Na zeven jaar voorbereiding is dinsdag de initiatiefwet voor een bestuurlijk verbod op ondermijnende organisaties gesneuveld. De wet kreeg geen meerderheid in de Eerste Kamer. Doorslaggevend was het ‘nee’ van de BBB, die samen met onder meer de PVV, GroenLinks-PvdA, D66 en SP tegenstemde. Alleen SGP, CDA, VVD en JA21 stemden voor.
De wet, gericht op het verbieden van criminele motorbendes en soortgelijke organisaties, moest de minister de bevoegdheid geven om zonder tussenkomst van de rechter zulke organisaties te verbieden. De initiatiefnemers – Tweede Kamerleden Derk Boswijk (CDA), Diederik van Dijk (SGP) en Wendy van Eijk (VVD) – hadden steun nodig van BBB om een meerderheid te behalen, maar die bleef uit.
Lees ook
Motorclubs verbieden kan al. Moet er dan nog een wet voor komen?
BBB-senator Robert van Gasteren noemde in zijn stemverklaring drie bezwaren. Volgens hem was onvoldoende aangetoond dat de wet noodzakelijk is naast bestaande rechterlijke middelen. Ook vond hij het problematisch dat een onafhankelijke rechter buitenspel wordt gezet: „Dat kan leiden tot willekeur, politieke beïnvloeding en druk op de minister.”
Daarnaast wees hij op de ‘open normen’ in de wet: er worden geen concrete strafbare feiten genoemd, maar vage termen als ‘ontwrichting van de maatschappij’ of ‘een cultuur van wetteloosheid’. Volgens Van Gasteren is onduidelijk wat daar precies onder valt, waardoor de reikwijdte van de wet niet scherp is afgebakend.
Vrijheid van vereniging
Andere tegenstemmers uitten ook zorgen over de inbreuk op de vrijheid van vereniging en het risico op politiek misbruik. PVV-senator Ilse Bezaan noemde de wet „een papieren werkelijkheid” die in de praktijk weinig effect zou hebben. Het verbod zou direct ingaan, maar richt zich niet op individuele leden – daarvoor is een strafrechtelijk vonnis nodig. Bovendien, waarschuwde ze, kunnen leden eenvoudig overstappen naar een nieuwe club.
D66-senator Boris Dittrich stemde ook tegen, ondanks het feit dat zijn partijgenoot Groothuizen eerder in de Tweede Kamer amendementen op het voorstel had ingediend. Volgens hem is het voorstel achterhaald sinds de invoering van een versnelde rechterlijke procedure in 2022. Soortgelijke argumenten haalden GroenLinks-PvdA en de ChristenUnie eerder ook aan om hun steun in te trekken. „Een minister kan zo een club pats boem verbieden”, zei Dittrich ook. „Dat maakt het besluit te politiek.”
Het gemak waarmee nu wordt gezegd ‘het probleem is opgelost’, baart mij zorgen
Op X hekelde Dilan Yesilgöz, fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer, het stemgedrag van partijen die eerder voor de wet waren. „De wet wordt weggestemd door PvdA, PVV en BBB. Onbegrijpelijk dat je deze kans laat lopen om ons land veiliger te maken.”
Madeleine van Toorenburg, die de wet in 2018 als Tweede Kamerlid mede indiende en inmiddels in de Eerste Kamer zit, noemde de uitslag „erg teleurstellend”. Ze waarschuwde voor gemakzucht: „Tijdens het opstellen van de wet was er sprake van concrete dreiging vanuit motorbendes – we stonden allemaal onder beveiliging. Het gemak waarmee nu wordt gezegd: ‘het probleem is opgelost’, baart mij zorgen.” Volgens Van Toorenburg laat de afwijzing van de wet „de georganiseerde misdaad vandaag een beetje winnen”.
Lees ook
OM wil ‘intimiderende en gewelddadige’ motorclub Hardliners verbieden
