‘Wout, ga maar warmlopen’ – met Weghorst als wapen onderscheidt Oranje zich van andere landen

In de dug-out in het Olympiastadion in Berlijn is het nieuwe tactische plan snel duidelijk voor Ronald Koeman. Misschien zit hij daarom ogenschijnlijk rustig op de bank, zaterdagavond, na de goal van Turkije in de 35ste minuut. Koeman denkt alvast aan de tweede helft, hoe ze het dan kunnen omdraaien. Hij ziet dat Turkije al iets terug zakt. Dat zal straks alleen maar meer worden, om de voorsprong te verdedigen.

Tegen het einde van de eerste helft loopt Koeman naar reservespits Wout Weghorst. Die heeft ook gezien dat Oranje in het begin wel kansen had, maar dat ze het overwicht niet konden uitdrukken in goals. Op de bank hadden ze het er even over. Het valt hem ook op dat Nederland de controle kwijtraakt, in deze kwartfinale van het EK tegen Turkije.

„Wout, ga warmlopen, zorg dat je klaar bent”, zegt Koeman tegen Weghorst. Die weet genoeg. Vandaag is hij al vroeg nodig, waar hij in de eerste vier duels op het EK pas in de slotfase werd ingebracht. In het openingsduel tegen Polen maakte hij bij zijn eerste balcontact de winnende, de goal die Oranje op het spoor zette naar de volgende ronde.

Het noodplan-Weghorst vergt weinig uitleg meer in de bespreking in de rust. Iedereen bij Oranje weet wat hij brengt, wat zijn entree betekent voor de speelwijze. Nederland gaat in de tweede helft nog meer aan de bal komen, verwacht Koeman. Linksbuiten Cody Gakpo en opkomende rechtsback Denzel Dumfries zullen meer mogelijkheden krijgen om voorzetten te geven. Met zijn lengte, kopkracht en agressiviteit, moet Weghorst gaan stormen in het vijandelijk doelgebied.

Hij is de vooruitgeschoven pion in een opportunistische speelwijze. Ze willen Turkije naar achteren drukken, ‘hoge’ pressie uitoefenen en zelf in de defensie één-op-één spelen zodat ze voorin een overtal creëren. „Vol erop, ze bij de strot pakken”, omschrijft Weghorst de strijdwijze later.

Zelden een wissel uit luxe

Het inbrengen van Weghorst, is zelden een wissel uit luxe. Dat Koeman dit toernooi meerdere keren op hem moet terugvallen, zegt veel over de problemen die Oranje in lange fases kent in de aanvalslinie. Vaak moet de bondscoach repareren of bijsturen. Slordigheden in de eindfase van de aanval waren tegen Turkije en eerder tegen Frankrijk en Oostenrijk het euvel.

Met Weghorst beschikt Oranje over een wapen waarmee de ploeg zich onderscheidt van andere landen. ‘Superjoker’, ‘troefkaart’, ‘pinchhitter’ of ‘breekijzer’, wordt hij genoemd. In het moderne voetbal, waarin de tactische ontwikkelingen elkaar snel opvolgen, heeft hij een rol die van blijvende waarde is. Zoals Pierre van Hooijdonk bij Oranje al hetzelfde deed rond de eeuwwisseling.

Weghorst brengt iets waar in het landenvoetbal misschien ook meer behoefte aan is dan in de top van het clubvoetbal. Omdat daar op dagelijkse basis wordt getraind, ploegen tactisch beter op elkaar zijn ingespeeld. Die tijd is er nauwelijks bij nationale ploegen. Een opportunistische speelwijze kan dan een uitkomst zijn.

Bij Duitsland, vrijdag uitgeschakeld door Spanje, vervulde de bonkige Niclas Füllkrug die rol op het EK. En net als Weghorst ook al op het WK in 2022. Argentinië wist zich in de kwartfinale van dat toernooi geen raad met de power en kopkracht van Weghorst, die in de slotfase twee keer scoorde. Beiden zijn lang en worden door hun beperkte techniek niet gezien als topspits. Ideale stormram, geen basiskracht. Hoewel veel fans dat graag anders zouden willen zien.

Kort voor het begin van de tweede helft maakt Weghorst zich klaar voor zijn invalbeurt. Hij komt voor aanvaller Steven Bergwijn, die tegenvalt. Reservespeler Joshua Zirkzee, ook spits, praat nog even op hem in. Weghorst trekt zijn shirt aan, gooit nog een half flesje water over zijn hoofd op deze warme avond in Berlijn. Hij staat al ongeduldig met een halve voet over de middenlijn als Turkije aftrapt voor de tweede helft. Meteen zet hij druk vooruit.

„Ik heb tweeënhalve maand voor dit toernooi een pad uitgestippeld dat er voor moest zorgen dat ik nu in deze weken in topvorm zou zijn”, zei Weghorst onlangs op een persconferentie. Dit zijn de avonden waar hij het voor doet.

Met Weghorst in de punt van de aanval en Memphis Depay daar zwervend omheen, speelt Oranje veel directer. Na vijf minuten ontstaat er meteen gevaar. Weghorst legt een voorzet van linksback Nathan Aké met zijn hoofd terug op de inglijdende aanvaller Memphis Depay. Hoewel het net buitenspel was, toont het de intenties van Oranje.

Het Weghorst-effect is onmiskenbaar. In de acht minuten na rust worden er vier hoge voorzetten uit open spel gegeven in het vijandelijk doelgebied – waar dat er over de hele eerst helft maar vijf waren. „Je weet met Wout dat hij met zijn agressiviteit overal induikt bij voorzetten”, zei Koeman eerder. Er gebeurt vrijwel altijd ‘iets’ als ballen richting Weghorst gaan.

Zoals halverwege de tweede helft, nog steeds bij een achterstand. De zevende voorzet in de tweede helft is een bekeken balletje van Depay op Weghorst, die niet goed uitkomt en via de vingertoppen van de keeper naast schiet.

Depay neemt de corner, combineert kort met middenvelder Jerdy Schouten. Weghorst is dan al druk bezig in het zestienmetergebied, is in een fel duel met Baris Alper Yilmaz. Shirtje trekken, over en weer. Door Yilmaz te blokken, blijft die uit de zone van Stefan de Vrij, naar wie de voorzet gaat. De Vrij kopt dan ook vanuit volledig vrije positie binnen. Weghorst duikt nog even naar beneden om niet in de baan van de bal te staan. Die pakt hij daarna meteen uit het doel – en knuffelt met De Vrij.

Oranje blijft aandringen. Weghorst is weer in gevecht met een Turk, als Xavi Simons een gevoelige voorzet geeft die hij bijna binnenkopt. Kort erna schermt Weghorst de bal af, met zijn rug naar het doel. Legt dan goed terug op Simons, die opent op Denzel Dumfries die met een strakke pass Gakpo bereikt. Onder die druk werkt Mert Müldür de bal in eigen doel: 2-1 voor Oranje.

De waarde van Weghorst ligt niet alleen voorin. Kort voor de doelpunten van Oranje voorkomt hij bij een hachelijke situatie een grotere achterstand. Hij ligt op de grond als hij met de tenen van zijn linkervoet de bal net weet weg te werken voor Kaan Ayhan kan schieten. Hij krijgt complimenten van aanvoerder Virgil van Dijk.

In de 97ste minuut rent hij nog achter een bal aan als er wordt afgefloten. Weghorst sprint meteen door naar het vak met Oranje-fans om de overwinning te vieren. Woensdag in de halve finale wacht Engeland in Dortmund. „Het is een unieke kans”, zegt Weghorst, even na middernacht in de catacombe van het Olympiastadion. „We gaan er vol voor.”

Delen





Mail de redactie