Ruim zeventien jaar had Tweede Kamerlid Fleur Agema (PVV) forse kritiek op ongeveer alle plannen en opvattingen van de achtereenvolgende ministers van Volksgezondheid. Nu ze zelf minister is, kan ze eindelijk haar eigen ideeën voor de zorg uitvoeren. Maar als de eerste maanden maatgevend zijn, is het de vraag wat daar van terechtkomt. Agema’s uitspraken en Kamerbrieven lijken verdacht veel op die van haar voorgangers. „Deze minister is een beetje op een D66-minister gaan lijken”, constateerde D66-Kamerlid Wieke Paulusma donderdag dan ook tevreden, verwijzend naar Agema’s voorgangers Ernst Kuipers en Pia Dijkstra.
Het was donderdag het eerste grote debat van Agema als minister en ze had het gelijk lastig. Het debat ging formeel over gegevensuitwisseling in de zorg, maar de oppositiepartijen grepen hun kans om ook te beginnen over de rol van private equity-partijen in de zorg. Een politiek gevoelig onderwerp, omdat patiënten de dupe kunnen worden van investeerders die volgens veel partijen alleen maar uit zijn op zoveel mogelijk winst maken – denk aan de misstanden bij huisartsenketen Co-Med.
Maar het is ook een onderwerp waar Agema snel van mening over is veranderd. Als Kamerlid was ze altijd bikkelhard over die investeerders, die ze ‘roofkapitalisten’ noemde, en wilde ze – net als een meerderheid van de Kamer – een verbod op private equity in de zorg. Als minister wil ze dat niet meer en ziet ze juist voordelen. „Ik wil de goeden van de kwaden scheiden”, zei ze donderdag. „Natuurlijk zijn er sprinkhanen en graaiers die ergens opduiken en alles leegvreten. Dat wil ik aan banden leggen. Maar pensioenfondsen of verzekeraars die iets toevoegen en innovatie op poten zetten, die wil je niet kwijt.” Een verbod is ook „juridisch zeer kwetsbaar”, schreef ze onlangs in een Kamerbrief.
VVD- en D66-praat
Het leidde tot ontsteltenis bij de oppositie, die hun ‘oude’ medestander Agema ineens aan de andere kant zagen staan. Jimmy Dijk (SP): „Je verzint niet dat dit uit de pen komt van een PVV-minister. Het is pure VVD- en D66-praat. U bent als blad aan de boom gedraaid.”
Harmen Krul (CDA) toonde zich verbaasd toen Agema zei dat Co-Med geen private equity is. „Ik begrijp dat het ingewikkeld is voor de minister, maar ik stond exact op deze plek toen de voorganger van mevrouw Agema exact dit antwoord gaf, en mevrouw Agema op dat moment van haar stoel sprong.”
Deze minister is een beetje op een D66-minister gaan lijken, constateerde D66-Kamerlid Wieke Paulusma tevreden
Volgens Agema zelf heeft ze „de afgelopen acht weken een hoop bijgeleerd. Ik heb ook geleerd dat er private equity-investeerders zijn die op een integere manier onze zorg goed regelen.” Krul kon er wel om lachen: „We kunnen in elk geval vaststellen dat de minister een beetje genuanceerder is geworden.”
Zuyderland
Agema had het er zichtbaar moeilijk mee. Ze zocht naar argumenten, viel af en toe stil, en verdwaalde soms in haar papieren op zoek naar antwoorden. Het was ook niet de eerste keer dat minister Agema ineens een heel ander geluid liet horen dan Kamerlid Agema. In augustus liet ze tijdens een werkbezoek weten dat de spoedzorg en intensive care in het Zuyderland Ziekenhuis in Heerlen mogen verhuizen naar de locatie Sittard-Geleen, iets waar ze als Kamerlid altijd fel op tegen was. „Vroeger was ik Kamerlid”, zei ze, „nu ben ik minister. Het is aan de PVV-fractie en Geert Wilders om een oordeel te hebben over het nieuwe plan.”
In juni, tijdens de hoorzitting van de Tweede Kamer met de – toen nog beoogd – minister, bleek Agema ineens ook anders aan te kijken tegen bijvoorbeeld zorgmedewerkers die mannen weigeren te wassen. Als Kamerlid had Agema een motie ingediend ‘tegen de islamisering in de zorg’. Maar, zei ze tijdens die hoorzitting, „Ik zal het daar nu niet over hebben. Als minister heb ik die zorgmedewerkers veel te hard nodig.”
Niet voor niets benadrukt Agema keer op keer dat ze zich vooral wil richten op het verlagen van de administratieve lasten en bureaucratie in de zorg, haar „heilige doel”; dat is relatief goedkoop en als het lukt, komt er meer tijd voor het zorgen van patiënten in plaats van papierwerk.
Geen geld
De komende tijd wordt het er niet makkelijker op voor Agema. Het eigen risico mag dan worden gehalveerd (kosten: bijna 5 miljard), maar er is geen geld voor haar andere wensen (onder meer extra salaris voor zorgpersoneel, de tandarts gratis, meer verpleeghuisplekken). Sterker nog, er zijn juist veel bezuinigingen in de zorg voorzien, bijvoorbeeld op preventie, op plannen om het werken in de zorg aantrekkelijker te maken en op publieke gezondheid. Ook worden de omstreden bezuinigingen op de ouderenzorg voor de komende jaren vooralsnog niet teruggedraaid.
Agema zal er keer op keer keihard op aangevallen worden in de Kamer. Niet alleen omdat de ‘oude’ Agema iets anders vond dan wat de ‘nieuwe’ Agema doet maar ook omdat ze als Kamerlid de bewindslieden vaak fel en soms schofferend aanviel.
Al zal niet iedereen ongelukkig zijn met die veranderde mening van Agema. Bij D66 hebben ze weliswaar geen minister van zorg meer, maar gelukkig zien ze nu „een positieve gedaantewisseling van de minister”, zei Paulusma tijdens het debat. „Het was een goede zomer, nu de minister zoveel nieuwe inzichten heeft gekregen.”
Lees ook
Felle nummer twee van de PVV is oudgediende binnen de partij en nu beoogd vicepremier in nieuw kabinet
