Wel handel, géén migratie, is de boodschap van Nederland aan de Nigerianen

„Je bent gearresteerd!”, roept Victor Faniran met zichtbaar genoegen terwijl hij de dertienjarige Daniel Adegboyega bij de arm grijpt en op zijn knieën dwingt. Deze leeftijdgenoten van de Command Day Secondary School Ikeja in Lagos zijn in het dagelijks leven beste vrienden. Maar in dit toneelstuk speelt Victor de politieagent die Daniel, een mensenhandelaar die meisjes naar het buitenland verscheept en de prostitutie in dwingt, in de kraag grijpt. Het drama is deel van een door Nederland gefinancierd voorlichtingsprogramma voor Nigeriaanse middelbareschoolleerlingen om te waarschuwen tegen de gevaren van irreguliere migratie.

Onder het publiek zijn niet alleen honderden medescholieren, maar is ook demissionair staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie. Van der Burg en demissionair minister Geoffrey van Leeuwen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zijn in het West-Afrikaanse land voor een tweedaags bezoek dat begon in hoofdstad Abuja en daarna leidde naar Lagos, het economische powerhouse aan de kust. Waar Van Leeuwen vooral de handel wil stimuleren, is Van der Burgs boodschap aan de Nigerianen om in geen geval naar Nederland te komen.

Navenante discipline

„Good morning, Sir!”, schallen de scholieren als met één stem wanneer hij zijn toespraak begint. De openbare school ligt op een militaire basis en er heerst een navenante discipline. Nadat Van der Burg de gruwelen heeft geschetst van leeftijdgenoten die een tocht door de Sahara en over de Middellandse Zee ternauwernood overleefden, galmt de staatssecretaris door de vijf meter hoge schoolaula: „Jullie toekomst is in Nigeria! Daarom ben ik hier met mijn collega van buitenlandse handel, om te zien hoe we de Nigeriaanse economie kunnen versterken.”

De onderbouwleerlingen van de Command Day Secondary School Ikeja in Lagos, Nigeria, luisteren naar de toespraak van demissionair staatssecretaris Eric van der Burg.

Maar het is een misvatting dat een stijgende welvaart de emigratie zal verminderen: in Nigeria en overal ter wereld zijn het niet de armsten in een land die hun koffers pakken, maar de beter gesitueerden. Overigens gaan die niet naar Nederland, blijkt na een rondje langs de scholieren die het land op de kaart niet kunnen aanwijzen. De meesten hebben wel familie in de VS, Canada of het Verenigd Koninkrijk, met goede banen in de zorg of de IT. En zo veel Nigeriaanse asielzoekers komen er ook niet naar Nederland, geeft ook de staatssecretaris na afloop toe: „Ze zitten niet eens in de top vijf.”

Lees ook
Nigerianen willen liever legaal naar Canada

Groene stroom

Handel is een veel relevanter onderdeel van de verhouding tussen Afrika’s grootste economie en Nederland. Nigeria is de grootste handelspartner van Nederland in Afrika en multinationals zoals FrieslandCampina en Heineken doen er al decennia goede zaken. En groene stroom is een explosieve groeimarkt in het bevolkingsrijkste land van West-Afrika, waar een schreeuwend tekort aan elektriciteit is. Een wijk verderop van de middelbare school in Ikeja krijgt minister Van Leeuwen dan ook een rondleiding door een bedrijf voor zonnestroom.

Demissionair minister Geoffrey van Leeuwen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking krijgt een rondleiding van directeur Femi Adeyemo van zonnestroomsystemenbedrijf Arnergy in Lagos, Nigeria.

Na afloop noemt Van Leeuwen Nigeria een economie waar je niet omheen kan, en duurzame energie een voorbeeld van hoe hulp en handel samenkomen. Daarom heeft Nederland – overigens ook de grootste klant van Nigeria’s grootste exportproduct, ruwe olie – een online marktplaats opgezet waar Nigeriaanse en Nederlandse bedrijven in groene stroom elkaar kunnen vinden. „Een fantastische mogelijkheid om dit land te helpen groeien, maar op een groene manier”, aldus de demissionair minister, die evenwel erkent dat er over e-waste, de afgedankte zonnepanelen en vooral accu’s die nu al Nigeria’s milieu vervuilen omdat het land er geen verwerkingscapaciteit voor heeft, nooit gesproken is.

Lees ook
Op de markt in Nigeria wordt het voedsel steeds schaarser en duurder

Voedselzekerheid is een ander aspect waar hulp en handel samenkomen, vervolgt de minister, die ook ontwikkelingssamenwerking in zijn portefeuille heeft. Dat is een groot probleem in Nigeria, onder andere vanwege de binnenlandse onveiligheid door onder meer geweld tussen herders en boeren die strijden om het steeds schaarser wordende land. Landbouwinnovatie kan bijdragen aan een oplossing, aldus de minister: „Wat Nigeria nodig heeft is voedsel voor de eigen bevolking, en daarin kun je met technologie en zaadveredeling enorme stappen zetten. Dat is goed voor dit land maar ook goed voor onze bedrijven.”

Vriestemperatuur

Ondertussen is het konvooi van staatssecretaris Van der Burg doorgereden naar het lokale kantoor van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), op een steenworp afstand van de middelbare school in Ikeja. In een tot vriestemperatuur gekoelde vergaderruimte zit de Nederlandse delegatie tegenover negen terugkeerders: Nigeriaanse migranten zonder papieren die vrijwillig naar huis teruggingen. In een paar woorden doen ze hun verhaal. De meesten strandden in Libië, werkten in Libanon of bleven hangen in Niger: het merendeel van de Nigeriaanse migranten blijft in de regio.

Als de derde spreker zich voorstelt als Michael Ayodele en vertelt uit Nederland te zijn teruggekeerd, veert de staatssecretaris op. „Wat wist je van Nederland voordat je kwam?”

teruggekeerde migrantMichael Ayodele Ik hoor steeds over veilige migratie. Maar niemand vertelt ons hoe dat moet

Genoeg om zijn masters religiewetenschappen aan de universiteit Groningen succesvol af te ronden, zo blijkt uit het antwoord van de 42-jarige Nigeriaan. Maar Ayodele’s vraag hoe hij zou kunnen promoveren aan de Vrije Universiteit blijft in het luchtledige hangen, want na krap een kwartier moet de ministeriële karavaan verder. De terugkeerders blijven wat verbouwereerd achter. Michael Ayodele zucht: „Ik hoor steeds over veilige migratie. Maar niemand vertelt ons hoe dat moet.”

Aan het eind van het 48-uurs bezoek staat het Nederlandse regeringsvliegtuig klaar om de ministeriële missie terug naar Schiphol te vliegen. Geen moment tijdens het bliksembezoek is het woord „demissionair” gevallen, terwijl de bewindslieden vooral op de winkel passen totdat een nieuw kabinet aantreedt. Wel werd er een verlening ondertekend van een samenwerkingsovereenkomst tussen de twee landen over migratie. Bang voor de beurt te hebben gesproken zijn ze niet, zegt Van Leeuwen: „De dingen die we hebben afgesproken zijn in direct Nederlands belang en ik kan me geen regering voorstellen in de toekomst die dit niet belangrijk vindt.”

Demissionair staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie (links) en demissionair minister Geoffrey van Leeuwen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking trappen een balletje vlak voor vertrek van het nationale vliegveld in Lagos met het Nederlandse regeringsvliegtuig.

Delen





Mail de redactie