Wit-Rusland had wat goed te maken in de ogen van Rusland, en dus slijpt de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko opzichtig zijn wapens aan de grens met Oekraïne. In de buurt van de stad Gomel traint Minsk met speciale eenheden, tanks, artillerie, raketlanceersystemen. Volgens Oekraïense inlichtingen trainen ook eenheden van Wagner-huurlingen mee.
Deze training en de „uitgebreide inspectie” voor het „beoordelen van het voorbereidingsniveau van de territoriale verdediging” duurt volgens het ministerie van Defensie nog tot volgende week vrijdag. Vorig weekend stelde de Wit-Russische leider ook „een derde” van zijn leger bij de Oekraïense grens te hebben gestationeerd.
Oekraïne reageerde eerst met afschrikken. Zondag waarschuwde Kyiv het buurland, een nauwe bondgenoot van Rusland, „geen tragische fouten te maken onder druk van Moskou”. „We brengen in herinnering dat Oekraïne nooit onvriendelijke acties tegen het Wit-Russische volk heeft ondernomen, en we zijn dat ook niet van plan.”
Maandag begon het sussen: „Loekasjenko is weer aan het angstzaaien”, stelde een woordvoerder van de Oekraïense grenswachten. „Over het algemeen is de situatie langs de grens niet veranderd.” Hij zegt dat de Wit-Russische troepenbewegingen nauwlettend gevolgd worden. De gouverneur van de Oekraïense regio Zjytomyr, de grensregio ten westen van Kyiv, noemde de kans op een aanval uit het noorden „zeer klein” en stelde dat de verdedigingswerken op sterkte zijn en het grensgebied vol mijnen ligt.
Voor Russisch publiek
Volgens een rapport uit 2022 van het International Institute for Strategic Studies heeft Wit-Rusland een parate strijdkracht van ongeveer 48.000 tot 63.000 man. Als hiervan inderdaad een derde naar de grens was gebracht, zou dit een serieuze bedreiging voor Oekraïne kunnen zijn, „van vergelijkbare orde als de Russische aanvalsgroep die in februari van 2022 Kyiv probeerde in te nemen”, stelde The Kyiv Independent.
Maar Wit-Rusland presenteert zich dreigender dan het is, stelt het Hajun Project, een online publicatie die op basis van open bronnen Wit-Russische militaire activiteiten registreert. „Die informatie komt niet overeen met de werkelijkheid”.
De Wit-Russische leider Aleksandr Loekasjenko stelde „een derde” van zijn leger bij de Oekraïense grens te hebben gestationeerd
Op basis van openbare bronnen puzzelde Hajun bijeen dat Minsk één gemechaniseerd bataljon, één tankbataljon, één luchtlandingsbataljon, één infanteriecompagnie, een vliegtuig, twee helikopters, een aantal speciale eenheden en een luchtafweerdivisie naar de grens heeft gebracht. In totaal tenminste 1.100 man.
Mogelijk gaat het in werkelijkheid om een wat groter aantal, maar toch zeker geen één derde van de Wit-Russische strijdkrachten. Waarom zei Loekasjenko dit dan wel? „Er moet rekening mee worden gehouden dat hij deze uitspraak deed in een interview met het staatstelevisiekanaal Rossija, en dat deze dus bedoeld was voor het Russisch publiek”, stelt Hajun.
Goedmaken
En tegenover Rusland heeft Minsk wat goed te maken. In juli ging onder Russische ultranationalisten onder meer rond dat de Oekraïense inval in Koersk mede veroorzaakt was door Minsk. Nadat Loekasjenko in juni en juli eerst militair de druk opvoerde bij de Oekraïense grens, bouwde hij die half juli weer af.
„De Oekraïners hebben hun strijdkrachten en de extra troepen die ze [eerder] naar onze grens hadden overgebracht, teruggetrokken”, zei de Wit-Russische leider toen bij een bezoek aan een raketafweereenheid in Loeninets. Daarna gaf hij bevel zijn troepen van de grens terug te trekken.
Na het offensief in Koersk concludeerden Russische propagandisten: het Wit-Russische terugtrekken haalde de druk van Oekraïne, waardoor die troepen konden vrijspelen voor de inval bij Koersk. Die redenering volgend, moet Loekasjenko nu laten zien dat hij zijn steentje bijdraagt aan de verdediging van bondgenoot Rusland.
Presidentsverkiezingen
Met de nieuwe troepenopbouw in Gomel poogt Wit-Rusland waarschijnlijk de Oekraïners ertoe te bewegen de grens ook daar weer meer te versterken, en zo de Oekraïense verdedigingslinie verder uit te rekken, observeren de analisten van de Amerikaanse denktank ISW. Ook zij zien de Wit-Russische aanwezigheid niet van dermate proportie dat ze een aanstaande aanval vermoeden.
In februari wil Loekasjenko bovendien herverkozen worden bij de presidentsverkiezingen. Na sterke vermoedens van fraude bij de verkiezingen van 2020 en de massale protesten die daarop volgden, heeft onder andere de Europese Unie zijn laatste verkiezing nooit erkend. Maar voor het ritueel van de verkiezingen, frauduleus of niet, is het in Loekasjenko’s belang de stabiliteit in Wit-Rusland te bewaken.
Lees ook
‘Rusland heeft mijn land bezet en zal het niet meer opgeven’
Dat de gevechten rond de Russische grens weer zijn opgelaaid, kan Wit-Rusland de komende tijd nog in een lastige situatie brengen. De afgelopen tijd landden er regelmatig uit koers geraakte Russische Shahed-drones in Wit-Rusland.
In de nacht van maandag op dinsdag kwamen er volgens het Hajun Project „minimaal zes” neer in Wit-Rusland. Twee daarvan werden bevestigd door Oekraïense autoriteiten. Dit gebeurde tijdens de massale drone- en raketaanval die Rusland uitvoerde op Oekraïne. Moskou lanceerde in twee aanvalsgolven onder andere meer dan 100 kruisraketten, en zo’n 150 Shahed kamikazedrones op vijftien regio’s.
In het geval Minsk overweegt zich alsnog te mengen in de strijd heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken van Oekraïne een waarschuwing: zodra de Wit-Russische troepen de grens over zouden steken, beroept Oekraïne zich op het recht tot zelfverdediging onder het internationaal recht. Zodra dat gebeurt, stelt Kyiv, „zullen alle troepenconcentraties, militaire faciliteiten en aanvoerroutes op het Wit-Russische grondgebied legale doelwitten zijn voor Oekraïne.”
Lees ook
Moskou heeft nog geen antwoord op Oekraïense inval in Koersk
