„Tiener speelt Tetris uit.” Wie het gamenieuws een beetje volgt, kreeg meteen een gevoel van déjà vu bij de headline op NOS.nl. Was dat niet begin dit jaar al gebeurd? Toen was het wereldnieuws dat de 13-jarige Will Gibson (bekend onder de naam Blue Scuti) het onhaalbaar geachte level 157 wist te halen. Waarna de game crashte. Einde Tetris. Toch?
Okee, vooropgesteld: het is niet niks wat de 16-jarige Amerikaan Michael Artiaga deze week voor elkaar kreeg. Dankzij AI-technieken wisten gamers al dat het mogelijk was om het ‘eindpunt’ van Tetris te halen – level 255, waarna het spel weer teruggaat naar level 0. Een mens had het nog nooit gedaan. Tot Artiaga. Wel met een grove kanttekening: hij paste zijn game zo aan dat hij de crash waar Gibson begin dit jaar tegenaan liep, kon omzeilen. Toch bleef het een flinke inspanning – 82 minuten geconcentreerd spelen. En héél veel oefenen.
Het is vaak lastig voor media om dit soort prestaties uit de gamewereld te duiden. Gamers zijn, net als boekenlezers en filmliefhebbers, een zeer diverse groep. Competitief Tetris is een hypergespecialiseerde niche, en verwant aan de ‘speedrunners’, de gamers die trucjes zoeken om spellen zo snel mogelijk uit te spelen. Het staat ver af van de grote mainstream actiegames waar jaarlijks honderden miljoenen mee worden verdiend.
Fanatiek gespeeld
Maar ‘Tetris uitspelen’, dat is een spannende uitdrukking die iedereen wel kan begrijpen. Terwijl het eigenlijk niet kán. Tetris heeft namelijk geen einde om uit te spelen. Althans, niet in de oorspronkelijke Nintendo-versie van de game, die uitkwam in 1988 voor het Nintendo Entertainment System (NES). Recordjagers als Artagia spelen die oorspronkelijke game, soms met wat kwinkslagen in de code, met de originele controller. In Tetris moet je vallende blokjes zo manoeuvreren dat ze telkens een regel ‘vol’ maken. Na elke tien regels ga je een level omhoog, en vallen de blokjes sneller. Na level 29 vallen ze zó snel dat de makers dachten dat geen mens ze meer op tijd zou kunnen verschuiven.
Zoals veel games uit die tijd was Tetris bedoeld om snel te spelen, af te gaan, en dan weer opnieuw te beginnen. Wat er na level 29 gebeurde? Niet te halen en niet te overzien. Een einde inbouwen was niet nodig.
Alleen had niemand verwacht dat deze oorspronkelijke Tetris-game in 2024 nog fanatiek gespeeld zou worden. De eerste doorbraak kwam in 2011: een speler ontdekte dat je, door de controller anders vast te houden en héél snel te tikken, de blokjes toch snel genoeg kon verschuiven. In 2021 volgde nog een revolutie, het ‘rollen’, waarbij spelers met de duim een knop inhouden en zachtjes met de vingers tegen de achterkant van de controller tikken. Zo duw je de knop heel snel en heel vaak tegen je duim.
Sindsdien gaan de ontwikkelingen in Tetrisland snel. Level 40 werd in 2021 gehaald. Een jaar later raakte een gamer level 146 aan.
8-bit-game
Maar Tetris was er nooit op gebouwd om voorbij level 29 te gaan. Hoe verder je komt, hoe meer de game uit elkaar begint te vallen. De rekensommen die het spel aan de achterkant maakt, kunnen niet goed omgaan met de steeds hogere getallen.
Simpel is die wiskunde dan ook niet. Tetris is geboren als 8-bit-game, want de NES was een 8-bit spelcomputer. ‘8-bit’ slaat op de hoeveelheid informatie die een spelcomputer op elk moment kan ‘onthouden’. De technische uitleg: een bit kan een 1 of een 0 zijn. Een 8-bits computer leest telkens acht bits aan informatie als een ‘woord’, een stukje instructie. Daarna ‘ziet’ het systeem een spatie, en kijkt het naar het volgende woord. Zo zijn er per woord in totaal 256 combinaties mogelijk, van 0 tot 255.
Vervolgens gebruikt Tetris óók nog eens drie verschillende telsystemen door elkaar, en moet die telkens naar elkaar overzetten. Tel je met twee, tien, of zestien cijfers? Hoe groter de getallen, hoe ingewikkelder het overzetten wordt.
Lees ook
Ook ‘Gen Z’ valt als een blok voor Tetris
Op een gegeven moment raakt Tetris daarom in de knoop. Dat begint met de rekensommen die nodig zijn om te bepalen welke kleuren de blokjes moeten hebben. Opeens, rond level 138, krijgen blokjes kleuren die nooit bedoeld zijn door de makers en zijn ze soms bijna onzichtbaar. Een paar levels later, rond 155, wordt het bijhouden van de score lastig. Gaat die berekening fout, dan klapt de game. Het was begin dit jaar wereldnieuws dat Blue Scuti deze bug tegen het lijf liep: hij was de allereerste die zo ver kwam. Verder spelen is wel mogelijk, maar lastig. Je moet dan met héél veel dingen rekening houden.
En dat is nog steeds zo. De 16-jarige Artiaga speelde niet het normale Tetris, maar een aangepaste versie die een deel van deze rekenfouten omzeilt. Al trof hij op level 235 dan weer een fout: eigenlijk ga je altijd een level omhoog als je tien regels met blokjes gevuld hebt. Maar in dit level deed de game dat pas na 810 regels.
Artiaga baande zich een weg door al deze uitdagingen, om uiteindelijk terecht te komen op level 255. Niet het laatste beoogde level van de makers, maar simpelweg het laatste cijfer dat ze in één 8-bit woord konden opslaan. Tetris sprong daarna vrolijk naar level 0, menselijk langzaam en vol met precies de juiste kleuren. Uitgespeeld? Nee: gewoon lekker terug naar een ordentelijke rekensom. Zoals de makers van Tetris bedoeld hadden.
