Aan ambitie in Indonesië geen gebrek en aan bewindslieden sinds deze maandag ook niet. Meer dan honderd bewindslieden werden geïnstalleerd in het kabinet van de nieuwe Indonesische president Prabowo Subianto. Het telt 48 ministers en 58 staatssecretarissen.
Volgens Prabowo was het nodig een „sterke regering” te installeren om Indonesiës „multiculturalisme en politieke diversiteit” te respecteren. Critici zeggen dat het kabinet ook zo groot is omdat iedereen die Prabowo’s verkiezing heeft gesteund, daarvoor in ruil bewindslieden kreeg.
Hoewel de benoeming van meer dan honderd bewindslieden uitzonderlijk is, zijn grote kabinetten dat niet in Indonesië. Ook in Soeharto’s tijd had een kabinet wel eens 43 ministers. De maandag benoemde ministers laten zien waar in de maatschappij Prabowo steun heeft of wil krijgen. Zo heeft een deel van de politici een militaire achtergrond, een fractie meer dan in het kabinet van zijn voorganger Joko Widodo, blijkt uit een scan door de financieel analisten van investeringsmaatschappij Samuel Sekuritas. Prabowo draagt zelf als oud-generaal een kwestieus verleden met zich mee. Hij stuurde onder meer een beruchte Indonesische militaire eenheid aan in de jaren tachtig tijdens een bloedige bezettingsoorlog tegen Oost-Timor.
Lees ook
Achter Prabowo’s vriendelijke gezicht schuilt een geharde autocraat
De ministers met een politie-achtergrond maken Prabowo’s steun in het politieapparaat zichtbaar. Maar wat vooral opvalt: 34 procent van de ministers in Prabowo’s kabinet was dat ook al in het kabinet van zijn voorganger Joko Widodo. De banden met dat kabinet zijn sowieso stevig, de oudste zoon van Jokowi is vice-president onder Prabowo.
Onderzoeker Ward Berenschot van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) en de Universiteit van Amsterdam denkt dat Prabowo’s kabinet zo groot is omdat „hij zo veel mogelijk groepen en partijen binnenboord heeft willen brengen” in de hoop op een „rustige regeerperiode”. Het is daarmee ook een „compromiskabinet” geworden waarbinnen „verschillende krachten elkaar kunnen gaan tegenwerken.” Allereerst is het compromis zichtbaar „tussen de vorige en de huidige president” door het grote aantal meegekomen bewindslieden.
Hoewel het een fors kabinet is, is er weinig plaats voor vrouwen: vier ministers zijn vrouw
Prabowo benoemde ook vier connecties of familieleden van tycoon Haji Isam, die zijn geld verdient met mijnen, havens en palmolie. Hij was een belangrijke financier van Prabowo’s campagne. Zijn connecties krijgen in dit kabinet voor hem cruciale posten toebedeeld als landbouw en transport. Maar ook hier ziet Berenschot een compromis omdat Prabowo tegelijkertijd de huidige minister van Financiën behield, Sri Muliwani. Zij staat er om bekend dat ze opstaat tegen vriendjespolitiek.
Hoewel het een fors kabinet is, is er weinig plaats voor vrouwen: vier ministers zijn vrouw. Afgezien van de belangrijke portefeuille Financiën, hebben zij terreinen onder zich die doorgaans minder status hebben, zoals communicatie en informatie, toerisme en de bescherming van vrouwen en kinderen.
Kamperen in tenten
Prabowo hoopt eind deze maand een eenheid te smeden van zijn kabinet als hij zich met de bewindslieden terugtrekt op een militaire basis in de bergen, ver van Jakarta. Ministers en staatssecretarissen zullen er in tenten overnachten. Volgens de Singaporese zender CNA is dit een „ongebruikelijke start” voor een kabinet in Zuidoost-Azië maar Prabowo organiseerde vaker dit soort bijeenkomsten binnen zijn politieke partij Gerindra. Naast inhoudelijke bijeenkomsten wordt er doorgaans ook gezamenlijk gejogd.
Lees ook
De president van Indonesië wil kinderen gratis lunch geven. Sympathiek plan of een milieuramp verpakt in corruptie?
Deze week moet ik het eens even met jullie hebben over mansplainers. Van die mannen die de hele dag ongevraagd dingen aan vrouwen uitleggen. Ik maak me zorgen om ze. Want vroeger werd hen geen strobreed in de weg gelegd, maar tegenwoordig is de mansplainende man nergens meer welkom.
Niet meer in het gezin, waar volgzame kleuters zijn veranderd in kritische pubers die het met Google en YouTube allemaal veel beter weten. Niet meer op het werk, waar vrouwen in weerbaarheidscursussen leren hen uit te lachen. En niet meer in het onderwijs.
Ja, vroeger, toen kon je als man nog hele klassen vol dociele kinderen mansplainen. Tegenwoordig zijn die verwende krengen allemaal ‘owner van hun eigen educational journey’ en praten ze terug. Ik sprak laatst een man die me na afloop van een lezing vroeg hoe hij nog tips aan vrouwen kon geven zonder van mansplaining beschuldigd te worden. Dat was het moment waarop ik dacht: nu moet ik ingrijpen.
En dus geef ik de mansplainende man deze week tips waar, en hoe je nog wél je goddelijke verhaal kan afsteken. Maak je geen zorgen, ik heb ze uitsluitend van mannen gehoord. Je kunt ze dus gerust ter harte nemen. Komen ze!
1 Begin je mansplaining met: ‘sorry dat ik het zeg, maar…’. Daarmee toon je je niet alleen nederig, maar maak je ook automatisch contact met het vrouwelijke brein, dat geleerd heeft zich overal voor te verontschuldigen.
2 Citeer een vrouw! Zeg: „Zoals Gloria Steinem al schreef”, „Zoals m’n moeder altijd zegt”, of: „Was het niet Japke-d. Bouma die zei dat de categorische imperatief ook zijn minpunten had?” Iets dat van een vrouw komt, kan immers nooit mansplaining zijn, ha!
3 Zeg op het eind van je mansplaining: „Ik doe ook maar wat. Jij weet het vast zelf een stuk beter.” Zo ben je niet alleen feitelijk juist, maar kan je ook nooit voor mansplainer uitgemaakt worden.
4 Ga naar LinkedIn! Daar leggen elke dag duizenden mannen aan vrouwen uit hoe het wél zit, en mansplainen ze zich suf over hun baan, hun expertise, en wat ze allemaal zo fantastisch hebben ‘mogen’ doen. Het zijn er zoveel, dat je als individuele mansplainer niet opvalt!
5 Huur een zaal, en ga daar mansplainen. Dan komen mensen vrijwillig en is het geen mansplaining. Youp van ’t Hek had daar zelfs ooit z’n vak van gemaakt. Of Arjen Lubach! Of wacht, die leest de teksten van Janine Abbring voor. Doet-ie slim. Zie punt 2.
6 Ga voor de tweede leg. Als je kinderen te oud worden voor je mansplaining, ga dan voor de nieuwe generatie! Dan kun je weer 12 jaar vooruit!
7 Ga in een talkshow zitten! Daar kun je nog heerlijk mansplainen. Of wat dacht je van debatten, symposia of andere uitlegevenementen? Grijp de microfoon en geef ‘je eigen inbreng’.
8 Of boek zendtijd bij Harry Mens! Daar kun je betalen om te mansplainen. Brievenrubrieken zijn er gelukkig ook nog voor je. Maar je kunt ook voor de spiegel gaan staan man-splainen als niemand je verhaal meer wil horen, of een Jehovagetuige mansplainen. Of een verkoper op het station. Die zeggen nooit nee!
9 Maar het slimst is het, denk ik, om je doelgroep als mansplainer te verleggen van vrouwen naar mannen. Dan word je wel voortdurend onderbroken, maar heb je ook meer voldoening van je mansplaining. Organiseer anders een kampioenschap mansplainen en meet je met de besten. Kom op hoor!
Het zou ontzettend jammer zijn als dit laatste bastion van mannelijkheid nu óók al teloor zou gaan.
Ze had nooit eerder haar sleutelbeen gebroken, maar wist meteen zeker dat het nu was gebeurd. Reisvlogger Noraly Schoenmaker (37) lag naast haar motor op een zandweg vol kuilen, ergens in Tanzania. Ze moest zich inhouden om het niet uit te schreeuwen van de pijn. In plaats daarvan richtte ze de camera op zichzelf en begon te praten.
„Ik kan mijn rechterarm niet bewegen, ik kan mijn motor niet optillen. Hoe kom ik hier weg? Mijn voet doet ook pijn. Het zal toch niet zo zijn dat ik zojuist echt mijn sleutelbeen en mijn voet heb gebroken? Ik hoop dat er snel een auto aankomt, maar ik ben in de middle of nowhere.”
Na zes jaar soloreizen is het haar manier geworden om te dealen met ingewikkelde situaties: camera aanzetten en hardop nadenken. Maar in dit geval was er meer aan de hand dan haar motorfiets die vastzat in de modder of vanaf een bootje een rivier in was gekukeld (waargebeurd, in Congo). „Ik begreep direct dat mijn Afrika-avontuur voorbij was”, vertelt ze vijf maanden later in een café in Utrecht. „Dat ik niet meer kon rijden en moest worden geopereerd.”
Met één hand slaagde ze erin haar motorlaars uit te trekken, ze was bang dat de voet zou opzwellen. Ze peuterde de gesp van haar helm los en strompelde met haar camera naar de plek waar ze van de weg was geraakt om te begrijpen wat er precies was gebeurd. Een venijnige steen had haar Honda gelanceerd.
Dertig pijnlijke minuten duurde het voor een eerste auto in zicht kwam. Er zaten drie Tanzanianen in op weg naar hun werk. Artsen, hoeveel geluk kun je hebben? Haar reddende engelen reden vervolgens vijf uur de andere richting op om de Nederlandse vrouw veilig af te leveren bij het ziekenhuis van Mbeya. Een andere man bracht haar motor na.
„Nee, ik ben nooit bang”, beantwoordt Schoenmaker de vraag die ze al ontelbaar vaak heeft gehad. Of ze als vrouw alleen… „De momenten dat ik me op die manier kwetsbaar voel, zijn zeldzaam. De wereld is veiliger dan we denken. Ik weet heus dat geweld tegen vrouwen veel voorkomt, maar vaak gebeurt het in huiselijke kring of zijn de daders bekenden. Het is echt niet zo dat overal mannen zomaar wildvreemde vrouwen bespringen.”
Met haar YouTube-kanaal Itchy Boots (2,4 miljoen abonnees) wil ze juist laten zien hoeveel vriendelijkheid ze onderweg tegenkomt, hoe hulpvaardig mensen zijn, ook in landen met een slecht imago. „Meestal gaan de verhalen daar niet over, want een superaardige man die een vrouw op een motor heeft geholpen, dat is natuurlijk geen nieuws.”
‘ZO’N RITME ALS IN NEDERLAND, DAAR HOUD IK NIET VAN’
Boven de rand van haar hemdje is het verse litteken goed zichtbaar. De sleutelbeenoperatie, die ze deze zomer in Nederland liet doen, verliep niet zo best. Per ongeluk perforeerde de chirurg haar long. „Ik ben nog steeds snel buiten adem”, vertelt ze. „Dus ik ben benieuwd hoe het straks gaat.”
Drie dagen na dit interview zal ze weer vertrekken, richting Azië dit keer. Ook al is ze nog niet volledig hersteld en loopt ze een beetje mank – de voet bleek gelukkig niet gebroken. De drang om te reizen is simpelweg te groot.
„Ik ben vijf maanden in Nederland geweest, dat is de langste periode in een jaar of vijftien. Het was een goede test. Want ik heb me weleens afgevraagd of het niet een keer klaar was, al dat gereis. Nee, dus.”
Hoelang blijft Nederland leuk voor jou?
„Een week of zes, al was dit natuurlijk een uitzonderlijke situatie. Ik kon niets en voelde me slecht. Maar in het begin kan ik echt wel genieten van het comfortabele leven hier, van het gezonde eten. Nederland is mijn landje, waar ik altijd naar terug zal keren. De trip naar Afrika was ook echt afzien, ik had voedselvergiftiging, was ziek van de malariapillen, en Nigeria vond ik een heel heftig land. Als wit persoon ben je daar een target, dat wist ik. Er worden mensen ontvoerd, Boko Haram is er. Ik ben niet bang voor mannen, maar wel voor mannen met wapens. In Nigeria staan ze overal. Je hebt geen idee wie het zijn en wat ze willen.”
Wat gebeurt er na zes weken Nederland?
„Aan kleine dingen merk ik dat ik er klaar mee ben. Als ik me ga ergeren omdat er een auto staat op de plek waar ik wil parkeren. Of dat het weer de dag is dat het vuilnis aan de straat moet. Zo’n ritme, daar houd ik niet van. Dan begin ik te verlangen naar een land waar niets geregeld is.”
Als twintiger reisde ze al veel. Ze studeerde af als geoloog en stond op het punt te beginnen aan een promotietraject aan de Universiteit Utrecht. Maar ze bedacht zich en stuurde vanuit India, waar ze aan het backpacken was, een mailtje naar haar promotor dat ze toch afzag van een carrière als wetenschapper. Te weinig avontuur. Ze ging werken bij een baggerbedrijf. Kreeg ze op zaterdagochtend een telefoontje dat ze nog diezelfde avond naar Uruguay moest vliegen voor een nieuw havenproject. Indonesië, Panama, Brazilië, Kazachstan – ze werkte over de hele wereld en vond het heerlijk.
Tot ze erachter kwam dat haar vriend haar bedroog met een ander. In haar boek Keerpunt, dat afgelopen juni uitkwam, schrijft ze hoe ze de appgeschiedenis van de twee ontdekte. Anderhalf jaar aan berichten en leugens, rijkelijk voorzien van intieme details. Ze las alles, inclusief zinnetjes als ‘heeft N iets door?’
‘N’ verbrak de relatie, het huis in Nederland ging in de verkoop. Toen haar werkgever ook nog eens liet weten dat Nederland misschien wel haar nieuwe standplaats zou worden, wist ze wat haar te doen stond. Wegwezen. Ze zegde haar baan op en vertrok naar India. In 2018 kocht ze daar haar eerste offroadmotor, een Royal Enfield, waarmee ze via Myanmar en Thailand naar Maleisië zou rijden. Een eindbestemming had ze niet. Behalve dan: de vrijheid.
Wat is precies die vrijheid van het reizen per motor?
„Je voelt de wind, de temperatuur, de elementen. Maar toen ik begon met deze manier van reizen, voelde ik me vooral vrij in de zin van: ik kan doen wat ik wil, alles ligt open. Als je backpackt ben je toch afhankelijk van anderen, en je bent altijd samen. Toch minimaal met een buschauffeur, en meestal zijn er ook andere reizigers. Of je zit tussen de locals met een kip op schoot. Op de motor ben je echt alleen en kun je naar gebieden waar niemand komt.”
Je geeft je motor altijd een naam. In je boek schrijf je hoe je in Iran een handje sneeuw over de tank van Basanti wrijft en zegt: ‘Kijk, Basanti, sneeuw!’
„Het begon als een grapje, ik noemde mijn eerste motor Basanti naar de heldin uit de Indiase filmklassieker Sholay. Als ik zelf even niet zo heldhaftig was, had ik haar tenminste nog, zoiets… Toen wist ik nog niet wat voor band ik met een motor zou opbouwen. Onderweg werd ze veel meer dan een voertuig, ze was mijn reismaatje. Ik heb eenzame stukken gereden waarop ik dacht: als hier nu iets misgaat, ben ik echt de pineut. Ik kon alleen maar vertrouwen op Basanti, zij was mijn allerbelangrijkste partner. Zo behandelde ik haar dus ook. Als ze omviel of stuk was, deed me dat oprecht pijn.”
Met Basanti legde ze in negen maanden tijd 36.000 kilometer af. Vanuit Maleisië vloog het duo naar Oman om over land terug te rijden naar Nederland. Via Iran, Oezbekistan, Tadzjikistan, Kirgizië, Rusland, Turkije en West-Europa. Ze ploegden door woestijnen en over zoutvlaktes.
Schoenmakers hart was niet op miraculeuze geheeld na al die kilometers, dat had veel meer tijd nodig. Maar het reizen hielp haar wel te stoppen met piekeren over de waarom-vraag. „Offroad kun je niet malen. Je hebt al je aandacht nodig voor het rijden.”
Onderweg had ze zichzelf leren filmen en editen. Ze begon een YouTube-kanaal omdat ze hoopte professioneel reisvlogger te kunnen worden en dat bleek een gouden greep. Steeds meer abonnees keken hoe ze in de meest onherbergzame gebieden werd binnengevraagd door wildvreemden, mocht aanschuiven voor de lunch of haar uitgeputte lichaam te rusten legde in een logeerkamer. Uiteindelijk waren het toch altijd de mensen die haar en Basanti uit benarde situaties redden.
‘OP REIS HEB IK HET GEVOEL DAT IK ALLES UIT HET LEVEN HAAL’
„Mijn vertrouwen in de mensheid is bovengemiddeld groot”, vertelt Schoenmaker. „En ik vraag me in dat soort situaties altijd af wanneer ík voor het laatst iemand belangeloos heb geholpen. In Nederland zijn we natuurlijk veel individualistischer. Als iemand met een kapotte auto langs de weg staat denken we: de Wegenwacht zal zo wel komen. In de meeste landen bestaat geen Wegenwacht. De eerste die langskomt, biedt hulp.”
Toen twee lifters laatst hun duim opstaken bij een tankstation, maar zij eigenlijk de andere kant op moest, besloot ze ze maar gewoon naar hun bestemming te brengen. Om iets terug te doen voor al die keren dat zij degene was die goedheid ontving.
Op YouTube begint ze binnenkort aan haar achtste seizoen van Itchy Boots (de naam is een variant op ‘itchy feet’, wat reislustig betekent). Ze heeft er 160.000 kilometer op zitten, door Zuid-Amerika, Noord-Amerika en Europa, en kan ervan leven. Maar het soloreizen wordt lastiger, omdat meer en meer mensen haar herkennen. Wereldwijd willen fans met Schoenmaker op de foto of een stukje meerijden. „Of ze vragen me wanneer ik naar hun land kom, zodat ze me onderweg kunnen onderscheppen. Goedbedoeld, maar ik raak er een beetje van in paniek. Op een video zie je dan mensen achter me aan rijden. Dat voedt weer de complotten dat ik dit niet alleen doe, dat er een heel team achter zit.”
Ze trekt een van haar getekende wenkbrauwen op. „Het wantrouwen neemt toe. Hoe vaak ik ook laat zien dat ik zelf mijn drone bedien terwijl ik met mijn andere hand rijd, of de camera’s op mijn stuur in beeld breng. Ik krijg zelfs reacties dat de video’s zijn opgenomen voor een groen scherm en dat mijn ongeluk in Afrika in scène was gezet. Bizar, toch?”
Met online bedreigingen is ze inmiddels ook bekend, dus moet ze de routes die ze gaat rijden steeds zorgvuldiger stilhouden. Gevolg is dat ze een deel van haar vrijheid moet inleveren („ik kies steeds obscuurdere landen in de hoop dat niemand me daar kent”) wat haaks staat op het idee waarmee ze haar motoravontuur ooit begon. Er zal een dag komen dat ze moet stoppen met deze way of life.
„Dat realiseer ik me heel goed. Maar nu heb ik gewoon ontzettend veel zin om weer te gaan. Op reis heb ik het gevoel dat ik alles uit het leven haal. Soms, onderweg, beland ik op een plek die zo mooi is dat ik me voorneem een paar weken te blijven. Maar op de tweede dag stap ik alweer op de motor. In beweging zijn maakt me blij. Die gretigheid om te weten wat er achter de volgende bocht ligt, heb ik nog steeds.
„Er was een moment in Bolivia dat ik dacht dat ik dood zou gaan. Ik reed op een bergweggetje langs een klif, toen ik in een modderstroom terechtkwam. Ik werd meegesleurd en mijn motor sloeg af. ‘Dit is het einde’, dacht ik. Ik kreeg hartkloppingen natuurlijk, maar toen het goed was afgelopen, bedacht ik ook dat ik er best wel vrede mee zou hebben gehad. Omdat ik al zoveel moois heb gedaan, het leven van twee of drie mensen heb geleefd. Het was allemaal ontzettend de moeite waard.”
„Als iemand in een Amerikaanse serie kwaad wordt, slaat hij een gat in de muur. Ik dacht altijd: goh, wat zijn ze sterk die Amerikanen. Maar toen ik in New York kwam wonen bleken alle wanden gewoon van gipsplaat gemaakt. Je komt er zo doorheen.”
Erik Mouthaan is de langst zittende Nederlandse correspondent in de Verenigde Staten. Al achttien jaar doet hij verslag voor RTL Nieuws vanuit zijn standplaats New York. Mouthaan is vergroeid met de stad, twee jaar geleden schreef hij het boek New York, de gedroomde stad. Zijn interesse voor de VS is veel ouder dan zijn correspondentschap. Op de basisschool schreef hij al in de schoolkrant dat Ronald Reagan de verkiezingen had gewonnen.
De RTL-journalist was onlangs even in Nederland, onder meer om NRC te woord te staan. Hij zit tot zijn oren in de spannende strijd om het presidentschap tussen Republikein Donald Trump en Democraat Kamala Harris. Dinsdag 5 november is het verkiezingsdag, voor Mouthaan de vijfde keer: „Vooral de verkiezingsjaren zijn slopend. Soms ben ik heel moe. Ik sta al achttien jaar dag en nacht áán.”
Ik kan Trump niet zomaar naast Kamala Harris zetten, als vergelijkbare grootheden
Hoe was zijn eerste tijd in de VS? „Veel mensen komen naar New York om het hier te maken en ik ging daar helemaal in mee. Ik begon me New Yorker te voelen op het moment dat mensen aan mij de weg gingen vragen. Mede dankzij een paar lange relaties die ik had met Amerikanen voel ik me helemaal thuis in die cultuur. Ik weet hoe ze praten en hoe ze denken en hoe ze met elkaar omgaan. Amerikanen gaan met meer zorg met elkaar om dan Nederlanders. Ze zijn sympathieker, optimistischer, niet dat snauwerige meteen. En ze zijn dol op een praatje maken. Daar moest ik wel aan wennen, dat eeuwig getut en geklets. Maar nu doe ik het ook.”
Bonsaiboompje
Wanneer je zo lang correspondent ben in hetzelfde land, verlies je dan niet de verwonderde blik van de buitenstaander? „Om de paar jaar heb ik een gesprek met RTL of ze met me door willen gaan. Zolang zij het gevoel hebben dat ik fris en met vuur verslag kan doen, blijf ik hier. Ze kijken heel goed of ik de connectie met Nederland nog heb. Ik eet iedere ochtend pindakaas op zelfgebakken brood. Doordat ik er zo lang woon, kan ik juist goed vertellen hoe het land in elkaar zit.”
Correspondenten voor de nieuwsbulletins op tv moeten hun verhaal doorgaans in enkele minuten doen. Is dat frustrerend, zo kort? „Valt mee. Ik kan in twee minuten best veel kwijt, het meeste kan ik visueel overbrengen. Ik hoef niet te beschrijven hoe die arme vrouw door haar verwoeste woning loopt want dat kan ik in twee shots laten zien. Aan de tekst kan ik eindeloos knippen, als aan een bonsaiboompje. Lidwoorden, werkwoorden eruit, alles terugbrengen tot de heldere essentie: ‘Verwoesting, geweerschoten, angst in Charlotteville.’” Als hij ergens dieper op in wil gaan, kan dat in zijn podcast. En bij de vorige verkiezingen heeft Mouthaan een serie gemaakt voor Videoland. „Ik denk dat daar de toekomst ligt. Ik weet nog niet hoe, maar de mensen zitten op de streamingdiensten dus daar moeten wij met het nieuws ook naartoe. Het verhaal blijft het verhaal, het komt alleen tot je via een ander medium.”
De grote belangstelling voor de VS heeft hem wel eens verbaasd: „Dit jaar maken we dertig, veertig reportages over de VS. Voor mijn collega in Berlijn is het veel moeilijker om items over de Duitse verkiezingen op tv te krijgen. Terwijl Duitsland ons buurland is waarmee we economisch nauw verweven zijn.” Maar ja, zo concludeert hij, Amerikanen zijn ook gewoon leuker: „Niemand is op zijn mondje gevallen, ze hebben altijd een snappy quote klaar. En de visuals zijn altijd goed. Het is gewoon een gaaf land, ook voor de Amerika-haters: we love to hate America.”
Lees ook
Hoe groter de angst van rechtse moeders, hoe beter voor Trump
Die malle Amerikanen
Hij hekelt de gemakzuchtige, anti-Republikeinse houding van Nederlandse nieuwsmedia: „Obama was geweldig, daar willen ze geen kwaad woord over horen. Bush was afschuwelijk en een moordenaar, Trump is weer afschuwelijk. Biden, hij is oud maar beter dan Trump. Ik erger me aan het dédain van hoogopgeleide Nederlanders voor Amerika. Het is het machtige land, de grootste economie op aarde – om dan te zeggen: ‘o wat zijn ze weer dom!’. Dus probeer ik geen lollige reportages te maken over ‘die gekke Amerikanen’, zoals mijn voorganger Max Westerman dat wel deed. Als je in een andere samenleving bent, vind ik het belangrijk dat je uit je eigen normen en waarden kunt stappen en te zien: zo kijken zij ernaar. Ik probeer begrip over te brengen voor de andere helft van Amerika door uit te leggen wat de mensen bezighoudt. Ik wil voorkomen dat als Trump straks herkozen wordt, kijkers zeggen: hè, hoe kan dat nou?”
Mouthaan zegt dat hij deze campagne makkelijker toegang had tot de evenementen van de Republikeinen dan die van de Democraten. „Het team van Kamala Harris heeft bij de conventie de journalisten eruit gekickt om plaats te maken voor influencers. Terwijl we bij Trump op zo’n vijftien meter van hem vandaan konden staan, ook na de twee aanslagen. Trump wil het open houden, hij wil gewoon tussen zijn mensen zitten. Wat een nachtmerrie moet dat zijn voor de geheime dienst.” Is Trump niet altijd vijandig tegen de aanwezige pers? „Natuurlijk, Trump heeft zijn vaste nummer dat hij naar het persvak wijst en zegt: daar staan ze, de leugenaars. Maar inmiddels is dat een ongevaarlijk ritueel geworden. De mensen komen voor de hits. Ze willen meezingen, ze willen ‘build the wall!’ roepen en – o ja, leuk – zich even omdraaien en boe roepen naar de pers. Zijn campagne lijkt op een greatest-hits-tournee van een oude rockband.”
Lees ook
Harris haalt meer geld op dan Trump: wint ze daarmee ook het Witte Huis?
‘Trump liegt’
Washington produceert iedere dag nieuws dat bij voorkeur als ‘breaking news’ wordt verkocht. Komt Mouthaan naast de politiek wel aan de rest van Amerika toe? „We doen niet zo veel politiek. In het verkiezingsjaar natuurlijk wel. Ik krijg er een tweede tv-ploeg bij, zodat we om de beurt het land in kunnen. Trump zegt iedere dag wel iets uitzinnigs waarmee je het nieuws kunt openen, maar dat is onderhevig aan inflatie. Dus ik wacht tot ik een aantal van zijn uitspraken op een rij heb en kan zeggen: dit zit erachter, dit is wat Trump hiermee wil bereiken”
In zijn verslagen moet hij uitkijken voor valse equivalentie, zegt hij: „Ik kan Trump niet zomaar naast Kamala Harris zetten, als vergelijkbare grootheden. Trump is geen reguliere kandidaat, hij is een veroordeeld crimineel die gepoogd heeft de vorige verkiezingsuitslag ongedaan te maken door zijn aanhangers op te jutten het parlement te bestormen. Dat is geen mening van mij, dat zijn feiten. Deze man met zijn ondemocratische neigingen – hij pleitte voor het afschaffen van de grondwet –probeert nu de macht te krijgen in de grootste democratie op aarde.”
Omdat Trump consequent en bewust leugens herhaal, begon Mouthaan tijdens diens presidentschap te denken: „Ik moet dat op tv ook benoemen: Trump liegt. Dat vond ik moeilijk, als journalist. Het voelt niet natuurlijk om zo’n oordeel uit te spreken. Als ik dat zeg, krijg ik wel het verwijt van kijkers dat ik anti-Trump ben. Maar ik moet wel benomen dat iemand min of meer buiten de rechtsorde staat.”
De vraag die hij het meest krijgt: Wie denk je dat gaat winnen? Zijn vaste antwoord: „Geen idee, ik ben journalist, geen waarzegger.” Ook een terugkerende vraag: komt er een burgeroorlog? Mouthaan: „Ligt eraan hoe krap de uitslag is. Veel van de leiders van de bestorming van het Capitool in 2021 zitten in de gevangenis, dus zo gezien zal het zo’n vaart niet lopen. Aan de andere kant: één derde van de Amerikanen vindt geweld acceptabel als ze denken dat er gefraudeerd wordt bij verkiezingen. Dus burgeroorlog, het zou zomaar kunnen.”