Zittende Oezbeekse president wint verkiezingen en blijft nog minstens zeven jaar aan

De zittende president Sjavkat Mirzijojev heeft de verkiezingen gewonnen die zondag in Oezbekistan werden gehouden. Dat melden internationale persbureaus maandag. Mirzijojev kreeg 87 procent van de stemmen. Door de verkiezingswinst blijft de 65-jarige president nog minstens zeven jaar het Centraal-Aziatische land regeren.

De verkiezingen stonden eigenlijk op de planning voor 2026, maar de Oezbeekse bevolking keurde afgelopen april middels een referendum, georganiseerd door Mirzijojev, een aantal grondwetswijzigingen goed. Als gevolg daarvan werden de verkiezingen vervroegd gehouden.

Mirzijojev, die in 2016 aan de macht kwam en eigenlijk al met zijn tweede ambtstermijn bezig was, begint door zijn winst nu opnieuw aan zijn tweede termijn; die wijziging is onderdeel van de veranderde grondwet. Bovendien is een president in Oezbekistan voortaan zeven jaar leider van het land, voorheen ging het om vijf jaar. Ook kan een president voortaan drie termijnen aan de macht kan blijven. Zodoende is de kans groot dat Mirzijojev tot 2037 aan de macht blijft. Hij zou dan bijna 80 jaar zijn.

Geen competitieve verkiezingen

Mirzijojev nam in 2016 het stokje over van de dat jaar overleden autocratische president Islam Karimov, die het land sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie bestuurde. Zijn komst bracht veel veranderingen met zich mee voor het tot dan toe afgesloten land. De nieuwe president opende de grenzen voor buitenlandse handel en investeringen, verruimde de vrijheid van meningsuiting en liberaliseerde het politieke systeem.

Dat betekent niet dat het land een democratie is geworden: sterke oppositiepartijen zijn er niet in Oezbekistan, en ook de drie uitdagers van Mirzijojev in deze verkiezingen waren van tevoren al kansloos. Geen enkele stembusgang in het land is ooit eerlijk verlopen. Zo werd er bij de presidentsverkiezingen in 2016 bijvoorbeeld met stembiljetten gerommeld en werden sommige ‘kiezers’ rondgereden om op meerdere plaatsen hun stem uit te brengen, constateerde de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa.

Lees ook dit opinie-artikel: Het Westen zal meer aandacht moeten geven aan de Centraal-Aziatische staten

Balanceeract

Op dit moment is Mirzijojev verwikkeld in een balanceeract met Rusland: Oezbekistan heeft de Russische invasie in Oekraïne niet veroordeeld, maar steunt Rusland ook niet. Een goede (economische) relatie met Moskou onderhouden is namelijk belangrijk voor Oezbekistan.

De internationale sancties tegen belangrijke handelspartner Rusland raken ook Oezbekistan. Daarnaast werken er miljoenen Oezbeken in Rusland. Door de kelderende roebel is het geld dat zij terug naar huis sturen veel minder waard. Aan de andere kant profiteert Oezbekistan er wel van dat Rusland minder olie en gas naar het westen exporteert.