Zodra een ziekenhuis centraliseert, protesteren de inwoners, blijkt in Heerlen

Posted on September 9, 2024 by admin

‘Ik ga nog liever dood dan naar Sittard”, zegt de 79-jarige Wim Ortmans. „Het is klinkklare kolder dat het ziekenhuis in Heerlen kleiner wordt”, zegt zijn vrouw Trudie Ortmans (75). „Je hoeft maar een hartinfarct te krijgen en dan ga je onderweg naar Sittard dood.”

En de 64-jarige Lia van Grunsven: „Mijn zus heeft soms longaanvallen door haar COPD. Als ze dan naar het ziekenhuis in Sittard moet, stikt ze.”

Wim en Trudie Ortmans en Lia van Grunsven wonen in de Limburgse gemeente Heerlen en zijn deze dinsdag in augustus te vinden rond het Stationsplein. In Heerlen staat een van de twee locaties van het Zuyderland Medisch Centrum. De andere locatie is in Sittard-Geleen, 21 kilometer van het ziekenhuis in Heerlen. Het ziekenhuis in Heerlen bedient de gehele regio Parkstad, met zo’n 270.000 inwoners.

Verschillende afdelingen, zoals de spoedeisende hulp en verloskunde, zullen de komende jaren (voor 2030) deels uit Heerlen verdwijnen en naar Sittard verplaatst worden – tot ongenoegen van veel bewoners. Er blijft een kwart van het aantal ziekenhuisbedden over: 110 van de huidige 400. Het deels verdwijnen van de afdelingen versterkt het gevoel van verval en achterstelling in de regio, waar de afgelopen jaren al verschillende ziekenhuizen sloten en bedrijven uit weg verhuisden.

De ziekenhuiszorg is al langer bezig met ‘centraliseren en concentreren’: afdelingen van verschillende locaties van een ziekenhuis onderbrengen in één van die locaties. Vaak gaat het om acute afdelingen, zoals spoedeisende hulp (SEH), eerste hartbewaking en verloskunde. Vorig jaar begon dat proces in Zutphen (Gelre ziekenhuizen) en Zoetermeer (Langeland Ziekenhuis), dit jaar beginnen de voorbereidingen in het Zuyderland Medisch Centrum. Het voornemen te centraliseren werd al in 2020 genomen in de afspraken van het Integraal Zorgakkoord (IZA), waarin het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport met de belangrijkste zorgpartijen eind vorig jaar afspraken vastlegde voor de inrichting van de zorg.

Tien operaties

Centralisatie zou de kwaliteit van zorg verbeteren – iemand die tien operaties uitvoert op een dag, wordt daar vaardiger in dan iemand die het eenmaal in de week doet. Ook zou het onderdeel zijn van de oplossing voor de grote personeelstekorten in de zorg. Door afdelingen af te schalen wordt immers personeel vrijgemaakt. Het uitgangspunt in het IZA: nabij als het kan, veraf als het moet.

Naast personeelstekorten speelden in Zutphen en Zoetermeer ook financiële afwegingen mee: de ziekenhuizen moesten bezuinigen. Bovendien waren er in Zutphen dusdanig weinig bevallingen per jaar en nachtelijke opnames op de spoedeisende hulp dat personeel daar „tijd zat te verdoen”, zei directeur Pier Eringa destijds tegen NRC.

In het Zuyderland in Heerlen en Sittard is geen sprake van bezuinigingen, de financiële situatie is gezond, met een eigen vermogen van bijna 180 miljoen euro en een resultaat van ruim 19 miljoen euro in 2023. Er komen ook niet te weinig patiënten, zoals in Zutphen. Maar de personele problemen zijn te groot om op beide locaties alle afdelingen open te houden, zegt directeur David Jongen in een vergaderzaaltje van het ziekenhuis in Sittard. De spoedeisende hulp voldoet daardoor niet meer aan de geldende criteria. Er moet bijvoorbeeld altijd één ervaren SEH-arts aanwezig zijn – dat is niet altijd zo. Jongen: „Dan kunnen we niet anders dan de organisatie anders inrichten.” Ofwel: een van de SEH’s vervangen door een ‘spoedplein’.

Veel van de zorgen van bewoners komen volgens Jongen voort uit onwetendheid. „Mensen zijn bang dat ze voor niets meer terecht kunnen in Heerlen, dat alles verdwijnt. Maar slechts 5 procent van de zorg wordt verplaatst naar Sittard. In Heerlen blijft een spoedplein, eenvoudige spoedgevallen worden daar gewoon behandeld. Is het complexer, dan ga je naar Sittard – waar dan de beste zorg geleverd kan worden. Maar die genuanceerde boodschap is moeilijker over te brengen dan het verliesverhaal.” Het verlies van een kwart van het beddenhuis doet méér dan een verplaatsing van 5 procent zorg vermoeden, maar volgens Jongen is dat doordat de geplande operaties die in Heerlen zullen plaatsvinden slechts een korte verblijfsduur en dus minder bedden vereisen.

Hartinfarct

Krijg je een hartinfarct, dan ga je volgens Jongen vanwege de reistijd niet „onderweg naar Sittard dood” in de ambulance, zoals het echtpaar-Ortmans vreest. „Die reistijd is gemiddeld zo’n 17, 18 minuten. Dat geldt op dit moment voor mensen in Sittard en omstreken die een hartinfarct krijgen, want nu zit de cardiologie nog in Heerlen. Die reistijd hebben we altijd heel normaal, acceptabel en veilig gevonden.”

Het Zuyderland Medisch Centrum in Heerlen. Verschillende afdelingen zullen de komende jaren naar Sittard worden verplaatst.

Bovendien, zegt voorzitter van de medische staf van het Zuyderland en arts Leonne Pompers, die ook bij het gesprek aanwezig is: „De ambulance is tegenwoordig een half ic-bed, de zorg begint daar al. Het juiste team treffen is belangrijker dan een paar minuten minder in de ambulance.” Komt er onverwacht toch een instabiele patiënt naar het ziekenhuis in Heerlen, dan kan die daar gewoon gestabiliseerd worden. „Om daarna alsnog naar Sittard gebracht te worden.” Iemand met een COPD-aanval – zoals de zus van de 64-jarige Lia van Grunsven – kan gewoon nog terecht bij de longarts in Heerlen, benadrukt Jongen. „Ik snap het gevoel van verlies bij de mensen, maar rationeel gezien verandert er weinig.”

Dat is „objectief onderzocht”, zegt hij: toen de beslissing genomen was dat bepaalde afdelingen nog maar op één locatie konden blijven draaien, moest gekozen worden voor Heerlen of Sittard. Daarom startte onderzoeksinstituut Het Pon & Telos in opdracht van Regio Parkstad Limburg (waartoe Heerlen behoort) een onderzoek naar de invloed van het verplaatsen van de spoedzorg op twaalf aspecten van ‘brede welvaart’, zoals gezondheid, welbevinden en mobiliteit.

Uit de resultaten bleek nauwelijks verschil te zijn tussen verplaatsing naar Heerlen of verplaatsing naar Sittard. Het zou in beide gevallen bijvoorbeeld geen negatief effect hebben op gezondheid ten opzichte van het huidige scenario. Op het gebied van welbevinden (of de ‘tevredenheid’ van mensen) is de uitkomst in beide gevallen licht negatief, omdat het afschalen van zorg kan leiden tot het negatieve sentiment dat „veel mensen getroffen zullen worden” – een, volgens het rapport, „verkeerd beeld”. Dat is naar verwachting een kortdurend effect, omdat de kwaliteit van de zorg uiteindelijk verbetert.

Het voelde een beetje alsof je mijn toko kwam afpakken

Piet Bakker
IC-verpleegkundige

Waar wél een groot verschil te zien was tussen verplaatsing naar Heerlen of Sittard: de financiën. De complexe spoedzorg in Heerlen centreren kost 680 miljoen euro, het naar Sittard verplaatsen kost 450 miljoen. Jongen: „Het zou toch van de zotte zijn om 230 miljoen euro extra uit te geven als dat weinig oplevert ten opzichte van het alternatief?”

Ondanks de uitkomsten van het rapport is de gemeente Heerlen er niet gerust op. „Deze regio is het dichtst bevolkt van heel Limburg”, zegt burgemeester Roel Wever (VVD). „Daarbij is het een van de meest ongezonde gebieden van Nederland. Als het dan moeilijker wordt om bij de intensive care, spoedeisende hulp en het geboortecentrum te komen, is dat goochelen met mensen die het al moeilijk hebben. Dat vinden mensen terecht eng.” Dat er wel een spoedplein openblijft, is volgens hem niet genoeg. „Daar zitten een huisarts en twee SEH-verpleegkundigen, geen specialisten. Iemand die echt in de problemen is, moet je volgens mij gewoon zo snel mogelijk op tafel bij een specialist leggen.”

Slechts een polikliniek

Ook Paul Hustinx, gepensioneerd traumachirurg en destijds betrokken bij de opleiding tot SEH-arts in Heerlen, maakt zich zorgen. „Als je enkel kijkt vanuit de zorgoverweging – en dat is: waar wonen de meeste mensen met de grootste zorgvraag? – dan kies je voor een SEH in Heerlen en omgeving, de plek waar inwoners de laagste sociaal-economische status van Nederland hebben. Het enige argument dat voor Sittard pleit, zijn de kosten.”

Dat uit het rapport van Het Pon & Telos blijkt dat andere factoren niet of van kleine invloed zijn, vindt hij geen geruststelling. „Een SEH geeft minder kans op onnodige ziekte, invaliditeit en sterfte. Het is onlogisch om Heerlen, een van de ziekste regio’s van Nederland, dat te ontzeggen.” Bovendien vreest hij voor verdere uitkleding van de voorzieningen. „Uit de geschiedenis blijkt dat een locatie op den duur vaak verdwijnt of dat slechts een polikliniek overblijft. Niemand kan garanderen dat dit hier niet ook gaat gebeuren.”

Het enige argument dat voor Sittard pleit, zijn de kosten

Paul Hustinx
gepensioneerd traumachirurg

Toch durft Jongen dat wél te garanderen. „En daar mag iedereen me aan houden. Het ziekenhuis blijft, planbare operaties worden daar gewoon nog uitgevoerd en er is altijd eerste opvang voor spoedzorg voor de gevallen waarbij dat echt nodig is.”

Hustinx en Wever vinden beiden de kostenanalyse van Zuyderland niet transparant genoeg. De gemeente werkt momenteel aan een eigen rapport en heeft daarvoor gegevens opgevraagd bij het ziekenhuis, maar die tot nu toe niet ontvangen. Wever: „Dan kunnen wij ook niet beoordelen waar de conclusies op gebaseerd zijn.” Volgens het Zuyderland zelf zijn de financiële gegevens tijdens bijeenkomsten wel gedeeld, maar worden ze niet schriftelijk overhandigd omdat het de onderhandelingspositie met aanbestedingspartijen ondermijnt.

Burgemeester Wever noemt ook de bereikbaarheid van het ziekenhuis in Sittard een probleem – iets wat erkend wordt in zowel het rapport als door bestuurder Jongen. „Hoewel het stukje zorg dat we nu gaan verplaatsen voor het overgrote deel met de ambulance geregeld wordt, moet het ziekenhuis in Sittard alsnog beter bereikbaar zijn”, zegt Jongen. „Daar moeten we oplossingen voor vinden.” Een lege huls, volgens Wever. „Ik zou niet weten wat voor oplossingen. We krijgen echt niet meer openbaar vervoer hier, dat wordt juist alleen maar minder, want ook daar zijn grote personeelsproblemen.”

Ook minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Fleur Agema (PVV) sprak na een bezoek aan het Zuyderland vorige maand van „losse eindjes” in de plannen, al keerde ze zich er niet tegen. Haar partij sprak zich eerder juist wel ferm uit tegen de afschaling van het ziekenhuis in Heerlen. Ook volgens het coalitieakkoord is de insteek van het kabinet dat streekziekenhuizen behouden blijven. Een woordvoerder van Agema wijst er tegenover NRC op dat er voor het grootste deel van de inwoners weinig verandert.

Albert Heijn To Go

Dat inwoners als Wim en Trudie Ortmans en Lia van Grunsven dat heel anders ervaren, heeft ook te maken met eerdere bezuinigingen van ziekenhuizen in de regio. „Kerkrade ging weg, Brunssum ging weg, nu gaat Heerlen weg”, zegt Van Grunsven. In respectievelijk 1999 en 2001 sloten inderdaad ook de acute afdelingen van de ziekenhuizen in Brunssum en Kerkrade en in 2015 werden beide ziekenhuizen slechts poliklinieken. Vanaf dat moment werd de meeste ziekenhuiszorg in Heerlen en Sittard verleend.

Onder meer burgemeesters en huisartsen uit de regio sloten zich aan bij de demonstratie vóór het Zuyderland.

Bij Gelre ziekenhuizen in Zutphen en Apeldoorn was er vorig jaar soortgelijke onrust onder Zutphense inwoners vanwege de plannen om de verloskunde en spoedeisende hulp in de nachtelijke uren deels te verplaatsen naar Apeldoorn. „Op beide locaties werd alles gedaan en dat was onhoudbaar”, zegt bestuurder Pier Eringa daar nu over. „Je moet het zo zien: Apeldoorn bleef een Albert Heijn XL en Zutphen werd een normale Albert Heijn.” Maar in de beleving van bewoners werd Zutphen eerder een Albert Heijn To Go – ook daar waren demonstraties en spraken lokale politici zich uit tegen de plannen.

Ook het personeel roerde zich: sommige SEH-medewerkers maakten zich zorgen straks op hun CV niet meer het „complete plaatje” te zijn als zij nog slechts op een spoedplein werken in plaats van een volwaardige spoedeisende hulp. Of dat de hele afdeling uiteindelijk zou verdwijnen, zoals in Hengelo gebeurde in 2018 nadat het ziekenhuis daar en in Almelo fuseerden tot Ziekenhuisgroep Twente.

IC- en SEH-verpleegkundige Piet Bakker (66) was een van die bezorgde medewerkers, vertelt hij in bijzijn van bestuurder Pier Eringa. De plannen waren in eerste instantie niet zeker. „En toen kwam jij”, hij knikt richting Eringa, „en deelde je klappen uit.” Hij kreeg een „déjà-vu-gevoel”, want ook in Hengelo zou een spoedplein komen, maar daar sloot uiteindelijk de hele afdeling. „Het voelde een beetje alsof je mijn toko kwam afpakken.” Dat bleek mee te vallen. „De gedachte dat we uiteindelijk toch zullen sluiten, spookt nog wel eens door mijn achterhoofd, maar de veranderingen hebben tot nu toe niets afgedaan aan mijn werkplezier.”

Het operatieteam zit niet meer ’s nachts te wachten

Harold Hom
internist-intensivist

De plannen zijn inmiddels doorgevoerd, waarmee de ophef is gaan liggen, merkt Bakker. Ging het er eerst continu over, inmiddels zijn hij en zijn collega’s de nieuwe werkwijze wel gewend. Datzelfde geldt voor inwoners, denkt huisarts op het spoedplein van Gelre ziekenhuizen Eric van Binsbergen. „Ik kreeg destijds veel angstige vragen van patiënten. Nu het zover is, hoor ik er niemand meer over. Uiteindelijk gaat het om een heel klein deel van de mensen dat nu verderop moet.” Tussen 8.00 en 21.00 uur is er nog steeds een SEH, in de uren daartussen een spoedplein – waar dus geen ambulances naartoe rijden (die rijden door naar bijvoorbeeld Apeldoorn). Daar kunnen patiënten onder meer worden gestabiliseerd en gereanimeerd. Ze komen voornamelijk binnen via de huisarts, als die een spoedgeval constateert.

Armen over elkaar

’s Nachts komen er niet meer dan twee tot vier patiënten binnen op het spoedplein, en soms zelfs niemand, zegt Harold Hom, internist-intensivist op de SEH van Gelre ziekenhuizen. De bezetting daarvoor is nu één arts, drie verpleegkundigen, een huisarts, een triagist en een IC-arts die stand by staat. Dat is een drastische vermindering, zegt hij: eerst ging het om twee of drie SEH-verpleegkundigen, twee IC-verpleegkundigen, twee hartbewakingsverpleegkundigen en een stand-by operatieteam. Dat operatieteam doet nu overdag de geplande operaties, „in plaats van dat ze ’s nachts met de armen over elkaar zitten te wachten”.

Leonne Pompers van het Zuyderland Ziekenhuis hoopt op een soortgelijk toekomstperspectief voor Heerlen, waar straks zowel ’s nachts als overdag een spoedplein is in plaats van een SEH. „Het doel is dat we daar straks ongestoord kunnen opereren – want er komt geen spoedzorg tussendoor en staan geen mensen stand-by – en zo wachtlijsten kunnen verminderen. In een regio die zo sterk vergrijsd is als deze is daar nu juist sterk behoefte aan.”

Wat merkt de burger van de plannen van het kabinet?

admin
September 19, 2024
0

Daar waren ze dan eindelijk, de uitgewerkte plannen van het nieuwe kabinet. Afgelopen vrijdag presenteerde het kabinet-Schoof zijn regeerprogramma. Dezelfde dag kwam, onder meer via NRC, ook de inhoud van de Miljoenennota al naar buiten. Maar wat betekenen de plannen concreet voor Nederlanders in verschillende leeftijdscategorieën? Een paar opvallende ambities en veranderingen – én redenen waarom sommige plannen juist weinig zullen veranderen aan de huidige situatie.

1
Studenten zullen vaker Nederlands horen in de collegezaal

Opvallend aan het regeerprogramma en aan de Miljoenennota is dat onderwijsminister Eppo Bruins (NSC) behoorlijk gaat bezuinigen op het hoger onderwijs. Onder meer door 293 miljoen euro minder uit te geven aan internationale studenten. Als het aan het kabinet ligt, zullen meer studenten en docenten straks Nederlands spreken tijdens colleges op hogescholen en universiteiten. „Met gerichte uitzonderingen voor bepaalde opleidingen voor strategische tekortsectoren, bijvoorbeeld in de bèta en techniek, en met het oog op de regionale omstandigheden”, schrijft het kabinet.

Instellingen zullen moeten kijken welke opleidingen kunnen worden omgezet in het Nederlands en voorlopig zullen er geen Engelstalige bacheloropleidingen bijkomen. Met het vernederlandsen van studies wil het kabinet het aantal internationale studenten in de collegebanken terugdringen.

Langstudeerders kunnen daarnaast een zogeheten langstudeerboete krijgen van 3.000 euro wanneer zij meer dan een jaar langer over hun studie doen. Of en hóé dat doorgaat, is nog onduidelijk. „We werken de langstudeermaatregel uit in overleg met universiteiten, hogescholen en studenten”, schrijft het kabinet daarover. „We kijken daarbij in brede zin naar de uitvoerbaarheid en naar manieren voor instellingen en studenten om langstuderen tegen te gaan.”

Ook andere maatregelen raken studenten: uitwonende studenten gaan erop achteruit door het verdwijnen van de inflatievergoeding, berekende het Nibud. De koopkracht van uitwonende studenten in het hoger onderwijs daalt 6,6 procent, met 113 euro per maand. Voor mbo-studenten is de daling tussen de 95 en 24 euro per maand. Daarnaast krijgen studenten die voor hun studie tijdelijk naar het buitenland verhuizen, voortaan niet meer de vergoeding uitgekeerd die zij anders in Nederland hadden gekregen voor het openbaar vervoer.

Goed nieuws is er wel voor studenten die onder het sociaal leenstelsel hebben gestudeerd. Voor hen stelt het kabinet „vanaf 2027 in totaal 1,4 miljard euro beschikbaar voor een extra tegemoetkoming” bovenop de tegemoetkomingen die al eerder zijn beloofd.

Ook voor middelbare scholieren gaat er iets veranderen: het kabinet stopt met de subsidie die middelbare scholen helpt brede brugklassen op te zetten. In brede brugklassen zaten leerlingen met verschillende basisschooladviezen door elkaar gemengd. Die klassen moest middelbare scholieren langer, soms wel drie jaar, de tijd geven om te kijken wel niveau het beste bij elke leerling past.

Het kabinet hamert ook op „meer focus op lezen, schrijven en rekenen” in de klas, een ambitie die moet worden uitgewerkt in een Herstelplan Kwaliteit Onderwijs. Wat daar precies mee wordt bedoeld en wat scholieren ervan gaan merken, moet de Tweede Kamer komend jaar gaan onderzoeken.

2
Jongvolwassenen moeten straks gemakkelijker aan een huis komen

Dat veel jongeren in Nederland een huis zoeken, was bekend. Om iets te doen aan het woningtekort wil het kabinet-Schoof elk jaar 100.000 nieuwe woningen bouwen, een plan dat het vorige kabinet ook al had. „Voor jongeren is een eigen huis de belangrijke eerste stap naar een zelfstandig leven.”

Of dat aantal haalbaar is, is wel de vraag. Het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen daalde de afgelopen twee jaar juist, onder meer door gestegen bouwkosten en de hogere rente. Bovendien neemt het kabinet ook maatregelen die de gemiddelde prijs van een woning juist kunnen opdrijven. Zo wil het kabinet de overdrachtsbelasting voor beleggers in woningen naar 8 procent verlagen. Dat zou het voor jongeren juist lastiger kunnen maken om ertussen te komen op de toch al overspannen huizenmarkt.

Een andere maatregel die veel jongeren zullen toejuichen: het kabinet wil het aantal flexwerkers terugdringen. Het zijn veelal jongvolwassenen die onzeker flexwerk doen, vaak tot onvrede van henzelf, bleek eerder dit jaar uit onderzoek. „We komen met een wetsvoorstel voor meer werkzekerheid voor flexwerkers met maatregelen om uitzendkrachten, oproepkrachten en tijdelijke werknemers beter te beschermen”, vermeldt het regeerprogramma.

3
De kinderopvang wordt voor iedereen bijna gratis

Hoewel het kabinet het kindgebonden budget verhoogt vanaf 2025, leiden de veranderingen in toeslagen niet voor alle gezinnen tot vooruitgang in koopkracht. In de gunstigste gevallen krijgen ouders 75 euro per kind per jaar extra aan kindgebonden budget.

Alleenstaande ouders zullen juist weinig merken van die vooruitgang. Hoe kan dat? Alleenstaande ouders krijgen nog een extra bedrag bovenop het kindgebonden budget, de zogeheten ‘alleenstaande ouderkop’. Die was tijdelijk verhoogd als compensatie voor de energiecrisis, maar het kabinet gaat deze post weer terugschroeven. Afhankelijk van de specifieke gezinssituatie, zullen de verhoging van het kindgebonden budget en de verlaging van de ‘alleenstaande ouderkop’ elkaar soms min of meer opheffen.

Het kabinet gaat door met het voornemen van Rutte IV om kinderopvang bijna gratis te maken. De eigen bijdrage voor alle werkende ouders wordt 4 procent, evenveel als ouders met de laagste inkomens nu betalen voor kinderopvang. En net als het vorige kabinet wil ook de ploeg van Schoof af van de voorschotten bij Toeslagen. In het plan van Rutte IV, dat het huidige kabinet gaat doorzetten, betaalt de overheid straks direct een groot deel van de kosten aan de kinderopvang. Geen gedoe meer met terugvorderingen achteraf, is het idee.

De vrees is dat als rijkere ouders hun kinderen ook naar de opvang brengen, armere ouders daar last van hebben door langere wachtlijsten

Maar volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau en het Centraal Planbureau kan dit nadelig zijn voor gezinnen met lage inkomens. In het plan wordt kinderopvang voor rijkere gezinnen flink goedkoper dan nu. Dat zal ervoor zorgen dat zij juist vaker zullen kiezen voor kinderopvang, in plaats van voor opa en oma als oppas, zo vrezen de planbureaus. Zij schatten dat de vraag naar kinderopvang met 30 procent toeneemt, vooral door die toenemende druk vanuit rijkere gezinnen. Kinderen uit deze gezinnen zouden hierdoor kunnen concurreren met kinderen uit arme gezinnen om plekken die nu al zo schaars zijn. Het is nog onduidelijk of het nieuwe kabinet iets wil doen om dit te voorkomen.

Goed nieuws voor ouders met een kleine portemonnee is wel dat de financiering van gratis schoolmaaltijden voor kinderen uit gezinnen met een laag inkomen doorgaat. „Voor kinderen en ouders is de school een vertrouwde plek”, staat in het regeerprogramma.

4
Volwassenen, of ze kinderen hebben of niet, gaan iets minder inkomstenbelasting betalen

De energiebelasting op gas gaat, zoals al eerder aangekondigd, met 2,8 cent per kuub naar beneden. Het Nibud becijferde dat een gemiddeld huishouden (dat rond de 1.200 kubieke meter gas per jaar verbruikt) door deze belastingverlaging 33,60 euro op jaarbasis bespaart.

Het kabinet schrijft in de plannen over een „rechtvaardige en betaalbare energietransitie, ook voor huishoudens met een kleine portemonnee en middeninkomens”.

Wat betekent dit? Voor mensen met een laag inkomen zal het kabinet de komende twee jaar 60 miljoen euro opzij zetten om hen te helpen hun energierekening te betalen, enkele miljoenen meer dan in de afgelopen twee jaar is betaald. Een indirecte manier om de energierekening betaalbaarder te maken voor huisbezitters is door hun woningen helpen te verduurzamen, met betere isolatie of een warmtepomp. Daarvoor is komend jaar 578 miljoen euro gereserveerd.

Mensen die met het openbaar vervoer reizen worden iets ontzien: de NS zal de treinkaartjes 6 procent duurder maken, in plaats van de eerder genoemde 12 procent. Het kabinet trekt 40 miljoen euro uit om de prijsstijging te dempen.

De meeste inwoners van Nederland gaan iets minder belasting over hun inkomsten uit hun werk betalen. Er komt een nieuwe tweede schijf in de inkomstenbelasting met een tarief van 37,48 procent, bedoeld voor het inkomen tussen 35.441 euro en 76.817 euro. Het belastingtarief in de eerste schijf (tot 35.441 euro) gaat omlaag van 36,97 procent naar 35,82 procent. Het allerhoogste tarief zal niet worden verlaagd. Daar staat tegenover dat de algemene heffingskorting, een bedrag dat iedereen in mindering mag brengen op de belastingaangifte, omlaag gaat.

Mensen in en rondom Limburg zullen zien dat daar meer werk komt, hoopt het kabinet. Het kabinet-Schoof geeft 15,9 miljoen euro uit voor de Einstein Academie, die honderden mensen moet opleiden voor het bouwen en onderhouden van de Einstein Telescope, die het kabinet naar Nederland probeert te halen. Meters onder de grond in Zuid-Limburg moet die telescoop – bestaande uit drie in een driehoek geconfigureerd tunnels van tien kilometer lang – zwaartekrachtsgolven uit het diepe heelal op gaan vangen.

5
Voor 2030 moeten er 290.000 woningen voor ouderen bijgebouwd zijn

Onrust was er al langer over de nieuwe pensioenwet. Die is ruim een jaar geleden al ingegaan en regelt dat alle pensioenfondsen tussen 1 januari 2025 en 1 januari 2028 overstappen op het nieuwe pensioenstelsel, een monsterklus. Een van de grootste veranderingen door deze wet is dat er straks geen harde zekerheid meer is hoe hoog iemands pensioen wordt. Pensioenuitkeringen kunnen straks makkelijk meestijgen of meedalen met de winsten of verliezen van het pensioenfonds.

Over verandering van de nieuwe pensioenwet konden de huidige regeringspartijen het niet eens worden, dus blijft die intact

Wat doet het kabinet-Schoof hiermee? Over de nieuwe pensioenwet konden de huidige regeringspartijen het maar niet eens worden, en daarom zijn over dit thema geen nieuwe afspraken gemaakt. Het gevolg: de nieuwe pensioenwet blijft intact. Of gepensioneerden (of juist werkenden) er door de nieuwe wet op achteruitgaan, valt nog niet te zeggen.

Zeshonderd miljoen euro trekt het kabinet uit voor het verbeteren van bijvoorbeeld zorg- en verpleegplekken. Ook wil het kabinet 290.000 woningen voor ouderen in 2030 bijbouwen. Een aandachtspunt wordt ook het versimpelen van het zorgsysteem door zorgwetten samen te voegen. „De ouderenzorg is hopeloos versnipperd over verschillende zorgwetten. Mensen raken verdwaald tussen zorgloketten die naar elkaar wijzen voor vergoeding.”

Met de hoogte van het eigen risico voor de zorg is iets opvallends aan de hand. Kabinet-Schoof verlaagt het eigen risico vanaf 2017 van 385 euro naar 165 euro. Daar komt wel een hogere premie tegenover te staan van zo’n 10 euro per maand, om dat te kunnen financieren. Het voordeel van een lager eigen risico is dat ook mensen met lagere inkomens nu gemakkelijker naar een specialist kunnen gaan.

Maar er is ook kritiek op het verlagen ervan: als het straks goedkoper is om naar een specialist te gaan, zal de zorgvraag toenemen in een sector die nu al enorm kampt met personeelstekorten. Hoe die extra vraag zich vervolgens doorvertaalt naar de burger? Nóg langere wachtlijsten.

Met medewerking van Christiaan Pelgrim.

Economieblog 19 september 2024

admin
September 19, 2024
0

Goedemorgen! Vandaag dag twee van de Algemene Politieke Beschouwingen in Den Haag, het traditionele debat over de Miljoenennota voor komend jaar. Gisteren debatteerde de Kamer eindeloos met zichzelf, vandaag is het de beurt aan het kabinet om verantwoording af te leggen over het beleid voor 2025. Premier Dick Schoof zal vanaf 11.00 uur aan het woord zijn. Gisteren ging de meeste aandacht uit naar het asielbeleid. Wij zijn benieuwd of het vandaag ook over andere onderwerpen gaat: bestaanszekerheid, belastingen, het vestigingsklimaat, de koopkracht.

Verder kijken we met spanning uit naar de opening van de Europese beurzen om 09.00 uur. Gisteravond om acht uur Nederlandse tijd verlaagde de Federal Reserve, het Amerikaanse stelsel van centrale banken, de belangrijkste beleidsrente met 0,5 procent. Dat was de eerste renteverlaging in heel lange tijd, en als geld lenen goedkoper wordt, komen markten in beweging.

De Amerikaanse beurzen namen het nieuws betrekkelijk rustig op, blijkbaar hielden zij al rekening met de forse renteverlaging. Wall Street daalde licht. De koers van de dollar zakte scherp ten opzichte van de euro. Eens kijken hoe Europa vandaag het Amerikaanse rentebesluit verteert.

Dit viel ons verder nog op in de andere media:

Autofabrikanten in de EU vrezen miljarden euro’s boete omdat ze niet kunnen voldoen aan de nieuwe CO2-uitstootnormen die volgend jaar van kracht worden, schrijft de Financial Times. ACEA, de koepel van de Europese auto-industrie, publiceerde donderdag een verklaring waarin ze opriep tot “dringende herziening” van de emissieregels die in 2025 gelden. Ook bepleit ACEA heroverweging van het verbod op nieuwe auto’s met verbrandingsmotoren in 2035.
Fiscalisten schieten in Het Financieele Dagblad de belastingplannen van het kabinet aan flarden. Willekeur en populisme voeren de boventoon in die plannen, en experts missen visie en ambitie. Vooral de btw-verhoging op cultuur roept vragen op. En dan niet zozeer dát de btw verhoogd wordt, maar wel de uitzondering voor pretparken, bioscopen, kamperen en circus. “Dit is meer een voorstel voor Henk en Ingrid en minder voor Robert-Jan en Anne-Fleur”, aldus een fiscalist.
Via een technische omweg is het vanaf vandaag toch weer mogelijk in Brazilië gebruik te maken van X. Het socialemediaplatform van techmiljardair Elon Musk was al enkele weken uit de lucht wegens ruzie met de Braziliaanse regering. Maar Musk liet achter de schermen wat zaken aanpassen waardoor Brazilianen nu weer kunnen tweeten. Blijft de vraag: waarom zouden ze dat willen?
Positief klimaatnieuws vandaag in Trouw: dankzij het verbod op een aantal schadelijke chemicaliën is het gat in de ozonlaag gestaag aan het sluiten. Als we zo doorgaan, is in 2040 de ozonlaag weer op het niveau van 1980. Dat was als ijkjaar gekozen toen de chemicaliën verboden werden. Het herstel van de ozonlaag – die uv-stralen filtert – geldt als een van de grootste internationale klimaatsuccessen.
Elf jaar na invoering van de stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd kunnen we vaststellen dat die werkt: uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt deze ochtend dat de helft van de 65-plussers in 2024 nog aan het werk is. Vooral hoger opgeleiden zijn nog veel aan het werk na hun 65ste. Grappig feitje: als mensen eenmaal doorwerken na hun 65ste, gaan ze ook langer door na hun pensioen: een op de tien ouderen werkt ook na zijn 67-ste nog door.

Tupperwareparty is ten einde: iconische bakjesfabrikant vraagt faillissement aan

admin
September 18, 2024
0

‘Tupperware is nog steeds hartstikke populair”, zegt Larissa Schimmel (28), die met haar webwinkel Lastore Tupperware ruim zevenhonderd verschillende artikelen aanbiedt. Sinds deze week bekend werd dat de bakjesfabrikant zijn faillissement heeft aangevraagd, loopt het storm bij Schimmel. „We kunnen de bestellingen niet meer aan. We krijgen honderden bestellingen, vijf keer zoveel als normaal.”

„Tupperware is een product dat van generatie op generatie overgaat.” Zelf leerde ze het merk kennen via haar moeder, met wie ze de webshop samen runt. „Zij was ermee opgegroeid, en ik nu ook.”

Wie de producten kent, weet hoe goed de kwaliteit is, zegt Schimmel. „We krijgen soms berichten van klanten dat ze een bakje hebben van veertig jaar geleden, of ze een nieuw dekseltje kunnen kopen omdat dat nu pas kapot is.” Tupperware geeft zelfs een levenslange garantie op de meeste bakjes.

We krijgen soms berichten van klanten dat ze een bakje hebben van 40 jaar geleden, of ze een nieuw dekseltje kunnen kopen

Larissa Schimmel
Tupperware-verkoopster

Fijn voor de consument, minder fijn voor een bedrijf dat geld verdient aan het verkopen van méér bakjes. Dinsdag vroeg de bakjesfabrikant zijn faillissement aan bij de Amerikaanse rechtbank. Tupperware kampt met een schuld van ruim 700 miljoen dollar (629,4 miljoen euro) die het niet kan aflossen.

De opkomst – en in zekere zin ook de ondergang – van Tupperware is verweven met die van de Amerikaanse consumptiemaatschappij. In 1938 begon de Amerikaanse Earl Silas Tupper met het maken van plastic. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leverde Tupper Plastics onder meer gasmaskers voor het Amerikaanse leger. Na de oorlog zocht Tupper naar nieuwe afzetmarkten. Hij ontwierp een plastic kom die met een flexibel deksel lucht- en lekdicht kon worden afgesloten, de ‘Wonder Bowl’ die nog altijd in het Tupperware-assortiment zit.

Een groot succes waren de bakjes, die via warenhuizen verkocht werden, niet direct: consumenten waren gewend aan glazen en aardewerken potten die ze met aluminiumfolie afdekten. Ze zagen het voordeel niet in van het stugge deksel van de Wonder Bowl.

Tupperware Party

Dat veranderde in 1947, toen Brownie Wise met Tupperware in aanraking kwam. Het kostte haar drie dagen om uit te vogelen hoe het deksel werkte, maar zo kreeg ze wel het idee voor de Tupperware Party. Bij zo’n feestje nodigde de gastvrouw naast haar vriendinnen – het huishouden was destijds het domein van de vrouw – Wise als Tupperware-consulent uit die de producten kwam demonstreren. Bij haar demonstraties vulde ze een Wonder Bowl met water, liet ze zien hoe je het deksel er goed op deed en gooide de kom vervolgens naar een van de gasten, zonder dat er een druppel lekte. Volle bestellijsten gegarandeerd.

De Tupperware-producten werden in 1951 uit de winkels gehaald en Wise werd aangesteld als marketingdirecteur om de consulentenorganisatie uit de grond te stampen. Ook daarbij hielp de sociaal-economische situatie in het naoorlogse Amerika. Vrouwen die tijdens de oorlog massaal aan het werk waren, zaten weer thuis. Als consulent langsgaan bij Tupperwarefeestjes bood deze vrouwen een manier om toch te werken „zonder de gevestigde gezinsorde te bedreigen”, zoals het bedrijf het verwoordt.

Marketingdirecteur Wise was destijds een van de weinige vrouwen die zo’n hoge positie in het Amerikaanse bedrijfsleven bekleedden. Het succes van Tupperware werd meer en meer als háár succes gezien, wat tot wrok leidde bij Tupper. Hij ontsloeg Wise in 1958. Het bedrijf bleef echter vasthouden aan het door haar opgezette model van verkoop via consulenten.

Te lang, zo oordeelt Tupperware nu zelf in de rechtbankdocumenten voor de faillissementsaanvraag. „De historische voordelen van ons verkoopmodel zijn de laatste jaren een zwakte geworden.” Waar sectorbreed maar 4 procent van de huishoudelijke artikelen via consulenten verkocht wordt, is dat bij Tupperware 90 procent. Wereldwijd heeft Tupperware nu ongeveer 465.000 consulenten, die als zelfstandigen werken en een commissie krijgen over hun verkopen.

Nauwelijks online verkoop

Tupperware heeft weliswaar een webshop, maar daar is maar 13 procent van het assortiment op te vinden. Onder de ontbrekende producten zitten juist grote succesnummers. Pas sinds 2022 is het merk te vinden bij Amazon. Ook dat brengt weer nieuwe problemen met zich mee. „‘Tupperware’ is een veelgebruikte zoekterm op Amazon, maar laat vooral resultaten zien van andere merken”, zegt het bedrijf. „Dat ondermijnt het strategische doel dat we hebben met verkopen op Amazon.”

In 2021 stopte Tupperware al in Nederland. De Nederlandse website bestaat nog wel, maar wordt sinds afgelopen april door Tellsell uitgebaat. De producten van het merk zijn daarnaast te koop via consulenten die het uit België en Duitsland halen. Veel van hen verkopen de doosjes op markten of houden nog steeds party’s, zegt Schimmel van Lastore Tupperware. Zelf begon ze pas in 2021 en heeft ze zich altijd op verkopen via internet gericht. „Bij het oude model bestelde de consulent het bij Tupperware en dan kreeg je het pas na twee weken. Dat is niet meer van deze tijd, mensen willen hun bestelling de volgende dag al in huis hebben.”

Schimmel koopt groot in bij de distributeur, zodat ze bestellingen snel kan opsturen naar haar klanten. „Producten zijn soms maar voor één maand te koop. Vervolgens kan het jaren duren voor het er weer is. Wij kopen dan veel in, zodat we het ook na die maand nog kunnen verkopen.”