Een heugelijke gebeurtenis met een sinister randje. Dat Rusland, in het kader van een grote gevangenenruil, donderdag in totaal zestien westerse en Russische politieke gevangenen liet gaan, is voor de betrokkenen zelf en hun families natuurlijk geweldig. Het gaat niet om zware misdadigers, maar om mensen die werden opgepakt omdat ze Poetins regime bekritiseerden of onderzochten, of simpelweg vanwege hun nationaliteit. Zij werden geruild voor acht Russen die juist heel veel op hun kerfstok hebben: moord, spionage en andere duistere klusjes voor het Kremlin en de Russische inlichtingendienst FSB. Voetsoldaten in Poetins strijd tegen het Westen en politieke vijanden overal ter wereld.
Onder hen ook Vadim Krasikov, die in 2019 in een Berlijns park in koelen bloede Zelimchan Changosjvili liquideerde, een Georgisch-Tsjetsjeense vijand van het Kremlin. Krasikov werd gearresteerd, kreeg levenslang en kreeg donderdag bij aankomst in Moskou een dikke knuffel van Poetin. De vrijlating van Krasi-kov voelt totaal onrechtvaardig, en het had begrijpelijkerwijs aardig wat voeten in de aarde om Berlijn mee te krijgen. Niet voor niets bedankte de Amerikaanse president Biden donderdag nadrukkelijk bondskanselier Scholz, die over zijn schaduw sprong en begreep dat het laten wegrotten van onschuldige mensen in Russische strafkampen geen optie is.
Bij sommigen zal wellicht de verleiding ontstaan om in deze gevangenenruil, de grootste sinds de Koude Oorlog, een uitgestoken hand te zien. Niets is minder waar. Poetin laat vooral zien dat zijn cynisme geen grenzen kent, en dat mensenlevens geen enkele waarde voor hem hebben, behalve als je er een moordenaar mee vrij kunt krijgen. Ook goed om niet te vergeten: er zitten nog honderden andere mensen vast in Rusland. Kunstenaars, journalisten, dissidenten, maar ook de Amerikaan Mark Fogel, die 14 jaar kreeg voor een relatief klein vergrijp (cannabisbezit) en nu dient als nieuw wisselgeld.
Wat de ruil bijzonder maakt, is dat er behalve Duitsers en Amerikanen ook Russische dissidenten onderdeel van zijn. Ook oppositieleider Navalny zou op de ruillijst hebben gestaan, ware het niet dat hij in februari plotseling overleed in een Russisch strafkamp. Vladimir Kara-Moerza, die verschillende vergiftigingspogingen overleefde en 25 jaar celstraf uitzat, kwam donderdag wel vrij, evenals oppositiepolitici Ilja Jasjin en Andrej Pivovarov en mensenrechtenvoorvechter Oleg Orlov. Zij zijn net lang genoeg in leven gebleven.
Nu de gijzeling van deze groep burgers en politieke gevangenen tot een goed einde is gebracht, moge duidelijk zijn dat Rusland gevaarlijker terrein is dan ooit voor westerlingen, en met name Amerikanen. Het ligt zeer voor de hand dat Poetin actief op zoek zal gaan naar nieuwe slachtoffers die later als menselijk losgeld kunnen worden gebruikt om Russische spionnen, criminelen en terroristen terug te krijgen.
De Russische ‘behoefte’ aan nieuwe gijzelaars zal de komende tijd ongetwijfeld fors groeien, gelet op de talloze verontrustende signalen van de afgelopen jaren over Russische inmenging, beïnvloeding, verstoring en sabotage van de westerse samenleving. Nu het Europese en Amerikaanse bewustzijn over deze Russische proxyoorlog groeit zal ook de kans toenemen dat Poetins handlangers tegen de lamp zullen lopen. Wie overweegt om naar Rusland te reizen, moet zich daarom meer dan ooit bewust zijn van de gevaren.
