Facebook-gebruikers die ineens automatisch de pagina van de Amerikaanse vicepresident J.D. Vance volgen. Instagram-posts van een prominente Amerikaanse aanbieder van abortussen die worden gecensureerd. Zoekresultaten voor hashtags als #Democrats, #Biden en #Kamala die worden verborgen. En dat in de week dat Donald Trump voor de tweede keer werd beëdigd tot president, in de aanwezigheid van Meta-topman Mark Zuckerberg en andere techmoguls. Dat kon toch haast geen toeval zijn?
Deze voorbeelden gingen de afgelopen dagen rond op sociale media. Veel mensen, met name in de progressieve hoek, zien ze als bewijs van politieke partijdigheid van het Amerikaanse technologiebedrijf Meta, eigenaar van Facebook en Instagram. Het komt immers vlak na Zuckerbergs aankondiging dat Meta stopt met de samenwerking met factcheckers, en de moderatie van misinformatie en haat op zijn sociale platformen flink terugschroeft. Dit werd alom uitgelegd als een poging in het gevlij te komen bij Trump.
Toch is niet duidelijk of de recente voorbeelden werkelijk het gevolg zijn van toenemende censuur op Facebook en Instagram in de nasleep van Trumps terugkeer in het Witte Huis. Daarvoor hebben buitenstaanders te weinig inzicht in de afstelling van Meta’s algoritmes. Het bedrijf zelf houdt vol dat er van politieke partijdigheid geen sprake is. Volgens Meta was het verbergen van de Democratische zoekresultaten het gevolg van een technisch mankement dat ook andere hashtags heeft getroffen, waaronder Republikeinse.
Andere voorbeelden van vermeende vooringenomenheid ontkende Meta ook. „Mensen werden niet automatisch gedwongen om een van de officiële Facebook- of Instagram-accounts van de president, vicepresident of first lady te volgen”, schreef woordvoerder Andy Stone op X. „Die accounts worden beheerd door het Witte Huis, dus als er een nieuwe regering aantreedt, verandert de inhoud van die pagina’s. Dit is dezelfde procedure die we tijdens de laatste presidentiële overgangsperiode hebben gevolgd.”
Lees ook
Factcheckers over hun werk nu Meta het wil opheffen: ‘Wat wij doen is het tegenovergestelde van censuur’
Ook het censureren van content over het recht op abortus lijkt niet van doen te hebben met Trumps terugkeer in het Witte Huis. Want sinds het Hooggerechtshof in 2022 het landelijke recht op abortus schrapte, verwijderen grote socialemediaplatforms, zoals Facebook, Instagram en TikTok, veel meer abortus-gerelateerde content. „Gevallen waarin zulke content werd verwijderd, zijn vaak niet goed onderbouwd of lijken een verkeerde toepassing van de richtlijnen”, schreef Amnesty International vorig jaar in een rapport.
Het verwijderen van bepaalde (politieke) content is niets nieuws voor Meta, zegt Lotje Beek, beleidsadviseur van Bits of Freedom, een organisatie die zich inzet voor digitale burgerrechten. Ze wijst niet alleen op abortus-gerelateerde content, maar bijvoorbeeld ook op pro-Palestijnse posts, waarvan het bereik door Meta flink werd ingeperkt na de uitbraak van de Gaza-oorlog. „Het is op zich logisch dat Meta bepaalt wat wel en niet is toegestaan op zijn platformen. Het probleem is dat censuur altijd groepen tegen de schenen schopt, en vooral kwetsbare groepen treft.”
De recente ophef over de vermeende politieke partijdigheid van Meta lijkt dan ook vooral voort te komen uit zorgen over de oligarchie van techmoguls die zich begint af te tekenen rond Trump. Dit wil niet zeggen dat de zorgen onterecht zijn. „De recente gebeurtenissen laten zien hoe politiek de socialemediaplatformen zijn”, zegt Beek. „Want ze hebben grote invloed op het maatschappelijke debat. De socialemediabedrijven hebben steeds gezegd dat ze slechts een neutraal doorgeefluik zijn. Maar dat valt steeds moeilijker vol te houden.”
