De bacheloropleiding aardwetenschappen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam moet verdwijnen vanwege bezuinigingen. Ook stopt het geologisch onderzoek en een deel van het masteronderwijs. Voor minstens 37 medewerkers dreigt nu ontslag.
Volgens de universiteit dwingen dalende studentenaantallen, hoge kosten en aangekondigde kabinetsbezuinigingen tot deze reorganisatie.
De plannen met aardwetenschappen zijn voorgelegd aan de medezeggenschaporganen van de universiteit, die nog advies mag geven. Daarna volgt een definitief besluit. Studenten en medewerkers spreken hun onvrede en onbegrip uit over de koers van de VU.
Alleen onderzoek naar – en onderwijs over – hedendaagse klimaatverandering van de afdeling aardwetenschappen blijft bestaan, samen met de bredere bacheloropleiding aarde, economie en duurzaamheid. De VU wil met de reorganisatie inzetten op „hedendaagse klimaatverandering en zich daarbij richten op urgente vraagstukken als natuurrampen en klimaatsystemen”. De universiteit verwijst, gevraagd naar commentaar, naar een persbericht waarin decaan Aletta Kraneveld zegt: „Klimaatverandering is absoluut één van de grootste uitdagingen van deze tijd. […] Daarom hebben we binnen het veelomvattende klimaatvraagstuk gekeken waar we als VU een verschil kunnen maken en op welke gebieden we toonaangevend zijn in onderwijs en onderzoek.”
Onbegrip bij studenten
„We zijn heel verdrietig, boos en gefrustreerd”, reageert student Brecht Reintsema (23), oprichter van actiegroep Red Aardwetenschappen op de aangekondigde plannen. „We snappen niet hoe dit te verantwoorden is en er is nog veel onduidelijk.” Volgens Reintsema brengt de VU de sluiting als een onvermijdelijke keuze, terwijl er wel degelijk een alternatief plan klaar ligt, opgesteld door de afdeling zelf, dat „financieel werkt en niet zo’n grote reorganisatie vereist. We snappen allemaal dat er bezuinigd moet worden en we zijn geen grote opleiding. Maar er is juist een tekort aan aardwetenschappers: in de energietransitie, klimaatweerbaarheid en waterhuishouding.” In het bijzonder ontbreekt het aan geologen, aldus Reintsema, die de diepe aarde onderzoeken. „Dat je juist die expertise eruit bonjourt, vind ik heel kwalijk.”
Ook medewerkers van de VU uiten hun ongenoegen over de plannen. „We voelen ons niet gehoord, we zijn niet meegenomen in de besluitvorming”, aldus Bernd Andeweg (51), die vorig week vrijdag zijn 25-jarig jubileum als docent aan de opleiding vierde. „Dat er financiële problemen zijn, was al duidelijk, daar wilden we ook best over meedenken. Maar er is niet naar ons geluisterd en de manier waarop dit naar ons gecommuniceerd is, vind ik beneden ieder peil.” Volgens Andeweg kon het faculteitsbestuur de cijfers waar de plannen op gebaseerd zijn niet overleggen. In juni 2024 moest er volgens de docent 15 tot 20 fte gekort worden op de afdeling, nu is dat het dubbele. „Maar waarom weten we niet.”
Zelf mag Andeweg, samen met een handjevol andere docenten, volgens de plannen nog twee jaar aanblijven om de huidige bachelorstudenten hun opleiding te laten afmaken. „Maar dat kun je beter stervensbegeleiding noemen. We moeten dan ook allemaal vakken gaan geven waar we geen achtergrond in hebben.”
Geologie en geochemie
Volgens de plannen stopt de bacheloropleiding aardwetenschappen per september 2027. Ook de richting geologie en geochemie wordt uit de aansluitende master earth science geschrapt. Dat kost 37 medewerkers per 1 augustus 2025 hun baan, en over tweeënhalf jaar nog eens vijf, aldus docenten. Wat de plannen voor de 130 bachelorstudenten aardwetenschappen betekenen, is nog onduidelijk.
„We realiseren ons dat dit voor de medewerkers en promovendi […] en voor de studenten ingrijpende plannen zijn”, aldus decaan Aletta Kraneveld in het persbericht. De VU moet jaarlijks minstens 60 miljoen bezuinigen vanwege dalende studentenaantallen, hoge kosten en aangekondigde bezuinigingen op het hoger onderwijs.
De VU zegt in gesprek te zijn met de Universiteit Utrecht, de enige andere universiteit die een bachelor aardwetenschappen aanbiedt, om een deel van het onderwijs en onderzoek daar voort te zetten. Volgens Andeweg is dat echter een schijnoplossing: „Daar is het geologische en geochemische onderwijs niet zo sterk als op de VU. Hoe wil je geothermie gaan doen als je niet weet hoe de ondergrond in elkaar zit?” Promovendi kunnen hun promotietraject volgens de VU wel voortzetten.
De actiegroep onder leiding van Reintsema geeft nog niet op: „We zijn erg strijdbaar, want we hebben een goede argumentatie: er ligt een alternatief plan klaar. Ik hoop dat het college van bestuur nog een andere keuze kan maken.”
Lees ook
VU, red de aardwetenschappen!
