zei ze „eerst alle mee- en tegenvallers te willen afwegen” binnen haar begroting. „Ook al heeft het ministerie van VWS een grote begroting, het is toch lastig om geld te vinden.”
Ook verwees ze naar het rapport van de commissie-Van Ark van afgelopen donderdag, waarin de ingeboekte miljardenbezuinigingen op de jeugdzorg „onwenselijk en onhaalbaar” worden genoemd. Die zouden zelfs moet worden teruggedraaid. Dat zou een groot gat slaan in de begroting van VWS.
Vergissing
De omstreden bezuiniging op verpleegkundigen kwam voort uit afspraken, eind vorig jaar, tussen coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB en de oppositiepartijen CDA, ChristenUnie, JA21 en SGP over de onderwijsbegroting. Van de voorgenomen bezuiniging van 1,9 miljard euro op onderwijs werd toen zo’n 700 miljoen geschrapt. Zo werd voorkomen dat de Eerste Kamer de begroting zou tegenhouden.
De geschrapte bezuinigingen zouden deels worden betaald met geld uit de zorgbegroting van Agema: 150 miljoen euro op de beloning van vrijgevestigde medisch specialisten, die niet in loondienst werken, 165 miljoen euro op de na- en bijscholing van zorgpersoneel, onder meer verpleegkundigen.
Onder die laatste groep was de onrust groot. Ook de politici zelf waren niet blij. Agema zei dat de bezuiniging haar had overvallen en noemde het een „ongeluk”, de coalitiepartijen spraken over een „vergissing”.
Lees ook
Tweede Kamer draait onbedoelde bezuiniging op verpleegkundigen weer terug
Dit zijn geen geheime boodschappen van criminelen die communiceren in versleutelde codetaal. Het zijn iconische songtitels van de Schotse postrockpioniers Mogwai. Extra grappig (toch even uitleggen voor wie het genre niet kent): het zijn allemaal instrumentale nummers.
Onder leiding van de eigenzinnige en ietwat nukkige gitarist Stuart Braithwaite staat het viertal uit Glasgow al een kwarteeuw in het linkerrijtje van de eredivisie der woordloze rock. Teksten zijn nergens voor nodig in hun muzikale ontdekkingstochten. Zoals klassieke musici al eeuwen hebben bewezen zijn alle mogelijke menselijke stemmingen prima op te roepen door uitsluitend snaren te laten trillen.
Mogwai doet dat met drums, bas, een paar gitaren, en oké: een batterij aan versterkers en distortionpedalen waarmee je met gemak een gebergte zou kunnen wegvagen. Daarmee laat de band hun liedjes na een kalm kabbelende start langzaam aanzwellen en uiteindelijk tot emotionele uitbarsting komen.
Zeven albums lang bouwde de band dynamische meesterwerken waarin nauwelijks merkbare briesjes gaandeweg uitgroeien tot loeiende kosmische orkanen die plotseling weer gaan liggen. Met de jaren groeide het geluid en kwamen er steeds meer instrumenten bij: orgeltje, viool, fluit en heel sporadisch zelfs, jawel: zang (eerst door vocoders vervormde wartaal, maar later toch echt verstaanbare woorden).
Niks aan de hand, leek het. Maar ook in de postrock geldt: vol = vol. Ten tijde van hun achtste album
Rave Tapes (2014) – de titel beloofde al weinig goeds – bleek het verzadigingspunt te zijn bereikt en was het geluid dichtgeslibd. Nummers verzopen in een overdaad zoemende synthesizers, ronkende keyboards en pulserende drumcomputers. Alle zuurstof was verdwenen. Drie platen lang klonk Mogwai alsof Jean-Michel Jarre en Kraftwerk de Schotse Hooglanden hadden geannexeerd.
Maar gelukkig: op het elfde album The Bad Fire weet de band zich los te worstelen uit de overkill van elektronica en toetsenbombast. Het bewijs dat de band op de goede weg terug is: het zeven minuten en tweeëntwintig seconden durende sonische epos: ‘If You Find This World Bad, You Should See Some of the Others.’
Checklist: als vanouds heeft het beste nummer weer (1) de beste én (2) de langste titel, en is het (3) geheel opgebouwd volgens de vertrouwde anatomie van de perfecte Mogwai-compositie. Één traag, kaal en repeterend tokkeltje dat de luisteraar in trance wiegt gaat steeds meer leven doordat het mondjesmaat wordt aangevuld met schaduwpartijen van bas, voorzichtige drums en snarengejengel. Halverwege volgt de ontploffing en veranderen de gitaren in gierende straalmotoren die steeds overstuurder beginnen te bulderen. Na een razende climax verdampen alle decibellen en keert het serene mantragetokkel terug.
De terugkeer van de tornado is een feit. Dinsdag speelt de band in Paradiso (Amsterdam); 14 en 15 februari in de Muziekgieterij (Maastricht) en Oosterpoort (Groningen). Waarschuwing: in die gebieden geldt code rood. Wie géén oordoppen meeneemt, hoort die orkaan voorgoed in zijn oren.
Frank Provoost
Dit is het einde van The Weeknd
Dit is het einde van The Weeknd. Althans, als je Abel Tesfaye mag geloven. Na deze plaat hangt de Canadees zijn artiestennaam, waaronder hij de afgelopen jaren hit naar hit scoorde, records brak en stadions vulde, aan de wilgen. Het verhaal is uitverteld. Het einde van zijn alias is het verhaal van Hurry Up Tomorrow. Dat zaadje werd geplant in Californië, 2022. Terwijl 100.000 fans schreeuwend gek werden in een uitverkocht stadion, ging het mis: Tesfaye raakte zijn stem kwijt. Slechts vier nummers hield hij het concert vol. Hij verwijst er diverse malen naar op het album, in een paniekerig intermezzo, in verschillende nummers als hij zingt over eenzaamheid terwijl het publiek hem toejuicht, dat roem voelt als een ziekte. Zijn penthouse is een gevangenis, zingt hij op ‘Cry for Me’. Smekend ligt hij op zijn sterfbed in de hoop dat een verloren liefde hem zal herinneren, terwijl blikkerige synthesizers hem de diepte in sleuren. Zelfmedelijden en een liefde voor de jaren tachtig klinkt altijd al in The Weeknd’s muziek, nu zet hij het nog eens extra aan. Theatraler, als een popopera.
In 2011 wist The Weeknd luisteraars bij zijn debuut massaal kippenvel te geven. Iedereen had het opeens over een mixtape van een anonieme artiest. Vol ijzige r&b met vervreemdende postpunk samples en dubstepbassen. Het bleek de start van een trilogie, die weer de aanzet vormde voor een carrière waarin The Weeknd de mainstream zou gaan domineren. Hij bracht tig singles uit die direct voelden als klassiekers, maar zijn albums waren lang een rommeltje. Richtingloos kabbelend, oeverloos lang. Toch waren ze succesvol. Pas sinds 2020 weet hij zijn visie ook echt knap in langspeelvorm te gieten. Die artistieke stap bracht The Weeknd nog meer succes. ‘Blinding Lights’ is inmiddels het meest gestreamde nummer ooit, hij gaf een gedenkwaardige Halftime Show bij de Super Bowl, lanceerde een eigen serie, werkt nu zelfs aan een speelfilm.
En nu rond The Weeknd dus af. Het album staat vol met terugblikken. Oude bekende Lana Del Rey duikt op, rapper Future refereert naar hit ‘Can’t feel my face’. Er zijn weer verrassende samples, er is nog altijd veel drugs. Een minder prettige referentie naar zijn eerdere werk: het album is veel te lang, met 22 nummers in bijna anderhalf uur. Denk de ruis weg, en er zit een mooi slotstuk verstopt in de plaat. Conceptmatig maakt The Weeknd de cirkel rond. Zoals zijn carrière begon met een mixtape trilogie, vormt dit album het slotstuk van een album drieluik. Hurry up Tomorrow is de afronding die begon met After Hours, daarop volgde Dawn FM. Het is dan ook vast geen toeval dat de laatste seconden van het album moeiteloos overgaan in de openingsseconden van zijn allereerste mixtape. Een einde en begin te gelijkertijd. Want natuurlijk gaat Tesfaye helemaal niet echt stoppen. Hij moet alleen even een nieuw verhaal bedenken.
Ralph-Hermen Huiskamp
Jazz Loek van den Berg Seafarer
Berg is een bedachtzame speler met een ronde, melodische sound die je graag meeneemt op zijn reizen. Debuut Wayfarer (2022) was zijn muzikale reisbundel over land. Seafarer trekt verder over zee met mooie beeldende composities waarin de wind in de zeilen zweeft. Dit album toont melodische groei en verdieping. Het kwintet is ingespeeld en zet zich per nummer (‘Attic Views’, ‘Samnayah’) meer schrap. (Amanda Kuyper)
Pop Simon Keizer Ruimte
Simon zonder Nick schreef zijn eerste soloalbum, vol semi-akoestische nummers over vrijheid, vrees, vrolijkheid. Keizers stem klinkt meestal prettig, gebronsd zonder opdringerigheid. Soms laat hij hem minder mooi overslaan, zoals in het drakerige ‘Zin in het leven’. Bij alle bezinning is de pit hier een beetje uit het oog verloren. (Hester Carvalho)
Pop Maribou State Hallucinating Love
Het duo Maribou State, uit Engeland, bereidt zich voor op gelukzalige menigten en een warme zomer. Hun nieuwe album biedt elektronische popsongs met veel haken en ogen: samples van oude filmmuziek, invloed van triphop, euforische zang, soepele melodieën en dat alles gesmeerd uitgevoerd. (HC)
Country Bonnie ‘Prince’ Billy The Purple Bird
Amerikaan Bonnie ‘Prince’ Billy, bekend om zijn duistere countrystijl, houdt de moed erin. Op zijn nieuwe, 23ste album The Purple Bird, steekt hij zielsverwanten een hart onder de riem met verrassend opgewekte muziek en teksten als „Can’t we all just get along”. Soms klinkt de combinatie van fiddle en meerstemmige zang als cafémuziek, zo wisselen doem en joligheid elkaar af. (HC)
Metal The Halo Effect The March of the Unheard
The Halo Effect is een Zweedse supergroep met leden uit Gothenburg-bands In Flames en Dark Tranquillity, en ze klinken exact als een mix van die bands: de heavy kant van death metal met de melodieuze gitaarpartijen van traditionele heavy metal – zeg maar headbangen en meefluiten tegelijkertijd. Dit tweede album is nostalgisch en klinkt erg vertrouwd, maar ze zijn te goed om er iets saais van te maken. (Peter van der Ploeg)
