Wordt Gerard Sanderink gedwongen op te stappen bij Centric?

Als cadeautje in de schoen is het misschien wat te groot, maar voor echte Lego-fans is het een droom: het pakket van negenduizend steentjes waarmee je de Titanic in detail kunt nabouwen. Online te bestellen voor 680 euro.

Of neem het Disney-kasteel van Lego: bijna vijfduizend stukjes, via de site van de Deense speelgoedgigant te krijgen voor 400 euro. Wie van gepriegel met kleine steentjes én muziek houdt, kan de Lego Jazzclub aan Sinterklaas vragen – bijna drieduizend steentjes, te krijgen voor 230 euro.

Nee, goedkoop zijn de pakketten niet. Met de feestdagen in aantocht is het daarom niet ondenkbaar dat sommige mensen online wat verder zullen speuren en erachter komen dat er ook volop namaak in omloop is – voor véél lagere prijzen. Die Titanic is via webshop Temu te bestellen voor 58 euro. Het Disney-kasteel? Ruim 100 euro bij AliExpress. De Jazzclub kost bij dezelfde webshop 75 euro.

Lego voert al jaren een juridische strijd tegen alle namaak die op de markt verkrijgbaar is. Of het nu gaat om zakken met nepsteentjes, of complete bouwpakketten die overduidelijk zijn afgekeken, het Deense concern is „toegewijd aan het handhaven van intellectuele eigendomsrechten”, zo schrijft het op de eigen site. Het voerde zowel in China als Europa de afgelopen jaren talloze rechtszaken tegen producenten van – volgens Lego – onrechtmatig gekopieerde producten. Het won veel van die zaken.

Dat het desondanks nog steeds geen enkele moeite kost om online nep-Lego te bestellen, geeft aan hoezeer het aanpakken van al die illegale producenten voor Lego dweilen met de kraan open is. Hoe schadelijk die namaak is voor de wereldwijde omzet, is de vraag: die groeide vorig jaar met 2 procent tot 8,8 miljard euro. Lego is met afstand de succesvolste speelgoedmaker ter wereld.

Creatief met Lego-steentjes

Toch lijkt Lego de strijd dit jaar verder op te voeren. Bij de rechtbank in Den Haag dient komende donderdag opnieuw een kort geding tegen een bedrijf dat volgens Lego inbreuk maakt op de merkrechten. Het is al de derde keer dit jaar dat Lego een Nederlands bedrijf voor de rechter sleept. In een van de andere kwesties, tegen winkelketen Wibra, doet de rechter deze dinsdag uitspraak.

Het kort geding van aanstaande donderdag is gericht tegen het bedrijf Leg op Maatje uit Woerden, dat met originele Lego-steentjes eigen creatieve bouwwerken ontwerpt. Zo ontwierp Leg op Maatje vorig jaar voor online supermarkt Picnic een Lego-versie van het elektrische bezorgwagentje, dat klanten via de Picnic-app konden bestellen. Ook ontwikkelde Leg op Maatje een set met de ‘skyline’ van Amersfoort, die liefhebbers online voor 80 euro kunnen bestellen.

De oprichter van Leg op Maatje wil niet reageren op vragen van NRC en ook Lego geeft geen commentaar op lopende juridische kwesties, zegt een woordvoerder. „Dus we hebben in dit stadium niets te delen”. Tegen welke inbreuk op de merkrechten het steentjesconcern precies bezwaar maakt, blijft dus nog onduidelijk.

De zaak tegen het Woerdense bedrijf is onderdeel van een breder offensief. Afgelopen mei spande het miljardenconcern een kort geding aan tegen een Groningse ondernemer die via zijn webshop HA Bricks eigen Lego-creaties aanbood, waaronder een trein, een hijskraan en een mannetje met een ijscowagen. Volgens Lego kwam daarmee „de reputatie van het speelgoed van superieure kwaliteit” op het spel te staan, zo betoogde Lego’s advocaat in de rechtszaal. De voorzieningenrechter ging mee in de eis van Lego en verbood HA Bricks de producten nog langer te verkopen.

Eind oktober stond de directie van winkelketen Wibra in de Haagse rechtszaal. In de driehonderd filialen van het bedrijf was volgens Lego een bouwpakket met bloemen te koop geweest dat was nagemaakt van zijn origineel. Maar dan wel vijf keer zo goedkoop: 2,45 euro in plaats van de 12,95 bij Lego zelf. Ook in een bouwpakket met diertjes zaten volgens Lego blokjes die te veel op Legosteentjes leken.

Wibra had al ruim voor de zitting erkend dat er mogelijk sprake kon zijn van inbreuk op de merkrechten, en had de producten uit de handel gehaald. De inkoper die de bouwpakketten in China had gevonden, was zich van geen kwaad bewust geweest. Hij zat volgens Wibra inmiddels „overspannen thuis”, noteerde een aanwezige verslaggever van De Telegraaf.

Geen schikking

Zowel HA Bricks als Wibra probeerde vóór de zitting tevergeefs de kwestie buiten de rechtszaal op te lossen. „Lego heeft daar niet serieus aan willen meewerken”, zegt Sjors van der Hoeven, advocaat van Wibra. „Ons vermoeden is dat ze heel graag een uitspraak van de rechter wilden, om daarmee ook andere partijen in binnen- en buitenland te kunnen aanspreken op het maken van inbreuk op hun merkrecht. Een soort internationale jurisprudentie.”

Een verkoopverbod opleggen heeft in de zaak tegen Wibra op het oog weinig zin, het product is immers al uit de handel. Maar een eventuele vaststelling dat er inbreuk is gemaakt op de merkrechten van Lego kan wel dienen als basis voor een schadevergoeding. Daarnaast kan de voorzieningenrechter dinsdag een dwangsom opleggen, die Lego zou kunnen opeisen mocht Wibra in de toekomst inbreuk maken op de merkrechten.

De bouwpakketten met bloemen en diertjes die Wibra uit de handel haalde, staan nu in het magazijn. De winkelketen heeft aangeboden de producten aan Lego over te dragen, zodat het concern er zeker van kan zijn dat ze niet meer elders zullen opduiken.

Delen

Mail de redactie

Een vuurstraal daalt neer op het bos en maakt korte metten met iedereen die zich tussen de bomen verschuilt.

Het is geen drakenscène uit Game of Thrones, maar een vloeibaar thermiet spuwende drone die Oekraïense strijdkrachten inzetten tegen het Russische leger. Het filmpje circuleert sinds september op sociale media en past in een lange reeks frontvideo’s van drones die soldaten en militaire voertuigen uitschakelen met explosieven vanuit de lucht. Dood en verderf, verpakt in hardrock en snedige teksten: dat is oorlogspropaganda in de 21ste eeuw.

Huiveringwekkend. Vooral de wetenschap dat dit soort drones, in elkaar geknutseld met 3D-printers en huis-tuin-en-keukentechniek, niet alleen aan het front kunnen vliegen. De ingrediënten zijn overal te koop en de killer drones zijn net zo makkelijk in te zetten voor terroristische aanslagen, op plekken waar geen oorlog woedt. Wat kun je daartegen doen?

Luitenant-kolonel Arjen Nijkamp moest even slikken toen hij de vliegende vlammenwerper zag. Daar helpt geen kippengaas tegen – dat materiaal spannen Russische soldaten boven de loopgraven om drones af te weren.

‘Head Joint Nucleus C-UAS’ staat op zijn visitekaartje: counter-uncrewed aircraft systems, drones dus. Het counter-drone peloton telt tientallen specialisten die vallen onder het Grondgebonden Luchtverdedigingscommando ,

Regelmatig worden zij door de politie ingeschakeld om te assisteren bij de beveiliging van grote evenementen – potentiële plekken voor aanslagen. Denk aan de intocht van Sinterklaas, Koningsdag, de Nationale Dodenherdenking op de Dam of de NAVO-top in Den Haag. Nijkamp: „Vroeger waren we bang voor een man in een vrachtwagen. Het gevaar komt nu ook van boven. Je moet denken in drie dimensies.”

Hightech hondenkennel

Het counterdrone-testcentrum zit in een voormalige hondenkennel op een kazerne in de Peel. Hier hebben ze toestemming om met hightech wapens te experimenteren om droneaanvallen af te weren. Eigenlijk is vliegen met drones in de buurt van een vliegveld verboden, maar voor Nijkamp is een telefoontje naar luchtmachtbasis Volkel, om de hoek, genoeg.

Naderende drones zie je aankomen met detectiecamera’s, radars of met microfoons die het zoemende geluid opvangen – detectie is vaak een combinatie van die methoden. De mobiele radars van het Nederlandse bedrijf Robin Radar, ooit ontwikkeld door TNO om vogels te herkennen, kunnen de kleinste drones waarnemen. Defensie doneerde onlangs nog 51 van deze systemen aan Oekraïne.

Om drones uit te schakelen hoef je ze niet per se neer te schieten. ‘Jammen’ met stoorzenders is een gangbare strategie. De draagbare stoorzenders kun je enigszins nauwkeurig richten en hebben een reikwijdte van ongeveer twee kilometer. Ze drukken het controlesignaal van de dronepiloot weg met een krachtiger signaal, op de wifi-frequenties. Dan krijgt de drone geen instructies meer, blijft stil hangen of keert terug naar de thuisbasis.

De andere optie is verstoring van het GPS-signaal, maar dat is gevaarlijk in gebieden waar luchtvaartverkeer is.

Drones hacken kan ook: je verstoort dan de geplande route en dwingt de drone te landen op een veilige plek. Hacken is lastiger nu de drones hun datacommunicatie versleutelen. Volgens de wet is het bovendien computervredebreuk, dus niet toegestaan. Maar dat is je laatste zorg als er een drone met een granaat op je afkomt. Moderne drones zijn al ‘storingsproof’: als het signaal verstoord wordt, navigeren ze verder op basis van beeldherkenning of gebruiken lidar, een combinatie van radar en laser die in het donker werkt. Zo vinden ze zelf hun doel, in een tevoren aangegeven gebied. Kunstmatige intelligentie doet de rest.

Paraplu

Nijkamp gaat voor in het magazijn van de voormalige hondenkennel, daar ligt materiaal waar de C-UAS-unit mee oefent. De meeste antidrone-apparatuur is mobiel; ze past ook op het dak van een gebouw, om tijdens de Dodenherdenking een beschermende ‘paraplu’ boven de menigte op De Dam te creëren. Die keer dat het C-UAS-team ingreep, ging het om iemand die de regels overtrad, maar geen kwaad in de zin had.

Als storen niet werkt, dan zijn de tragere drones te ‘pakken’ door een vangnet af te schieten met een andere drone, zoals de Dronecatcher van het Nederlandse Delft Dynamics. Neerschieten met kogels is lastig – zeker bij de nieuwste generatie FPV-drones (first person view); die halen 300 kilometer per uur, sneller dan een racewagen.

De filmpjes uit Oekraïne openden bij het grote publiek de ogen voor gevaar uit de lucht en antidronemaatregelen hebben in Europa hoge prioriteit. De EU benadrukt tegelijkertijd hoe nuttig drones kunnen zijn, bijvoorbeeld voor snel hulptransport met medicijnen en medische hulpmiddelen – niet alleen voor makelaarsvideo’s.

Maar bij evenementen moeten ze wegblijven. De Franse politie haalde tijdens de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Parijs vijftig drones uit de lucht. „Die detectie is nog niet waterdicht. Je zit er eigenlijk op te wachten dat het een keertje mis gaat”, zegt Wiebe de Jager.

Hij is een ervaren dronepiloot en houdt op dronewatch.nl het nieuws bij – ook dat over de snelgroeiende anti-dronemarkt. Er is strenge regulering voor waar en hoe je met drones mag vliegen, en waar je je moet registreren. Regels beschermen echter niet tegen terreuraanslagen.

Zijn eerste drone kocht De Jager tien jaar geleden: een DJI Phantom 2 Vision Plus. Hij betaalde destijds 1.100 euro voor een drone van anderhalve kilo waar hij een kwartiertje mee kon vliegen. Tegenwoordig heb je voor de helft een drone die zes keer lichter is en drie keer zo lang vliegt, met een veel betere camera en sensoren om botsingen te mijden. „De dronetechniek gaat knetterhard en is bijna niet te reguleren.”

If it flies…

De politie organiseerde in het verleden droneclashes, wedstrijdjes om te oefenen tegen goede dronevliegers. In de militaire wereld is het allang geen spelletje meer. Het front verandert in Star Wars. Drones die vechten tegen drones, of je schiet ze met lasers uit de lucht, zoals Israëls Iron Beam, die met 100 kilowatt vermogen een euromunt op tien kilometer afstand kan raken. Het kost alleen stroom, geen kogels.

Over vijf jaar hebben we dat ook in Nederland, denkt luitenant-kolonel Nijkamp. Het past ook in zijn ‘toolbox’ maar is niet het meest handige wapen voor inzet in Nederland: schiet je een drone uit de lucht boven een menigte, dan raken er toch mensen gewond.

Een andere variant is high power microwave, een elektromagnetische golf die een onzichtbare mokerslag uitdeelt aan de elektrische motors in een drone. Je mept er in één keer een zwerm drones mee uit de lucht. Zoals leverancier Epirus zegt: „If it flies, it dies.”

Dat is een oude slogan uit het Amerikaanse leger, zegt Nijkamp. „In dit dronetijdperk moet je het aanpassen. If it flies, you die.”

Delen

Mail de redactie

In Brussel wordt opnieuw gesnoeid in groene Europese plannen. Een meerderheid van het Europees Parlement wil de invoering van de omvangrijke ontbossingswet niet alleen uitstellen, maar ook afzwakken. Om dat te bereiken, sloegen centrumrechtse Europarlementariërs donderdag de handen ineen met de radicaalrechtse flank, een unicum.

De ontbossingswet, bedoeld om boskap tegen te gaan, werd gezien als een historische mijlpaal in het Europese natuur- en klimaatbeleid. Bedrijven die zich bezighouden met de import van hout, papier, palmolie, rubber, soja, koffie en vlees moeten voortaan aantonen dat hun producten niet afkomstig zijn van land dat illegaal is ontbost. Het parlement had al ingestemd, de lidstaten waren akkoord, de Europese Commissie was aan de uitvoering begonnen en bedrijven bereidden zich voor.

De kanteling rond de ontbossingswet tekent de verschuivende machtsbalans in het parlement

Na een stevige lobby vanuit de landbouw, de industrie en het buitenland stelde de Commissie vorige maand al voor de invoering met één jaar uit te stellen, naar 2026. Donderdag deed een rechtse meerderheid in het Europese Parlement daar nog een schep bovenop: de wet moet niet alleen worden uitgesteld, maar ook op punten worden versoepeld.

De kanteling rond de ontbossingswet tekent de verschuivende machtsbalans in het parlement. De drie grote fracties van christendemocraten (EVP), sociaal-democraten (S&D) en liberalen (Renew) vormen nog altijd de coalitie waar de Europese Commissie op leunt. Maar de verhoudingen beginnen te verzuren, omdat de grootste fractie, de EVP, sinds de verkiezingen in juni desgewenst ook naar rechts kan buigen. Woensdag bleek al dat de benoeming van de nieuwe Eurocommisssarissen in een moddergevecht is ontaard waarbij links en rechts elkaar in een wurggreep houden.

Donderdag zocht de EVP steun van radicaalrechts om de belangrijke natuurverordening aan te passen en uit te stellen. Dat lukte. Een aantal bedrijven reageerde opgelucht, natuurorganisaties zijn juist bezorgd. „Een schandelijk moment voor de EVP en een verraad van haar toezeggingen aan Europese burgers, vooruitstrevende bedrijven, de bossen van de wereld en ons klimaat”, stelde het Wereld Natuur Fonds.

Onzekerheid

Van de Ontbossingswet, die twee jaar geleden door het Europees Parlement was aangenomen, was twee maanden geleden al duidelijk dat die zou worden uitgesteld. Toen adviseerde de Europese Commissie daartoe.

Met name vanuit Duitsland kwam de klacht dat bedrijven nog niet klaar waren om een goed registratiesysteem in te voeren. Vooral kleine bedrijven zouden moeite hebben om de ingewikkelde productieketens in kaart te brengen. Een van de sectoren die met de wet te maken krijgt is de Duitse autoindustrie: het leer voor autostoelen komt uit het Amazonegebied.

Er was ook verzet uit andere landen, bijvoorbeeld uit Brazilië, waarvan 30 procent van de export onder de wet zou vallen. De Braziliaanse overheid noemde de regels onlangs „eenzijdig en bestraffend”. De regering van Indonesië deed de wet af als een vorm van imperialisme. Ze kregen dit najaar bijval van de baas van de Wereldhandelsorganisatie WTO.

Tegelijkertijd waarschuwden meer dan vijftig grote bedrijven, waaronder Nestlé en Michelin, juist tegen uitstel. Nu de wet eenmaal was aangekondigd, zeiden zij, zou uitstel onzekerheid veroorzaken en investeringen op het spel zetten.

Omdat het parlement zich mocht uitspreken over het voorstel van de Commissie, kwamen nieuwe onderhandelingen op gang. De EVP kwam daarin twee weken geleden onverwachts met voorstellen om de wet ook te versoepelen. De EVP was voor de verkiezingen nog een groot voorstander van de wet, maar spreekt sinds kort van „een bureaucratisch monster”. „Deze wet was zo’n gedrocht geworden met zoveel rompslomp dat we hebben gezegd: dit is niet de bedoeling”, zegt CDA-Europarlementariër Ingeborg ter Laak, aangesloten bij de EVP. De huidige wet dreigt volgens haar te ingewikkeld uit te pakken, met name voor kleine boeren buiten Europa. „We zijn voor de wet, maar het moet werkbaar zijn.”

Op een aantal belangrijke punten kreeg de EVP donderdag steun van radicaalrechtse partijen. Daardoor ging een meerderheid akkoord met een voorstel om landen met minimale risico’s op illegale boskap uit te zonderen. Landen die sinds 1990 in totaal geen bosareaal verloren, krijgen in dit voorstel een ‘zonder risico’-label: producten uit die landen worden vrijgesteld. Milieuorganisaties hebben hier kritiek op, omdat soms oud bos is vervangen voor nieuw bos en producenten de wet makkelijker kunnen omzeilen.

Het uitstel is nu een feit. De voorstellen om de wet te versoepelen zullen eerst door de Europese Commissie en de EU-landen worden bestudeerd. Daar viel de afgelopen tijd bereidheid te horen om de wet aan te passen, maar ook de angst dat de hele wet dan weer ter discussie komt te staan.

Delen

Mail de redactie