De Chinese journalist Dong Yuyu krijgt zeven jaar cel vanwege ‘spionage’. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt aan verschillende internationale persbureaus. Journalisten waren op de rechtszitting niet welkom.
De 62-jarige Dong Yuyu werkte dertig jaar voor de Guangming Daily, een krant die is verbonden aan de Chinese Communistische Partij. Dong werd in 2022, kort voor hij met pensioen zou gaan, opgepakt toen hij zat te lunchen met een Japanse diplomaat.
Dong gold als een hervormingsgezinde stem in de Volksrepubliek. Na zijn rechtenstudie in Beijing nam hij deel aan de studentenprotesten op het Plein van de Hemelse Vrede (1989), wat hem op een jaar dwangarbeid kwam te staan. Ook als journalist uitte hij regelmatig kritiek op de Chinese autoriteiten, bijvoorbeeld op de selectieve geschiedschrijving van de Culturele Revolutie, een gewelddadige campagne onder Mao Zedong die in de jaren zestig en zeventig miljoenen mensen het leven kostte.
De journalist, die in 2006 een onderzoeksbeurs voor journalisten won aan de Harvard-universiteit, leverde onder meer enige tijd bijdragen aan de Chinese editie van The New York Times. Ook gaf hij les aan twee universiteiten in Japan.
‘Stoplichtjournalistiek’
Dong stond erom bekend dat hij vaak ontmoetingen had met buitenlandse diplomaten en journalisten. Bij een zo’n ontmoeting, met voormalig NRC-correspondent Garrie van Pinxteren, legde hij uit hoe hij ‘stoplichtjournalistiek’ bedreef: hij legde zijn stukken voor aan de censor, maar postte ze wel alvast online. Zo kreeg het enige uren aandacht voordat het van het internet verdween.
Lees ook
Ik schrik me wild: een bevriende Chinese journalist blijkt te zijn opgepakt
Na zijn arrestatie bleef lang onduidelijk wat Dong precies was overkomen. Hij werd lange tijd zonder aanklacht vastgehouden op een onbekende plek. Pas na maanden volgde een formele beschuldiging van spionage, waarop tot tien jaar gevangenisstraf staat.
Buitenlandse ngo’s die opkomen voor de persvrijheid dringen aan op Dongs vrijlating. „Omgang met diplomaten hoort bij het werk van journalisten”, schrijft het Committee to Protect Journalists (CPJ) vrijdag in een verklaring. „Het vastzetten van journalisten op basis van valse beschuldigingen is een karikatuur van de rechtspraak.” Volgens het CPJ zaten in China in 2023 zeker 44 journalisten vast vanwege hun werk, het hoogste aantal ter wereld.
Japanse spionnen
De Japanse diplomaat met wie Dong zat te lunchen toen hij werd opgepakt, werd tot verontwaardiging van Tokio destijds ook enkele uren vastgehouden. In reactie op een Japans protest maande het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken de Japanse ambassade om haar medewerkers op te dragen „hun mandaat niet te buiten te gaan”.
In het vonnis van dinsdag werden verschillende Japanse diplomaten volgens familieleden van Dong, die de uitspraak hebben ingezien, aangeduid als ‘spionnen’. De Japanse minister van Buitenlandse Zaken Takeshi Iwaya wilde vrijdag op zijn reguliere persconferentie niet op die kwalificatie ingaan. Hij zei slechts dat „de diplomatieke activiteiten van de Japanse diplomatieke missies in het buitenland legitieme plichten voor een diplomaat zijn”.
