Westen moet terreur van Poetin stoppen

Vladimir Poetins lichaamstaal laat maar één conclusie toe: hij heeft van de nood een deugd gemaakt. Na zijn verwarde stilzwijgen over het desastreuze verloop van de ‘Blitzkrieg’ in Oekraïne geeft hij nu grijnzend, glas champagne in de hand, commentaar op de vraag wie er nu eigenlijk met die ‘genocide’ is begonnen. De Russen in ieder geval niet.

Bij een georkestreerde ontmoeting met ‘moeders van gesneuvelde soldaten’ zei hij dat „niets de dood van een zoon kan goedmaken”. Volgens de president sterven er jaarlijks dertigduizend Russen aan alcoholgebruik en dertigduizend als gevolg van verkeersongelukken. „Of zij nu geleefd hebben of niet, merk je niet. Maar uw zoon heeft gelééfd en zijn doel bereikt. Dat betekent dat hij zijn leven niet voor niets gegeven heeft.”

Poetin heeft de bevolking al laten weten dat de oorlog „een langdurig proces” gaat worden. Met de aanstelling van Sergej Soerovikin tot nieuwe bevelhebber van de Russische krijgsmacht, op 8 oktober, lijken de Russen ook lessen te trekken uit de begane blunders. Is territoriumwinst onhaalbaar, dan moet ‘generaal Armageddon’, berucht uit Syrië, met de vernietiging van nutsvoorzieningen Oekraïne op de knieën dwingen. Maar de Oekraïense legertop houdt ook rekening met een nieuw landoffensief van de Russen in januari, zei de Oekraïense opperbevelhebber Valeri Zaloezjny tegen het Britse tijdschrift The Economist.

De Russische president vergelijkt zijn Oekraïense krijg graag met de veroveringen van tsaar Peter de Grote. In Poetins verwrongen psyche is het mogelijk een ‘broedervolk’ met cynisme aan de borst te klemmen en tegelijkertijd van zijn eerste levensbehoeften te beroven. Genocide te begaan maar de slachtoffers daarvan de schuld te geven. Nederlaag op nederlaag te behalen maar de eigen mensen zonder aarzeling de dood in te sturen. Het Westen te verwijten internationale verdragen te schenden maar zelf de wet van de jungle toe te passen door zijn leger toe te staan te executeren, martelen en verkrachten.

Fatalistische Russen

Poetin sanctioneert het kidnappen van Oekraïense kinderen die tot Rus moeten worden omgeschoold, ter compensatie van de honderdduizenden van zijn onderdanen die zijn vertrokken omdat ze niet willen vechten. Hij verziekt de Russische economie door elke derde roebel aan wapens uit te geven. Hij zegt tegen zijn ondergeschikten dat de hele wereld liegt, dus dat ze alleen naar hem mogen luisteren. Langzaam verandert hij Rusland in een grote kazerne.

De economische elite rondom de president, blijkt uit een reconstructie van de Financial Times, heeft geprobeerd hem van de oorlog te weerhouden, maar zet nu gehoorzaam de schouders onder een nieuwe uitdaging. Het is Poetin gelukt het bestuursapparaat volstrekt onderhorig te maken door iedereen tegen elkaar uit te spelen en met pek en veren te besmeuren. In die sfeer van paranoia heeft een moordaanslag weinig kans van slagen.

De grootste blunder van het imperiaal denkende Kremlin: dat de Russen niet welkom zijn in Oekraïne verbaast en kwetst ze diep

Russische propagandisten zeggen dat Oekraïne een ‘anti-Rusland’ is geworden. Dat klopt. Want tegenover het geatomiseerde Rusland waar Poetin door velen nog steeds wordt gezien als baken in onzekere tijden, staat een Oekraïne dat zich heeft ontwikkeld tot een hechte eenheid met een vrijheidsideaal en een gemeenschappelijk doel: een machtige vijand verslaan.

Oekraïners zijn historisch altijd decentraler, rebelser en vrijheidslievender geweest dan de fatalistische Russen. In 2013-2014 werd dat voor Europa tijdens de massaprotesten van Euromajdan goed zichtbaar. Waar de zwakke staat faalde, dichtte een snel groeiende civil society overal de gaten. Niet het Oekraïense staatsleger, maar vrijwilligersbataljons stopten in 2014 de Russen in de Donbas.

En hoewel corruptie en cliëntelisme ook in Oekraïne een hardnekkige kwaal zijn gebleven en slechte gewoontes na de oorlog ongetwijfeld de kop weer zullen opsteken, heeft dat initiatief van onderop zich in deze oorlog onverzettelijk getoond. Dat is de grootste blunder van het imperiaal denkende Kremlin: dat de Russen niet welkom zijn in Oekraïne verbaast en kwetst ze diep.

‘Frontlinie van tirannie’

De Oekraïners zijn creatief. Ze zingen in de schuilkelder, opereren bij kaarslicht, knielen langs de weg voor een militaire begrafenisstoet, voeren opera’s op onder het vallen van bommen en granaten, steunen het leger met uitvindingen, kleren, wapens, soep en liefde, repareren 24/7 de oorlogsschade, leven in duisternis en kou en proberen de moed niet te verliezen. Maar de ellende is niet te overzien.

Lees ook: Zelensky bezoekt Washington in week dat Congres spreekt over miljarden voor Oekraïne

Dat de dynamiek van onderop acht jaar na 2014 ook aan de top effect heeft gesorteerd, toont de slagkracht van het gemoderniseerde Oekraïense leger. De Oekraïners blijken bekwame leerlingen. In 2022 hebben ze aangetoond dat de bejubelde hervorming van het Russische leger net zo fake was als de politiek van het Kremlin. Dat was door niemand voorzien en bewijst ook het Westen een grote dienst.

Het contrast tussen Zelensky en Poetin is voor iedereen zichtbaar. Moed, daadkracht en voortdurend contact met volk en front staan tegenover laffe genadeloosheid op veilige afstand. Terwijl Poetin 15.000 geüniformeerde legerlui op het ministerie van Defensie deze week uitlegde dat de ‘speciale militaire operatie’ lang gaat duren, maar dat alle doelen „bereikt zullen worden”, sprak Zelensky het Amerikaanse Congres toe: „Tegen alle verwachting en doemscenario’s in is Oekraïne niet gevallen. Oekraïne is alive and kicking.”

Aan „de frontlinie van tirannie” is de steun van Amerika „niet alleen cruciaal om dat gevecht te winnen, maar ook om het keerpunt voor de overwinning op het slagveld te bereiken”, zei Zelensky. Aan het applaus kwam geen einde.

In Poetins verwrongen psyche is het mogelijk een ‘broedervolk’ met cynisme aan de borst te klemmen en tegelijkertijd van zijn eerste levensbehoeften te beroven

In Oekraïne moet de bevolking dagelijks vrezen voor de Russen, die het op hun leven, gezondheid, deportatie, have en goed hebben voorzien. Maar in Rusland beeft het volk voor de eigen machthebbers, die elke Rus tot een landverrader of ‘buitenlands agent’ bestempelen. Waar Zelensky gelooft in het volk, wantrouwt Poetin zijn onderdanen. Uit straatinterviews in Moskou blijkt: ouderen steunen Poetin, jongeren veroordelen de oorlog, maar durven niet in actie te komen. Iedereen staat alleen met zijn opvattingen. De Russische samenleving is dood.

Het is deze buiten- en binnenlandse destructiedrift die het Rusland van Poetin zo afstotelijk maakt. Ze staat helaas in een traditie. Intussen grossieren Russische experts en politici op televisie in leedvermaak. Een studiogast deed met zijn handen aan de mond het Oekraïense luchtalarm na als het gehuil van een angstige hond. De aanwezigen lagen in een deuk.

De belangrijkste boodschap van het Kremlin is intussen: misdaad loont en moraal is een hypocriet, westers verzinsel. Oorlogsmisdaden worden niet vervolgd en de eigen soldaten worden onvoorbereid de dood ingejaagd. Sneuvelen ze, dan zijn ze de moeite van het ophalen nauwelijks waard.

Kanonnenvlees

De ruil van de beruchte Russische wapenhandelaar Viktor Boet tegen de Amerikaanse basketbalster Brittney Griner, die negen jaar celstraf kreeg voor een flesje wietolie, is voor Poetin ordinair armpje drukken geworden. Boet mocht in Moskou direct op televisie komen uitleggen dat er in de VS „meer dan 72 (!) gender-soorten zijn” en kreeg het lidmaatschap van wijlen Zjirinovski’s Liberaal-Democratische partij aangeboden. Zo kan hij zich in de Doema voegen bij andere parlementair onschendbare moordenaars als de mannen die regimecriticus Aleksandr Litvinenko in 2006 in Londen vergiftigden. Als er iemand in de wereld weet waar Rusland de wapens moet halen is het Boet.

Lees ook: Oorlogsmoe? Nee, nu komt het erop aan

En huurlingenleider Viktor Prigozjin, zelf ex-gedetineerde, krijgt toegang tot de strafkampen om gevangenen voor het front te ronselen in ruil voor amnestie. Bij de Oost-Oekraïnse stad Bachmoet in de Donbas probeert hij al wekenlang terreinwinst te boeken door die misdadigers als kanonnenvlees te gebruiken. Toen een van hen zich overgaf aan de Oekraïners, werd hij na een gevangenenruil door de mannen van Prigozjin met een voorhamer doodgeslagen. De beelden werden naar goed IS-gebruik op internet gezet. Poetin geeft de maffia, die hij altijd zorgvuldig kort heeft gehouden, steeds meer ruimte.

In oktober 2022 vond nog altijd 86 procent van de Oekraïners dat er tegen de Russen moet worden doorgevochten, ondanks de aanvallen op steden. Slechts 10 procent was voor onderhandelingen. Nu een akkoord afdwingen geeft Poetin kans op behoud van territorium en een adempauze voor de volgende sprong.

Alle punten uit Zelensky’s vredesplan zijn onweerlegbaar: verdwijn uit ons land en leven, betaal en laat je misdaden berechten. Maar voor Poetin is verliezen geen optie en dus kan het moorden slechts worden gestopt door Rusland een keiharde nederlaag toe te brengen. Dat kan alleen met het drastisch opvoeren van leverantie van westerse wapens. Het dreigende derde Russische offensief maakt dat des te klemmender.