N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Durf te vragen Matcha, een speciale groene thee, bevat net zo veel cafeïne als koffie, maar geeft geen onrustig gevoel.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data105777237-d30c9d.jpg)
Een kop matcha thee bevat algauw meer cafeïne dan koffie
Foto Getty ImagesAls je last hebt van een onrustig gevoel van de cafeïne in koffie, kun je beter matcha thee drinken, schrijven voedingsgoeroes en populaire bladen als Women’s Health. Hier zou je wel alert van worden, maar niet het nerveuze gevoel van koffie bij krijgen.
Matcha is een speciale soort groene thee waarbij de theebladeren zijn vermalen tot een poeder dat je oplost in heet water. Je krijgt dan een knalgroen drankje dat vaak wordt geserveerd met melk en wel bekend is bij de ‘havermelkelite’ als een matcha latte.
Matcha bevat meer cafeïne dan andere groene theesoorten. Dit zou kunnen komen doordat je de theebladeren bij matcha helemaal opdrinkt, maar ook doordat de blaadjes van de theeplant relatief jong zijn als ze worden geplukt.
Stimulerende stof
In een kop matcha die is gemaakt met 2 gram poeder zit tussen de 37,8 en 88,8 milligram cafeïne. Dat kan dus evenveel zijn als in een kop koffie, waar volgens het Voedingscentrum gemiddeld 60 mg cafeïne in zit. In gewone thee zit over het algemeen veel minder cafeïne. Een kop zwarte thee bevat gemiddeld 30 mg en groene thee 20 mg cafeïne.
Het voordeel van matcha ten opzichte van koffie zou zijn dat de cafeïne die erin zit anders zou werken. In Women’s Health hebben de schrijvers van het artikel het bij matcha niet over cafeïne, maar over ‘theïne’, de stimulerende stof waarvan ze beweren dat die in thee zit.
Renger Witkamp, hoogleraar Voedingsbiologie aan de Wageningen Universiteit rekent af met het concept van theïne: „De term ‘theïne’ is gewoon fout en werkt ook heel verwarrend”, zegt hij. Onderzoekers hebben ooit in de 19de eeuw de naam theïne bedacht, maar al in 1838 wist de Nederlandse chemicus Gerrit Jan Mulder aan te tonen dat de stimulerende stof in thee dezelfde stof is als die in koffie, cafeïne.
Toch claimen theefabrikanten zoals Hey Matcha dat matcha ondanks het hoge cafeïne-gehalte niet het onrustige gevoel van koffie geeft. Ze schrijven dat cafeïne uit thee langzamer zou worden opgenomen. Ook wordt aangedragen dat er L-theanine in groene thee zit. Dit is een aminozuur dat kalmerend zou werken.
Minder lang wakker
Er zijn een paar onderzoeken te vinden waaruit blijkt dat het stimulerende effect van cafeïne deels wordt tegengegaan door theanine. Zo is er bijvoorbeeld in het tijdschrift Food & Function gepubliceerd over studenten die een drank met zowel cafeïne als theanine dronken voor het slapen gaan en daardoor minder lang wakker lagen als ze ’s nachts wakker werden dan studenten die een drank met alleen cafeïne kregen. Waar cafeïne de nachtrust dus minder goed maakte, trok de theanine dit effect weer recht.
Een mogelijke verklaring voor die kalmerende werking van theanine is dat het invloed heeft op de aanmaak van neurotransmitters in het brein. In het Journal of Neuroscience Research staat bijvoorbeeld een onderzoek waaruit blijkt dat theanine de aanmaak van glutamaat in het brein beïnvloedt. Glutamaat werkt activerend en als hier minder van aanwezig is, kan de activiteit van zenuwcellen omlaag gaan, met een kalmerend effect als gevolg.
Er is volgens Witkamp echter nog geen overtuigend wetenschappelijk bewijs dat theanine dit effect heeft. Ook is er geen onderzoek te vinden waaruit zou blijken dat de cafeïne van thee langzamer in je bloed terecht zou komen.
Het kan dus zijn dat de theanine in thee ervoor zorgt dat je iets minder onrustig wordt van matcha dan van koffie, maar hoe dat precies werkt is nog niet duidelijk.
