Zangeres Karsu Dönmez: ‘Ik heb extreem veel geluk, maar ook extreem veel verdriet’

Zangeres Karsu Dönmez (33) zat thuis op de bank toen haar moeder (ook haar manager) belde: er zat een journalist op haar te wachten. Ze voelde zich niet lekker en dacht dat ze alles had afgezegd – pilates, een gezichtsbehandeling, haar vriendinnen vanavond. Toch maar slippers aangeschoten onder haar wijde linnen broek en naar het café gelopen. Ze gaat bijna op tour, vijf weken met een bus met haar foto erop door Turkije, voor concerten in onder meer Bursa, Istanbul, Çesme en Antalya. Vol schema, dus het interview verplaatsen zag ze niet goedkomen. Dan maar nu.

Ze bestelt rooibosthee en een plak bananenbrood. „Eigenlijk moet ik iets zouts hebben.” Gisteren heeft ze iets verkeerds gegeten, denkt ze. Wat het ook kan zijn: ontlading van een drukke en emotionele periode. Ze komt net uit Turkije. Voor het Offerfeest was ze met haar vader en haar verloofde een paar dagen in Hatay, de provincie waar haar familie vandaan komt en die in februari zwaar werd getroffen door de verwoestende aardbeving. Zeventien van haar familieleden kwamen om.

Het dorp Karsu, waar haar ouders opgroeiden en waarnaar zij is vernoemd, is onbewoonbaar. Ze liep door de eindeloze bergen puin, omringd door kapotte spullen en elektriciteitsdraden. Dagenlang luisterde ze naar de verhalen van kennissen en familieleden die vertelden hoe ze die dagen hadden beleefd. Zonder eten en drinken, zonder huis, zonder spullen, wanhopig op zoek naar dierbaren.

Op Instagram plaatste ze een foto van haar omgekomen nicht met man en drie dochters, „Rest in peace my cousin Aytül, her husband Isa & my nieces Helin, Hira and Hazal Ayvaz”.

Nu in het café zegt ze: „Ik ken niemand van mijn leeftijd die in één klap zoveel familie is kwijtgeraakt, dat soort verhalen ken ik alleen van de Tweede Wereldoorlog.”

Geen tijd om te rouwen

De dagen na de aardbeving zat ze bij RTL Boulevard, bij Eva Jinek, en aan tafel bij Op1. Soms kwam ze nauwelijks uit haar woorden. Jinek huilde met haar mee. In de week erna volgde update na update; steeds als er nieuws was over een familielid, verscheen er een bericht in de media.

Tijd om te rouwen nam ze niet, dat zou later wel komen. Er was geld nodig. Voor eten, kleding, medicijnen, en voor mensen en machines om puin te ruimen en overlevenden te zoeken. „Mijn verhaal had impact omdat mensen me kennen. Ze voelen meer bij Karsu van De Beste Zangers van Nederland dan bij een onbekende meneer. Daarom ben ik op tv gegaan en heb ik mensen opgeroepen om te doneren.”

Met haar ouders vatte ze het plan op om de opbrengst van de voorverkoop van haar toen pas verschenen kookboek Karsu’s Kitchen te doneren aan de slachtoffers. 50.000 exemplaren werden er verkocht, wekenlang stond haar boek bovenaan de bestsellerlijst. 500.000 euro – „een half miljoen!” – maakte ze over naar Giro 555 voor Turkije. „Ik wilde zo graag wat doen en zo kon ik bijdragen.”

Op dat moment in het gesprek vliegt er een duif het café binnen. Pok, tegen een raam. Nog een keer, hard, pok, tegen een andere ruit. „Dit is zielig”, zegt ze. Karsu Dönmez staat op, drijft de vogel in een hoek en probeert hem te pakken, maar hij fladdert flink met zijn vleugels en bovendien zitten de barkrukken in de weg. Karsu gaat van links naar rechts, steeds ontglipt het beest haar uitgestrekte handen. Maar ze geeft niet op en dan, terwijl de rest van de theedrinkers toekijkt, pakt ze de duif vast en gooit hem de deur uit, de vrije lucht in.

„Ik voel me soms schuldig dat mijn kookboek een bestseller is geworden”

Ze neemt een stukje van haar cake. „Waar waren we gebleven?”

„Oh ja, ik wilde zeggen dat ik me soms schuldig voel dat mijn kookboek een bestseller is geworden. Dat had niet op deze manier moeten gaan, het had op zichzelf een succes moeten worden.” Ze vindt het een nare gedachte – „wrang” – dat de ellendige periode haar extra bekendheid heeft gebracht. Toen ze het lied dat ze op de benefietavond voor Turkije zong deelde op sociale media, kreeg ze er 400.000 volgers bij. Haar team had ooit gezegd: ‘Als je één miljoen volgers hebt, gaan we dat vieren’. In één dag zat ze daar ruim overheen, maar er viel niets te vieren natuurlijk.

Onbedoeld was ze het gezicht van de ramp geworden, zo kondigde Eva Jinek haar ook aan. Maar nu is het tijd om door te gaan, zegt Karsu, verder met haar eigen pad, met wie zíj is. „De ramp moet niet mijn leven worden. Ik wil muziek maken, concerten geven.” Dit najaar tourt ze door Nederland met een nieuwe show.

Stabiel zijn

Ze kan emotioneel afstand nemen van dingen, zegt ze. Dat heeft ze van haar moeder. Haar vader is „een emotionele man”, haar moeder is zakelijk, hard. „Ik lijk op haar en dat vind ik heel prettig. Door mijn werk kom ik vaker in aanraking met gruwelijke, persoonlijke verhalen.” Ze vertelt over een vrouw wier dochter groot fan was en spaarde voor een concertkaartje. Toen werd de dochter aangereden en kon ze niet meer gaan. De moeder kwam met haar zus naar het optreden. „Dat zijn heftige verhalen, maar ik kan niet gaan meehuilen. Als ik steeds het verdriet van anderen overneem, wordt het too much, dan draai ik door. De enige op wie ik kan terugvallen, ben ik zelf, dus ik moet stabiel zijn en gefocust blijven.”

The show must go on.

Donderdagavond kwam ze terug uit Turkije, vrijdag trad ze op in openluchttheater De Kersouwe, in Heeswijk-Dinther, bij Den Bosch. Met haar zevenkoppige band, allemaal mannen. Op knetterhoge hakken rende ze het podium op en riep: „Het is uitverkocht, woohoo! Dankjulliewel! We gaan er een feestje van maken.” Zingend en achter de piano is ze expressief. Ze gebruikt veel mimiek als ze ‘I’m in love with a fool’ zingt of ‘Break the rules, no one will do it for you’. Het klein houden kan ze ook: in Brabant maakt ze indruk als ze in haar eentje achter de piano ‘Sorry’ zingt van André en Roxeanne Hazes. En bij de vertolking van ‘Hijo de la luna’, het nummer van Belle Perez dat ze in 2021 coverde voor De Beste Zangers van Nederland, haar doorbraak bij het grote publiek. Het programma trekt gemiddeld 1 miljoen kijkers per aflevering.

Niet in een hokje

Een muzikale kameleon wordt ze genoemd, met liedjes in het Nederlands, Turks, Engels en Spaans. En van klassiek piano, blues en jazz tot pop en covers. Wil ze veelzijdig zijn, of kan ze niet kiezen? „Waarom moet ik kiezen? Als ik binnenkort een Afrikaans nummer hoor en denk ‘deze beat is echt te gek’, kan ik me daar ook door laten beïnvloeden. Zo heb ik altijd gewerkt.” Ze wil niet in een hokje geperst worden, zegt ze. Dat past niet bij haar leven, bij hoe ze opgroeide, in Amsterdam Osdorp, omringd door vele nationaliteiten. Haar vier beste vriendinnen komen uit Bosnië, Ghana, Ecuador en Chili.

„Soms heb je een abonnement op verdriet, maar mijn strippenkaart is nu wel vol”

Ook in een ander opzicht is ze veelzijdig: ze richt zich niet alleen op een carrière in de muziek, maar hoopt ook „de Turkse Jamie Oliver” te worden. Ze heeft een kookprogramma op 24Kitchen: Karsu’s Turkse Keuken. Haar vader Aslan Dönmez had achttien jaar lang restaurant Kilim op de Ceintuurbaan in Amsterdam. „Ik ben opgegroeid in de keuken.” Tijdens haar middelbareschooltijd werkte Karsu er in de bediening en zong en speelde voor de gasten op de piano. Jazz, klassiek en Turkse nummers. Het is de plek waar beide carrières begonnen, waar muziek en eten samenkwamen.

Intussen zijn de rollen in de familie omgedraaid: haar ouders verkochten het restaurant in 2019 en werken nu in Karsu’s muziekbedrijf. „Mijn bedrijf” noemde Karsu het heel nadrukkelijk drie jaar geleden in een dubbelinterview met haar vader in NRC. Aslan Dönmez zei toen: „Mag ik je een tip geven? Het is niet jóúw bedrijf. Het is óns bedrijf. Wíj doen dit.”

Karsu toen: „Zo denk jij, ja. Ik ben het niet met je eens. Ik ben blij met jou en met mama, maar in mijn werk heb ík de touwtjes in handen.”

Inmiddels denkt ze daar anders over. „Ik doe het samen met mijn ouders. Het level waar ik nu op werk, hebben wij samen bereikt.” Volgens een vriendin van de familie, die Karsu’s carrière van begin af aan meemaakte, zet Karsu’s moeder Birgül de grote lijnen uit. Tijdens de pandemie zei ze tegen Karsu: „Je hebt de kookvideo’s op YouTube, maar wil je geen eigen kookprogramma bij 24Kitchen? Ja? Oké, dan ga ik ze even bellen.” Ook meedoen aan De Beste Zangers was haar idee, net als het album met de nummers die Karsu zong in het programma. Vreemd plan, vond Karsu, dat doet toch niemand? „Nou, dan ben jij de eerste”, zei haar moeder. Het album werd een hit.

Lijkt misschien goed gepland allemaal, zegt Karsu, „maar bijna alles wat ik doe is spontaan. Laatst kwam er een nieuw iemand bij in ons team en die zei: ‘Jullie hebben geen stappenplan, jullie doen maar wat’.” Ze heeft gewoon altijd keihard gewerkt, zegt ze, zo is ze gekomen waar ze nu is. Daarbij lijkt ze perfectionistisch, of in elk geval iemand die fanatiek op haar doel af gaat. Zo liep ze, om beter te leren koken, ruim een maand stage bij het gerenommeerde restaurant Dede (twee Michelinsterren) in Ierland, van de Turks-Ierse chef Ahmet Dede. Ze stelde één voorwaarde: geen voorkeursbehandeling. Ze wilde alles doen: van snijden tot schoonmaken.

Ze vindt dat ze veel geluk heeft in het leven, zegt ze. „Alles wat ik aanraak, lukt. Het Concertgebouw uitverkocht, tours in Nederland en Turkije verkopen uit, het eerste boek dat ik maak staat wekenlang op nummer één. Ik heb extreem veel geluk. Maar ook, al staat dat er los van, extreem veel verdriet.”

Veel mensen in haar omgeving werden de afgelopen jaren ernstig ziek. Haar geluidsman, die ruim dertien jaar in haar team zit, heeft een nierziekte en dialyseert als ze onderweg zijn in buitenlandse ziekenhuizen. Een nicht kreeg een hersentumor. Een goede vriendin werd ernstig ziek. Daarna de aardbeving.

Al die levenservaring heeft ze nog niet kunnen verwerken in haar muziek, zegt ze. „Ik heb een shitload meegemaakt en met die bagage wil ik mezelf muzikaal opnieuw uitvinden. Ik schrijf op dit moment Nederlandse nummers en dat bevalt me erg goed.” Het is wel zoeken naar balans tussen de tragische nummers en haar drang om het leven te vieren. Het is drama of losgaan, zegt ze, er zit nog niks tussenin. „Mijn muzikanten zeiden: ‘We gaan van hot naar her, waar breng je ons heen?’ Maar dat is mijn leven. En mijn muzikale leven volgt.”