Zandzakken, sterkere dijken of verhuizen: Markermeer kampt met extreme waterstand

Posted on January 7, 2024 by admin

Marianne van Leeuwen heeft net haar huis op de dijk van Durgerdam verkocht. Het lintdorp is monumentaal, het uitzicht op het Markermeer is groots, en toch vertrekt ze naar de Veluwe. Vanwege klimaatverandering. „Ik denk dat we in de laaggelegen delen van Nederland veel problemen gaan krijgen met water.”

In Durgerdam liggen die problemen dit weekeinde letterlijk bij haar op de stoep. Op de Durgerdammerdijk, een oude klinkerweg, heeft het hoogheemraadschap op een kwetsbare plek een wal van zandzakken neergelegd. Het water staat nog zeker een meter onder de straat, maar het hoogheemraadschap wil voorkomen dat er golven over de dijk slaan.

Het water in het Markermeer is sinds de kerstdagen geleidelijk gestegen tot wat Rijkswaterstaat „extreme” hoogte noemt. Heel veel regen en smeltwater stroomde via de grote rivieren het IJsselmeer in. Dat water kan naar de Waddenzee via zogenoemde spuisluizen in de Afsluitdijk, maar door harde tegenwind – storm zelfs – en de grote hoeveelheid water lukte dat spuien onvoldoende. Het peil in het IJsselmeer en het Markermeer liep steeds verder op.

Het hoogste peil in het Markermeer, 47 centimeter boven NAP, werd zondagochtend bereikt. „Dit hebben we nooit meegemaakt”, zegt Marianne van Leeuwen. De uiterwaard voor haar huis is ondergelopen. Ze maakt zich een beetje zorgen. „Het water staat tegen de dijk aan en de dijk is al met water verzadigd.”

Verbreed, verhoogd en versterkt

Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier werkt al sinds 2019 aan de versterking van de Markermeerdijken. Drieëndertig kilometer dijk, van Hoorn tot net voor Durgerdam, wordt verbreed, verhoogd en versterkt met damwanden. Het is een ingrijpend project; de kosten zijn inmiddels opgelopen tot 700 à 800 miljoen euro. Alleen in Durgerdam is de dijkversterking tien jaar uitgesteld. De funderingen van de oude dijkhuizen bleken te zwak. Daarom worden nu eerst de funderingen versterkt, daarna volgt een nieuw plan.

„Uit metingen is gebleken dat die dijk prima is, en dan toch die zandzakken”, zegt Derk Bouhuijs. Hij woont al zijn hele leven aan de Durgerdammerdijk en denkt dat de zandzakken er vooral zijn neergelegd om de dijkversterking te rechtvaardigen. „Er wordt een psychologisch, politiek spelletje gespeeld.” Vroeger, vertelt Bouhuijs, voordat in de jaren zestig de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad werd aangelegd, kon het water ook zo opstuwen. Bewoners van Durgerdam waren gewend aan hoogwater. „Dat Durgerdammers nu een beetje lacherig doen, begrijp ik heel goed.”

Het is „pertinent niet zo” dat die zandzakken voor de bühne zijn, reageert Arnold Langeveld, hoogheemraad (bestuurder) van Hollands Noorderkwartier. „De huidige dijk in Durgerdam voldoet niet aan de veiligheidsnorm. Het houdt niet over.”

Overstroomde campings

De afgelopen week ontstond in Noord-Holland buitendijks overlast door overstromingen. In Hoorn en Volendam stond het water op buitendijkse straten en kades, jachthavens en campings langs het Markermeer stroomden over.

In Uitdam, een lintdorpje dat tien kilometer ten noorden van Durgerdam ligt, staat in een buitendijks vakantiepark van EuroParcs meer dan vijftien centimeter water op de straten. Regiomanager Teun Jansen heeft nog nooit zoiets meegemaakt, zegt hij. Vier van zijn parken, allemaal buitendijks (of zonder dijk) langs het Markermeer en IJsselmeer, kampen met wateroverlast.

In Uitdam heeft hij grote zandzakken geplaatst en vijf pompen gehuurd. Gasten zijn er nog volop. Twee gasten annuleerden bij voorbaat, de anderen bleven. „Kinderen vinden de waterpret geweldig.” Jansen denkt dat zijn bedrijf zich in de toekomst moet wapenen tegen het hoge water. Op één park bouwt EuroParcs nu zelf een dijkje. „En misschien moeten we zelf pompen kopen.”

Zwarte vlaggen

Toen enkele jaren geleden de plannen voor de dijkversterking gemaakt werden, maakten bewoners van meerdere dorpen bezwaar. In Uitdam kwam het begin 2021 tot protesten. Bewoners plaatsten zwarte vlaggen op de Markermeerdijk, pal achter hun huizen. Het ontwerp van de versterkte dijk was weliswaar aangepast na hun bezwaren, maar volgens hen onvoldoende. Kort gezegd: met onnodig veel beton.

Lees ook
Bewoners van Uitdam voelen zich belazerd: ‘hun’ groene dijk is straks van beton

Veel geld nodig

Dan gaat het over de vraag waarmee bijna alle bewoners en betrokkenen rond het Markermeer zich bezig houden: hoe moet het in de toekomst? Hoe kan, bijvoorbeeld, water beter via de Afsluitdijk naar de Waddenzee worden afgevoerd?

Hoogheemraad Langeveld benadrukt dat er heel veel geld nodig zal zijn voor dijkversterkingen. 24 miljard euro tot 2050, schreef vertrekkend deltacommissaris Peter Glas in november aan de Tweede Kamer. Langeveld: „Het klimaat verandert, het is serieus. En daar moeten we op anticiperen.”

Plannen om te vertrekken uit Uitdam hebben Ineke en Jaap Hoekman geenszins. „Wonen aan het water is gewoon prachtig.”

Lees ook
‘De grenzen van het waterbeheer komen in zicht’

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”