Koning Willem-Alexander heeft zaterdagmiddag, voorafgaand aan de Koningsdagfestiviteiten in Doetinchem, in een zeldzame persoonlijke videoboodschap stilgestaan bij het overlijden van paus Franciscus. De uitvaart van de paus vindt ook zaterdag plaats. Daar wil de koning bij stilstaan, „voordat we beginnen aan een mooie middag in Doetinchem”, zei hij.
„Ik realiseer me heel goed dat deze dag twee gezichten heeft”, aldus koning Willem-Alexander in de vooraf opgenomen boodschap. „Vanmorgen werd paus Franciscus begraven. […] Hij was een man die vanuit zijn geloof iedereen omarmde. Voor veel katholieken en niet-katholieken was hij een bron van inspiratie.”
„De gemeenschapszin die zo kenmerkend was voor paus Franciscus, is ook een kenmerk van Koningsdag”, zo ging de koning verder. „Het is des te belangrijker in deze tijd van spanningen en onzekerheden in de wereld om ons heen. Vrijheid, gelijkwaardigheid en rechtszekerheid zijn niet vanzelfsprekend. […] Op Koningsdag, feestelijke dag van verbinding, zijn we ons daar extra van bewust.” Met het woord ‘verbinding’ verwijst Willem-Alexander naar zijn inhuldigingstoespraak in 2013, en naar hoe hij zijn taak als koning ziet.
De koning geeft eigenlijk maar één persoonlijke toespraak per jaar, op Eerste Kerstdag. Deze boodschap tijdens Koningsdag is daarom een bijzondere afwijking van de geplande en verwachte gebeurtenissen van vandaag. De festiviteiten in Doetinchem werden al eerder met een uur uitgesteld vanwege de gelijktijdige uitvaart van de paus.
Liveblog Koningsdag
Zeldzame videoboodschap koning Willem-Alexander, Koningsdag in Doetinchem begint
Door een ernstige storing hebben de radiosystemen van de Nederlandse Kustwacht vanaf dinsdagochtend zes uur plat gelegen. Dinsdagmiddag tegen 13.30 uur was de storing volgens de Kustwacht verholpen.
Schepen op het Nederlandse deel van de Noordzee, de Waddenzee, het IJsselmeer en andere wateren konden daardoor via hun marifoon geen verbinding maken met de Kustwacht en omgekeerd. Ook via kanaal 16, het internationale noodkanaal, was de Kustwacht niet rechtstreeks bereikbaar.
Onder normale omstandigheden worden berichten via kanaal 16 opgepikt door een landelijk dekkend antennenetwerk dat rechtstreeks met het Kustwachtcentrum in Den Helder in verbinding staat. Dat netwerk functioneerde niet door een probleem met een ‘routeringsprotocol’. Wat de oorzaak daarvan was, is nog onbekend.
Verkeerscentrales langs de kust, schepen van Rijkswaterstaat en reddingsstations van de KNRM luisteren mee op kanaal 16 en gaven relevante berichten telefonisch door aan het Kustwachtcentrum in Den Helder.
‘Uitzonderlijk’
Een kustwachtwoordvoerder noemde de storing dinsdagochtend „uitzonderlijk”. „We hebben wel eens een storing gehad, maar dan was een reset voldoende.” Maar in augustus vorig jaar vielen de radioverbindingen, inclusief reservesystemen van de Kustwacht ook langdurig uit, door een wijdere storing in het eigen netwerk van Defensie (Nafin).
Toen werd inderhaast een ‘noodnetwerk’ opgetuigd met extra schepen, een patrouillevliegtuig van de Kustwacht en reddingsstations van de KNRM.
Verpleegster Zara brengt een kopje koffie naar mevrouw Van Dam. Maar mevrouw Van Dam is boos – getuige haar tergende blik op de foto bij de vraag. Wat moet Zara doen? Zelf ook boos worden, rustig blijven, of een klacht indienen bij haar directeur?
Dit soort dilemma’s kregen nieuwkomers jarenlang voorgelegd in het inburgeringsexamen. Maar na kritiek op „te vage” en „stereotyperende” vragen, werd een nieuwe toets ontworpen die vanaf dinsdag 1 juli ingaat. Het aangepaste examen is minder gericht op het bijbrengen van „gewenst gedrag”.
Het examen is onderdeel van de verplichte inburgering. Toegelaten asielzoekers en gezinsmigranten moeten de test binnen drie jaar halen als ze in Nederland willen blijven. Het vorige examen dateert uit 2013 en was volgens critici hard aan vernieuwing toe. „Sommige vragen waren sterk normatief of betuttelend”, zegt Han Entzinger, emeritus hoogleraar migratie- en integratiestudies aan de Erasmus Universiteit. „Zoals vragen over hoe een Nederlander zijn verjaardag viert. Dat verschilt natuurlijk per persoon. Bovendien heeft niemand er wat mee te maken hoe je dat doet.”
Lees ook
Inburgering niet gehaald? Zelf betalen
Holocaust
Entzinger leidde de adviescommissie om het examen te herzien. De nieuwe versie is vooral „minder normatief” geworden, zegt hij. De nadruk ligt meer op de werking van de Nederlandse rechtsstaat en „praktische zaken”. „Bijvoorbeeld hoe je DigiD werkt. En dat je in Nederland niet zomaar naar het ziekenhuis kunt, maar eerst een verwijzing van de huisarts nodig hebt.”
Vorig jaar nam toenmalig minister Karien van Gennip (Sociale Zaken, CDA) de adviezen van Entzingers’ commissie over. Ze vond het nog steeds „van belang” dat nieuwkomers „vertrouwd raken met een aantal voor Nederland kenmerkende gewoonten en omgangsvormen”, schreef ze, maar vond dat dit niet moest „ontaarden in bevoogding”.
In de examens stonden veel vragen over uitkeringen. Is het nodig dat nieuwkomers dat allemaal uit hun hoofd leren?
En dus zou in het nieuwe examen „minder nadruk” komen op „hoe de inburgeraar geacht wordt te handelen”. De nieuwe examens gaan nu pas in, omdat het wachten was op nieuwe lesboeken.
Van Gennip voegde zelf nog een extra thema toe aan de examenstof: de Holocaust. Een onderwerp dat de adviescommissie alleen impliciet had laten terugkomen. Entzinger: „Wij hadden jodenvervolging in de stof opgenomen en adviseerden: koppel antisemitisme aan islamofobie, om duidelijk te maken dat geen enkele groep in Nederland mag worden achtergesteld op grond van godsdienst of afkomst. Maar dat leidde tot discussies met het ministerie.”
Vrouwen
Ook werden vragen over andere delen van de Nederlandse geschiedenis aangepast. „De Gouden Eeuw is inmiddels omgedoopt tot de zeventiende eeuw. En er staan vragen in over de slavernij.” Daarnaast is meer aandacht voor de werking van de democratie en de Europese Unie.
Toch heeft Entzinger ook twijfels bij delen van de nieuwe lesstof. „In de proefexamens die ik heb gezien, staan relatief veel vragen over allerlei soorten uitkeringen. Maar is het echt nodig dat nieuwkomers dat allemaal uit hun hoofd leren? Ik weet zelf ook niet waar je al die toeslagen moet aanvragen.”
En dat geldt voor wel meer vragen. „Ze moeten ook de provincie Gelderland aanwijzen op een kaart. Ik denk dat sommige Nederlanders dat ook niet zouden kunnen. In hoeverre moeten we dat dan van migranten verlangen?”
De huidige demissionair staatssecretaris Jurgen Nobel (Integratie, VVD) laat weten dat het nieuwe inburgeringsexamen goed weergeeft „hoe de Nederlandse samenleving in elkaar steekt en hoe we in Nederland met elkaar omgaan”. Met name is hij „blij” met extra vragen over de zelfbeschikking van vrouwen. „Zodat nieuwkomers leren dat je in Nederland als vrouw mag werken en je eigen leven mag inrichten.”
Lees ook
Europese Hof van Justitie: Nederland mag vluchtelingen niet beboeten als die zakken voor hun inburgeringsexamen
Foto Marco de Swart/ANP
10
vragen
Wie wil inburgeren, moet een examen halen in Kennis van de Nederlandse Maatschappij (KNM). NRC maakte een selectie uit de nieuwe oefenexamens. Doe de quiz.
Mag een werkgever eisen dat je goed Nederlands kan schrijven?
Juiste antwoord: B. Een werkgever mag niet selecteren op afkomst, maar als daar concrete redenen voor zijn mag een werkgever wel taaleisen stellen, als dat relevant is voor een bepaalde functie.
Juiste antwoord: B. Een werkgever mag niet selecteren op afkomst, maar als daar concrete redenen voor zijn mag een werkgever wel taaleisen stellen, als dat relevant is voor een bepaalde functie.
Nadia gaat naar een Nederlandse huisarts. Ze spreekt geen Nederlands. Ze heeft niemand die kan vertalen voor haar. Wat kan de huisarts het beste doen?
Juiste antwoord: A. De huisarts is niet wettelijk verplicht om een tolk te regelen, maar het zorgen voor begrijpelijke communicatie valt wel onder de zorgplicht van een huisarts.
Juiste antwoord: A. De huisarts is niet wettelijk verplicht om een tolk te regelen, maar het zorgen voor begrijpelijke communicatie valt wel onder de zorgplicht van een huisarts.
Nora heeft een baby gekregen. Wat doet het consultatiebureau voor Nora en haar baby?
Juiste antwoord: A. Een verloskundige kan helpen met het huishouden en andere vormen van begeleiding na een geboorte.
Juiste antwoord: A. Een verloskundige kan helpen met het huishouden en andere vormen van begeleiding na een geboorte.
Jason werkt in de zorg. Zijn brutosalaris van september is €2.900. Wat krijgt hij op zijn bankrekening?
Juiste antwoord: A. Zijn brutosalaris is inclusief belastingen, zijn nettosalaris is met de loonbelastingen en premies ingehouden.
Juiste antwoord: A. Zijn brutosalaris is inclusief belastingen, zijn nettosalaris is met de loonbelastingen en premies ingehouden.
Saïd is aan het inburgeren. Hij bereidt zich voor op werk. Wat is verplicht?
Het juiste antwoord is C.
Het juiste antwoord is C.
Arno en Timo zijn twee mannen. Ze willen met elkaar trouwen. Wat staat hierover in de Nederlandse wet?
Het juiste antwoord is A.
Het juiste antwoord is A.
In Nederland kunnen ouders kinderbijslag krijgen. Waar kun je kinderbijslag aanvragen?
Het juiste antwoord: B.
Het juiste antwoord: B.
Hannah heeft niet de Nederlandse nationaliteit. Wanneer mag ze bij de gemeenteraadsverkiezingen stemmen?
Het juiste antwoord: C.
Het juiste antwoord: C.
Sam mag stemmen. Hij heeft kiesrecht. Hoe heet dit kiesrecht?
Het juiste antwoord: A. Actief kiesrecht is het recht om te stemmen, passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden.
Het juiste antwoord: A. Actief kiesrecht is het recht om te stemmen, passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden.
Wat is het Wilhelmus?
Het juiste antwoord: C.
Het juiste antwoord: C.
Jouw score
Er staan 40 vragen in het oefenexamen Kennis van de Nederlandse Maatschappij. Daarvan moeten kandidaten er minstens 28 goed hebben. Om te slagen voor de voorbeeldquiz moet u 7 van de 10 vragen goed beantwoorden (70 procent).
Er staan 40 vragen in het oefenexamen Kennis van de Nederlandse Maatschappij. Daarvan moeten kandidaten er minstens 28 goed hebben. Om te slagen voor de voorbeeldquiz moet u 7 van de 10 vragen goed beantwoorden (70 procent).
Er staan 40 vragen in het oefenexamen Kennis van de Nederlandse Maatschappij. Daarvan moeten kandidaten er minstens 28 goed hebben. Om te slagen voor de voorbeeldquiz moet u 7 van de 10 vragen goed beantwoorden (70 procent).
Er staan 40 vragen in het oefenexamen Kennis van de Nederlandse Maatschappij. Daarvan moeten kandidaten er minstens 28 goed hebben. Om te slagen voor de voorbeeldquiz moet u 7 van de 10 vragen goed beantwoorden (70 procent).
Er staan 40 vragen in het oefenexamen Kennis van de Nederlandse Maatschappij. Daarvan moeten kandidaten er minstens 28 goed hebben. Om te slagen voor de voorbeeldquiz moet u 7 van de 10 vragen goed beantwoorden (70 procent).
Zijn koelbox heeft de wegenwacht alvast volgestopt met flesjes water. Die deel hij straks uit aan de reizigers die hij aantreft met pech in de berm. Johan Helfensteijn – wit snorretje, fluorescerend groen pak aan – is 64 en werkt al 41 jaar als wegenwacht in de omgeving van Amsterdam en de Zaanstreek. „Geen dag is hetzelfde”, zegt hij terwijl hij zijn gele bus maandagmiddag naar de eerste pechmelding van zijn dienst stuurt: de stekker van een elektrische auto blijft vastzitten in een laadpaal – zo gefixt. In de bus liggen extra accu’s. „Veel mensen denken dat accu’s in de winter kapotgaan, maar eigenlijk kunnen ze heel slecht tegen de warmte.”
De hitte laat zich dezer dagen gelden. Accu’s raken oververhit, auto’s hebben problemen met starten en controlelampjes branden niet. De ANWB verwacht maandag, bij temperaturen van rond de dertig graden, zo’n 4.400 pechmeldingen. Dat zijn er „aanzienlijk meer” dan op andere dagen, zegt een woordvoerder. Normaliter krijgt de organisatie ongeveer 3.800 telefoontjes. „Het piekt in de ochtend, namiddag en avond, wanneer de temperatuur stijgt en mensen de weg op gaan.”
Dinsdag verwacht de ANWB „vanwege de hoge temperatuur ook een drukke dag”. Een cijfer kan de organisatie nog niet geven.
De ANWB werkt met een hitteprotocol. Dat betekent: extra wegenwachters inzetten – wat hun aantal in het totaal op zo’n vierhonderd brengt – en in steden en drukke kustplaatsen een motor of elektrische fiets gebruiken. „Zodat ze sneller ter plaatse kunnen zijn.” Online geeft de organisatie tips, zoals: ramen en deuren openen, de koelvloeistof controleren en niet in de volle zon parkeren.
Helfensteijn deelt een flesje water uit: „Geen dag is hetzelfde.” Foto Olivier Middendorp
Baby
„Hatsikidee”, zegt Helfensteijn bij elke nieuwe pechmelding die hij via de telefoon binnenkrijgt. Het ‘pechaanbod’ in deze regio staat deze middag op 29. Bij 50 spreken ze van code rood – dan mag maximaal 25 minuten aan een auto worden gesleuteld.
Op de parkeerplaats voor een Vomar-vestiging wacht Naomi Nijendorff (29) met haar baby en een vriendin op de ANWB-bus. Nijendorff, tatoeages op de bovenarm en been, roze waaier in de hand, komt uit Almere en pimpt schoenen op bestelling. Ze reden naar Amsterdam om vis te eten – calamari met sardientjes. „Hadden we dat maar nooit gedaan”, zegt Nijendorff. Op een kruispunt sloeg de auto plots af. Een omstander hielp de wagen naar de parkeerplaats te duwen.
Mensen denken dat accu’s in de winter kapotgaan, maar ze kunnen juist slecht tegen de warmte
Ruim een uur staat Helfensteijn gebogen over de motorkap. Zijn handen worden steeds zwarter. In de hitte duurt het wachten lang. De kinderwagen met de baby staat onder de schaduw van een boompje. Dan concludeert Helfensteijn: „We hebben ons best gedaan, maar de ontsteking werkt niet meer.” De auto moet worden weggetakeld naar een garage. Nijendorff heeft geen recht op wat in ANWB-jargon een ‘vas’ wordt genoemd; een vervangende auto. Ze belt een taxi.
De volgende melding. Een vader, moeder en zoon wachten op een houten bankje in de schaduw van hun rijtjeshuis. Hun auto „stottert”. Wegenwachter Helfensteijn concludeert al snel: „Dit gaat ’m niet worden.” Het gasklephuis, dat zich tussen de luchtfilter en de motor bevindt, is stuk. „Dat kan zomaar door de warmte komen.” Ook deze auto moet worden weggetakeld, dit gezin krijgt wel een vervangende auto.
„Als het verkeerd gaat, gaat het verkeerd”, zegt deze man die met tot stilstand is gekomen langs de weg. Foto Olivier Middendorp
Volvo
Later op de middag geeft Helfensteijn een flesje uit de koelbox aan een 74-jarige man die op weg naar Purmerend ook op een takelauto moet wachten. „Als het verkeerd gaat, gaat het verkeerd”, zegt die berustend. Op de parkeerplaats van een MacDrive krikt Helfensteijn even later een zwarte Volvo omhoog. Het rechtervoorwiel is geblokkeerd. „De hitte”, concludeert hij.
Deze dienst valt het mee met de incidenten vanwege de warmte. Eind van de week rijdt Helfensteijn met z’n bus naar de Dordogne, zijn vrouw met hun eigen auto erachteraan. Zes weken lang werkt hij dan voor Nederlandse vakantievierders die op de camping autoproblemen hebben. „Dat avontuur is altijd de kers op de taart, je bent als pechhulp harstikke blij als je erheen mag.”
Helfensteijn, zijn ringtone is de toeterende jingle van NOS Radio Tour de France, is gek van Frankrijk. „Je hebt er nog zoveel ruimte.” Eind van de zomer gaat hij met pensioen, dan rijdt hij naar Frankrijk om zich er te vestigen.
Opmerkelijk: vanuit Zuid-Europa, waar het momenteel boven de veertig graden is, krijgt de ANWB relatief weinig meldingen van Nederlanders met hitteproblemen. „Vakantiegangers passen hun gedrag aan: ze reizen vroeg in de ochtend of later op de dag”, zegt een ANWB-woordvoerder.
Het hitteprotocol van de ANWB betekent: extra wegenwachters en in steden of drukke kustplaatsen een motor of elektrische fiets gebruiken. Foto Olivier Middendorp
Lees ook
De ‘phonefixers’ van de ANWB zijn wegenwacht, maar dan op een bureaustoel : ‘150 zegt u? Bergop? Dan is er niets aan de hand’