Voormalig stikstofminister Van der Wal stopt als VVD-Kamerlid

De Russische vlag is gehesen in het centrum van Soedzja, in de Russische grensregio Koersk. Oekraïne viel de regio vorige zomer binnen. Maandenlang wist het er honderden vierkante kilometer onder controle te houden. Soedzja was het centrum van deze operatie.

In de afgelopen week brachten de Russische strijdkrachten het bezette gebied van zo’n 400 vierkante kilometer terug tot iets meer dan 100. Op de Russische staatstelevisie wordt de terreinwinst toegeschreven aan een verrassingsaanval via een gaspijpleiding die in onbruik raakte op 1 januari, toen Oekraïne de gastransitdeal met Rusland weigerde te verlengen. De Russische troepen zouden door 15 kilometer aan gastunnels zijn gelopen om achter de Oekraïense verdedigingslinies te komen.

Oekraïne erkent dat Russische strijdkrachten via een pijpleiding in het door Oekraïne gecontroleerde gebied zijn gekomen, maar de Generale Staf stelde deze aanval afgeslagen te hebben met behulp van drones, artillerie en raketten. Feit blijft wel dat de Oekraïners flink terrein verliezen.

Oekraïense troepen onder druk

Volgens de Oekraïense website DeepState, met banden binnen het Oekraïense leger, zijn er zo’n tien Russische brigades betrokken bij de tegenaanval. Afgelopen weekend forceerden de Russen een splitsing van het Oekraïense gebied, met een doorbraak tot aan de Oekraïense grens. Daarna ging het snel. Aan beide zijden spreken militaire bloggers van een Oekraïense terugtrekking.

President Volodymyr Zelensky houdt zich op de vlakte over deze geruchten. „De Oekraïense troepen voeren hun taken uit in de regio Koersk”, aldus Zelensky woensdag tijdens een persconferentie in Kyiv. „De Russen proberen duidelijk om onze troepen zoveel mogelijk onder druk te zetten. Het militaire bevel doet wat het moet doen – het leven van zo veel mogelijk van onze militairen redden.”

Het militaire bevel doet wat het moet doen – het leven van zo veel mogelijk van onze militairen redden

Het Oekraïense besluit om Koersk binnen te vallen was controversieel. Militair gezien hoopte Kyiv waarschijnlijk dat het de druk langs het Oostfront zou doen afnemen, omdat Rusland door de inval gedwongen zou zijn troepen naar het gebied te verplaatsen. Rusland leek in eerste instantie inderdaad moeite te hebben om de aanval af te slaan en riep zelfs steun van Noord-Koreaanse troepen in.

Maar Oekraïne moest voor de aanval zelf ook troepen uit de verdediging in het oosten weghalen, waar Rusland juist bezig was aan een opmars richting de stad Pokrovsk in de Donbas. Velen zagen de Koersk-inval dan ook als een politiek waagstuk, waarmee Oekraïne een ruilmiddel probeerde te krijgen voor gebiedsonderhandelingen.

Delen van inlichtingen hervat

De Russische tegenaanval werd eind februari ingezet. Maar de grootste successen werden behaald na het moment dat de Verenigde Staten staakten met het verstrekken van inlichtingen aan Oekraïne over doelen op Russisch grondgebied, op 5 maart. Of er een verband is tussen de twee ontwikkelingen, is onzeker.

Het delen van inlichtingen en de Amerikaanse wapensteun werd deze dinsdag weer hervat na het topoverleg tussen vertegenwoordigers van de Oekraïense en Amerikaanse regeringen in het Saoedische Jeddah. Hier stemde Oekraïne in met een staakt-het-vuren van dertig dagen, als Moskou dat ook doet.

Dit betekent nog niet dat er ook daadwerkelijk een bestand komt. Het Kremlin reageert afwachtend. Gevraagd of een staakt-het-vuren gesloten kon worden in ruil voor het verlichten van de Amerikaanse sancties tegen Moskou, stelde Poetins woordvoerder Dmitri Peskov dat dit „op de zaken vooruitliep”. Het voorstel en alle details zouden eerst nog officieel moeten worden voorgelegd.

Volgens de Amerikaanse president Trump zijn Amerikaanse vertegenwoordigers onderweg naar Rusland om het ​​voorstel voor een staakt-het-vuren te bespreken. „Er gaan nu mensen naar Rusland”, zei Trump woensdag in het Witte Huis.

De Russische regering zal waarschijnlijk nog meer toezeggingen willen zien voor het instemt met een eventueel bestand. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio stelde woensdag dat Europa betrokken zou worden bij veiligheidsgaranties voor Oekraïne, en dat dit mogelijk in ruil zou zijn voor het verlichten van Europese sancties tegen Rusland.

Ultranationalisten

Andersom zou het weigeren van een vredesdeal Rusland kunnen bezuren, stelde president Volodymyr Zelensky woensdag tijdens zijn persconferentie. „Als Moskou weigert, verwacht Oekraïne krachtige stappen van de Verenigde Staten richting Rusland”, stelde hij. „Ik ken de details nog niet, maar we hebben het over sancties en meer steun voor Oekraïne.”

Rusland houdt het nieuws over het potentiële staakt-het-vuren tot nu toe redelijk klein. Woensdagmorgen was er een kort item in het staatsnieuws, maar ’s middags ging het alweer hoofdzakelijk over Koersk. In die berichtgeving wordt nog altijd met de vuilste woorden over de Oekraïense strijdkrachten gesproken.

Ultranationalistische militaire bloggers hebben het vooruitzicht op een deal in de huidige vorm al „puur verraad” genoemd. Gesterkt door de huidige terreinwinst in Koersk stelt Telegram-blogger NgP RaZVedka: „De Oekraïense strijdkrachten zijn aan het eind van hun latijn, we zou zomaar op hun schouders [de Oekraïense grensregio] Soemy kunnen binnenrijden. We hebben vrede nodig, maar geen oneerlijke.”

Ook andere mil-bloggers roepen op om júíst nu de aanvallen op de logistiek in de achterhoede en Soemy te intensiveren. Zelfs Konstantin Kosatsjev, hoofd van de commissie van Buitenlandse Zaken in de Russische Federatieraad, slaat een dergelijke toon aan: „Echte overeenkomsten worden hier geschreven, aan het front. Dat moet Washington begrijpen”.

Rusland viel Oekraïne sinds het voorstel er ligt nog meermaals aan. Bij een aanval op een graansilo in de haven van Odesa kwamen vier mensen om. Een aanval op het hotel Droezjba (wat ‘vriendschap’ betekent) in de Centraal-Oekraïense mijnstad Kryvy Rih verwoestte het complex en kostte zeker één persoon het leven.

In de nacht voorafgaand aan de vredesbesprekingen voerde Oekraïne een massale drone-aanval uit op Moskou. Met honderden drones was het waarschijnlijk de grootste sinds het begin van de Russische oorlog tegen Oekraïne. Zeker drie mensen kwamen om het leven: medewerkers van wat volgens de Russische autoriteiten een vleesfabriek was.

Delen

Mail de redactie

Hoe tech-ondernemer Pieter Vos zélf eigenlijk kijkt naar de beschuldigingen tegen hem, wilde de rechter weten. Zijn advocaat kon er, dinsdagmiddag in een krap zaaltje van de Amsterdamse rechtbank, niets over zeggen.

Daar stond Vos, zelf afwezig vanwege „gezondheidsredenen”, tegenover de Amerikaanse investeringsmaatschappij PSG Equity, die in een civiele procedure de oprichter van het Amsterdamse techbedrijf Rodeo persoonlijk aansprakelijk stelde voor 62,8 miljoen euro aan geleden schade. PSG kocht in 2022 bijna een derde van de aandelen van het softwarebedrijf onder, zo bleek later, valse voorwendselen. In april vorig jaar ging Rodeo failliet.

In december vorig jaar bleek uit onderzoek van NRC dat Vos jarenlang loog tegen investeerders, werknemers en commissarissen over de gang van zaken binnen zijn bedrijf. Uit documenten, gesprekken met ex-werknemers en uitgelekte chatgesprekken bleek dat Vos ten onrechte claimde dat zijn bedrijf tientallen miljoenen omzet en duizenden klanten had. In werkelijkheid had Rodeo slechts honderden klanten en zette het hooguit enkele honderdduizenden euro’s om. Ook zou Vos onder meer bankafschriften en een contract met techbedrijf Google hebben vervalst.

Direct na de publicatie in NRC kondigde het OM aan een strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar Pieter Vos. In potentie gaat het om een van de grootste financiële fraudezaken ooit in Nederland. Ook lopen er nog enkele civiele zaken tegen hem, onder meer van zakenrelaties die Vos privé geld leenden.

Geen WW-uitkering

Tijdens de zitting ontkende Vos, bij monde van zijn advocaat, niets dat hem werd aangewreven. Zijn advocaat leek er vooral op uit om de financiële schade zo veel mogelijk te beperken en hoopte op „matiging” van de geëiste schade.

Zijn advocaat wees op de „beperkte draagkracht” van Vos, die „gezien alle aandacht in de media” niet meer kan werken en geen recht heeft op een WW-uitkering. Ook zou zijn bankrekening „nagenoeg leeg” zijn, aldus zijn advocaat. Op zijn twee huizen in Amsterdam is beslag gelegd.

Wat er precies is gebeurd met de ruim zestig miljoen die PSG in Rodeo investeerde, blijft onduidelijk. Een deel van het geld ging naar Vos zelf, die zijn aandelen aan PSG verkocht en daarna 21 miljoen euro in zijn persoonlijke bv had staan. Van dat geld kocht hij onder meer een duur wagenpark, een huis aan het Amsterdamse Museumplein met vier parkeerplaatsen en een kunstcollectie. Na het faillissement van de privéholding van Vos in juli vorig jaar staat er nog slechts 101 euro op Vos’ bankrekening, bleek uit onderzoek van de curator.

Dat Vos zelf niet naar de rechtbank kwam om tekst en uitleg te geven voelde voor PSG als een nieuwe schoffering, zei advocaat Jeroen Kortmann (Stibbe), die de Amerikaanse investeerder vertegenwoordigde. „We hebben een heleboel vragen waar we geen antwoord op hebben.”

Tot onbegrip van de Amerikanen heeft het onderzoek van het OM, dat pas in actie kwam nadat NRC over de zaak had gepubliceerd, nog altijd niet tot strafrechtelijke vervolging geleid. Het OM laat dinsdag weten „gedurende het lopende onderzoek” geen mededelingen te kunnen doen.

Na het faillissement van Rodeo verdween Pieter Vos spoorloos, om daarna weer op te duiken in Amsterdam. Recent is Vos door buurtbewoners nog in de hoofdstad gesignaleerd. Ook is Vos, naar eigen zeggen, in gesprek met documentairemakers, die zijn verhaal willen verfilmen. Dinsdag reageerde hij niet op een verzoek van NRC om commentaar.

De Amsterdamse rechtbank doet op 30 april uitspraak.

Delen

Mail de redactie