Wie onwaarheden over de Amerikaanse verkiezingen wil verspreiden krijgt vrij baan

Het onderwerp stond in de top drie van de belangrijkste thema’s van de Amerikaanse kiezer: abortuswetgeving. Volgens het landelijke kiezersonderzoek van Edison Research vonden kiezers alleen de onderwerpen democratie en economie belangrijker. Daarna volgden migratie en buitenlandbeleid.

In verschillende staten kon er dinsdag niet alleen op een nieuwe president gestemd worden, maar ook op het afschaffen van een verbod op abortus, het verruimen van de abortustermijn of het verankeren van het recht op abortus in de wet.

In zeventien Amerikaanse staten is abortus sinds 2022 verboden, of alleen mogelijk wanneer de zwangerschap voor zes weken wordt afgebroken. Burgerrechtenactivisten en medisch personeel hebben veel kritiek op die termijn, omdat veel vrouwen dan nog niet weten dat ze zwanger zijn. In drie van deze zeventien staten konden kiezers zich uitspreken over het recht op abortus. In totaal konden kiezers in tien staten stemmen over het onderwerp.

In de zeven andere staten is abortus weliswaar al mogelijk – de termijn verschilt per staat van vijftien weken tot na 24 weken – maar konden kiezers stemmen om het recht op abortus in de grondwet te verankeren. Dit gebeurde in zes staten: in Arizona, Colorado, Maryland, Nevada en New York is het recht op abortus nu opgenomen in de wet. Op Arizona na was abortus in deze staten al toegestaan tot de levensvatbaarheid van de foetus.

Missouri

De opvallendste uitspraak kwam uit Missouri, de eerste staat waar abortus in 2022 weer illegaal werd. Dat is nu teruggedraaid: abortus is gelegaliseerd tot 24 weken zwangerschap.

Missouri wordt omringd door vier staten waar abortus geheel is verboden of tot maar zes weken is toegestaan. De uitkomst in de Republikeinse staat, met iets meer dan 50 procent van de stemmen voor het opheffen van een abortusverbod, is een overwinning voor de Democraten. Zij hadden van het recht op abortus een belangrijk speerpunt in hun campagne gemaakt.

Ook in de staat Nebraska konden kiezers stemmen om het recht op abortus tot de levensvatbare fase van de foetus grondwettelijk vast te leggen. Dat gebeurde niet. De termijn waarbinnen abortus is toegestaan, blijft twaalf weken in Nebraska.

Dat is zes weken langer dan in de staten South Dakota en Florida, waar kiezers zich eveneens konden uitspreken om hun wetgeving aan te passen. In Florida moest 60 procent voor een aanpassing van de wet zijn, maar de ja-stemmers kwamen maar net boven de 40 procent uit. In South Dakota stemden nog meer kiezers dan in Florida tegen het aanpassen van het recht op abortus. Daar blijft een volledig verbod gehandhaafd.

Delen

Mail de redactie

De wereld zal het ermee moeten doen: Donald Trump is door de Amerikaanse kiezer een tweede termijn gegund. De overwinning, veel overtuigender dan vooraf door velen verwacht, is een geopolitieke aardschok waarvan de implicaties nog nauwelijks te bevatten zijn. Herinneringen aan 2016 komen snel boven, toen Trump tegen de communis opinio in de Democratische kandidaat Hillary Clinton versloeg. Maar de vergelijking gaat ook mank. Trump trad aan zonder plan, had zelf niet eens op de overwinning gerekend. Er bestond nog een Republikeinse tegencultuur, en Trump kreeg nog wel eens weerwoord uit eigen kring. Hoe disruptief en chaotisch de eerste vier jaren onder president Trump ook waren, deze keer wordt het anders, serieuzer.

De Amerikaanse democratie, maar ook de wereldorde, zullen de consequenties snel merken. Deze keer ligt er een plan klaar, heeft Trump de Republikeinse partij veranderd in een verlengstuk van zichzelf, en zijn oppositionele stemmen verstomd. De Republikeinen, die volledig meegingen in Trumps retoriek van verheerlijking van autocratie, misogynie en verdeeldheid, hebben bovendien hun greep op het Huis van Afgevaardigden behouden en de meerderheid in de Senaat gekregen. Dat betekent dat Trump zijn gang kan gaan, bijvoorbeeld bij de benoeming van rechters in het Hooggerechtshof, mochten daar plekken vrijkomen, of federale rechters. Maar ook als hij beleid wil doorvoeren dat, deze keer wél, minutieus is voorbereid.

Veel valt te zeggen over de oorzaken van Trumps overwinning. De Democratische regering-Biden heeft zorgen van Amerikanen over de economie nooit weg kunnen nemen, en veel Amerikanen voelen de gevolgen van de inflatie en de stijgende kosten van het dagelijks leven elke dag. Macro-economisch succes leefde onder kiezers minder. Immigratie bleef een groot thema onder kiezers, met name in het zuiden, en de Democraten wisten geen weerwoord te bieden aan Trumps harde woorden. De coalitie die Trump deze keer wist te smeden, is veel breder dan zijn 2016-electoraat: meer Afro-Amerikaanse en latino-kiezers stapten over, en ook onder jongere kiezers deed Trump het goed. Kiezers namen zijn radicalisme voor lief: Amerika is al bekend met zijn retoriek sinds 2015, toen hij zich meldde voor het presidentschap, en kennen zijn provocatieve, larger than life-persoonlijkheid al sinds de jaren tachtig, toen hij een publiek figuur werd. Het openlijke racisme dat in de campagne van Trump werd geuit, bijvoorbeeld op een bijeenkomst in New York vorige week, maakte geen verschil.

De Democraten hebben veel te lang vastgehouden aan de kandidatuur van president Joe Biden, ook toen het evident was dat hij niet langer fit genoeg was voor een nieuwe termijn. Niet alleen had de toen nog relatief onbekende Kamala Harris daardoor minder tijd om zich voor te stellen aan het Amerikaanse volk, de plotselinge wissel middenin de race riep ook vragen op over de interne partijdemocratie bij de Democraten. Biden heeft daarmee niet alleen zijn partij beschadigd, maar ook zijn erfenis. Als president was hij op veel terreinen succesvol, vooral in economisch opzicht, maar dat succes eindigt nu in een overwinning van Trump. Kamala Harris heeft onvoldoende duidelijk kunnen maken wat háár agenda is, en wat zij wilde met de VS. Ze bleef daardoor het verhaal vertellen van een regering die impopulair was, zonder een eigen accent te willen leggen. De partij moet ernstig aan herbezinning gaan doen. Maar in de eerste plaats moeten de Verenigde Staten, Oekraïne, het Midden-Oosten, Taiwan én Europa zich schrap zetten.

Delen

Mail de redactie