N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Conceptueel Vergeet de wijzers, vergeet het raderwerk. Maar deze klok vergeet je nooit, denkt Mariëtte Haveman.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101977330-576484.jpg)
Het ziekenhuis is geen plek waar je voor je plezier naartoe gaat, toch kom ik, als het dan toch moet, graag in het Erasmus Medisch Centrum. Dat heeft te maken met de klok die daar hangt, middenin de reusachtige corridor waar iedereen doorheen moet om zijn of haar bestemming te bereiken.
Ziekenhuistijd heeft zijn eigen gewicht. Iedereen die daar komt, betreedt een capsule waarin de gewone dagelijkse tijd wordt vervangen door een andere. Op zijn best stap je er om kwart voor twaalf met een bezwaard gemoed in en om kwart over twaalf met een lichter gemoed weer uit. Als je pech hebt duurt het langer. Dan blijf je gevangen in de hospitaaltijd, die zich voelbaar gedraagt als iets dat zich buiten jou om beweegt. Het is de tijdsoort die Thomas Mann zo prachtig beschreef in De toverberg. Je bent eraan onderhevig, passief in een wereld met een eigen, gedisciplineerde dynamiek. Niet snel, niet langzaam. Iets daar tussenin.
Ongehaast
En boven die stuwende regelmaat van zorgelijke en zorgende mensen, van leven en dood, boven dat alles hangt die klok, als een grote zwarte zon. De wijzers bestaan uit afval dat twee mannen, zorgvuldig en ongehaast, bijeen aan het vegen zijn op een parkeerplaats. Ze vegen de tijd vooruit. Precies op tijd bereiken hun bezems telkens de volgende minuut.
Deze klok is een kunstwerk, gemaakt door ontwerper/kunstenaar Maarten Baas. Hij heeft er veel gemaakt, in allerlei variaties die nu te zien zijn in Museum Voorlinden. Maar de bezemklok uit 2009 was de eerste, en, geloof ik, ook de beste.
Wie deze klok gezien heeft, vergeet hem nooit meer
Het afval, de vegende mannen, de parkeerplaats, maar ook die gang waar hij zich bevindt, al die dingen gaan in Rotterdam een volmaakt verbond aan. Wie deze klok gezien heeft, vergeet hem nooit meer.
Kunstwerken in openbare ruimtes zijn vaak een beetje verweesd. Zelfs als ze goed worden onderhouden, zijn ze zelden echt onderdeel van het leven. Dat geldt ook voor de klok in de corridor van het Erasmusziekenhuis, maar die heeft iets goddelijks. Deze grote klok toont de tijd precies voor wat die is: iets dat zich buiten ons om beweegt, zorgvuldig en ongehaast, in een eeuwige cirkelgang van 12 naar 12. De mannen vegen, uurtje factuurtje. Wij lopen naar onze afspraak. Of terug, daarvandaan.
Stap, stap, stap. Tik, tik, tik. Veeg, veeg, veeg.
Orders van de Baas.
