Waar Indonesië al een week over speculeerde, is ook echt gebeurd: Gibran Rakabuming Raka (36), zoon van de huidige president Joko Widodo, is voorgedragen als vicepresidentskandidaat. Zondag maakte minister van Defensie Prabowo Subianto (72), tevens presidentskandidaat en oud-generaal onder Soeharto, trots de benoeming bekend. De presidentsverkiezingen zijn begin volgend jaar.
De nominatie komt een week na een controversiële uitspraak van het Constitutionele Hof, dat onder leiding van de zwager van Widodo de leeftijd voor het presidentschap en het vicepresidentschap verlaagde van 40 naar 35 jaar. Widodo (62), die na twee termijnen niet meer herkiesbaar is, kan via de uitspraak zijn zoon naar voren schuiven. Zo zou hij op niet-democratische wijze de weg vrij willen maken om zijn eigen politieke dynastie te vormen.
De uitspraak resulteerde in diepe maatschappelijke verontwaardiging en angst voor een terugkeer naar de tijden van Soeharto, de opvolger van Soekarno en de autocratische president van 1967 tot 1998. In de peilingen tuimelden de kansen voor de combinatie Prabowo-Gibran significant. En dat leidde tot gemor bij de partijen die Prabowo steunen. Waarop Gibran, nu burgemeester van de Javaanse stad Solo, op bezoek ging bij alle partijleiders die eerder hun steun hadden uitgesproken voor Prabowo.
Een belangrijk bezoek was aan de partijbonzen van Golkar, de voormalige regeringspartij van Soeharto en een prominente coalitiepartner van Prabowo. Golkar-voorzitter Airlangga Hartarto (61) bekroonde het bezoek van Gibran met een steunverklaring. „Gibran is de vertegenwoordiger van jong Indonesië”, aldus Airlangga.
Critici vrezen dat de nominatie van Gibran het begin is van de omkering van het democratische hervormingsproces dat na de val van Soeharto in 1989 was ingezet. „Na vijfentwintig jaar Reformasi leken we eindelijk aangekomen in de fase van een volwassen democratie. Met één schok zijn deze verworvenheden ongedaan gemaakt en gaan we in tegengestelde richting”, zegt politiek analist Ikrar Nusa Bhakti tegen de Indonesische krant Kompas.
Volgens de meeste experts is de afbraak van de democratie al ingezet tijdens de huidige tweede termijn van Jokowi. Onder zijn leiding zijn wetten die tegenspraak en mensenrechten moeten beschermen afgezwakt, milieu- en arbeidsbeschermingswetten versoepeld en heeft de nationale corruptiecommissie door een wetswijziging haar slagvaardigheid verloren.
Lees ook
Indonesische wetswijziging gaat om méér dan buitenechtelijke seks
Hippe senior familieman
Er is opvallend weinig discussie over onopgehelderde zwarte pagina’s uit Prabowo’s verleden, zoals zijn vermeende betrokkenheid bij brute mensenrechtenschendingen in Oost-Timor. Zijn rol als Soeharto’s bevelhebber bij verdwijningen en martelingen van studenten die in opstand kwamen tegen het regime wordt als bewezen beschouwd. Na de omwenteling in 1989 is hij hiervoor uit het leger gezet, maar de exacte toedracht blijft onduidelijk. Prabowo zelf ontkent verantwoordelijkheid. De oud-generaal, die nu voor de derde keer een gooi doet naar het presidentschap, is opvallend populair bij jonge kiezers. Hij heeft een actief Instagramprofiel, waar hij wordt neergezet als hippe, senior familieman. Zijn aanhang benadrukt dat hij niet meer de opvliegende, bokkige man is uit het verleden, maar dat hij zich heeft hervormd tot geschikte leider. Oproepen voor meer onderzoek naar zijn verleden blijven uit.
Tot nu toe hebben twee andere presidentskandidaten zich aangemeld. De onafhankelijke kandidaat Anies Baswedan (54), voormalig gouverneur van Jakarta, en Ganjar Pranowo (54), de populaire gouverneur van Centraal-Java. Hij is de kandidaat van de DPI-P. Ganjar en Anies hebben beide de steun van de grootste religieuze beweging van Indonesië Nahdlatul Ulama (NU). Ganjar Pranowo is de minst controversiële kandidaat van de drie en maakt volgens de laatste peiling de meeste kans.
De presidentscampagne begint officieel op 28 november. Op 14 februari 2024 kunnen ruim 200 miljoen Indonesische kiesgerechtigden naar de stembus.
