Vlaamse minister dreigde Nederlands PFAS-afval te weigeren

Posted on February 22, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

PFAS Het conflict draait om een verbrandingsinstallatie van de Vlaamse afvalverwerker Indaver in Antwerpen, op vijf kilometer van de grens. Nederland maakt zich zorgen om de PFAS die vrijkomen bij de afvalverbrander en de Westerschelde instromen.

De Westerschelde met op de voorgrond een strekdam en de haven van Antwerpen op de achtergrond.

Foto Walter Herfst

De Vlaamse omgevingsminister Zuhal Demir (NVA) heeft in juli gedreigd al het PFAS-houdend afval uit Nederland te weigeren. Nederland en België waren op dat moment in een hoogoplopend conflict verwikkeld geraakt over vervuiling als gevolg van het verbranden van gevaarlijk afval. Dat blijkt uit documenten die NRC verkreeg met een beroep op de Wet open overheid (Woo).

Het conflict draait om een verbrandingsinstallatie van de Vlaamse afvalverwerker Indaver in Antwerpen, op vijf kilometer van de Nederlandse grens. Nederland maakt zich zorgen om de PFAS die vrijkomen bij de afvalverbrander en de Westerschelde instromen. Onderzoeksprogramma Zembla onthulde afgelopen september dat de Westerschelde vervuild is geraakt met PFAS afkomstig van de Vlaamse afvalverwerker. Het RIVM raadde eerder al af om vis uit de Westerschelde te eten.

PFAS zijn chemische verbindingen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Ze tasten het immuunsysteem aan, waardoor mensen ziek kunnen worden of minder goed reageren op vaccins.

Tienduizend ton

Tachtig procent van het PFAS-houdend afval dat bij deze installatie wordt verbrand is afkomstig uit het buitenland, voornamelijk van de Dordtse fabriek Chemours. Als België het Nederlandse PFAS-afval zou weigeren, zou dat in Nederland voor problemen zorgen. Jaarlijks gaat er ruim tienduizend ton PFAS-houdend afval uit Nederland naar Indaver. In Nederland zijn er geen afvalverwerkers die PFAS mogen verwerken.

Rijkswaterstaat maakte in juni bezwaar tegen een nieuwe lozingsvergunning voor Indaver. De Nederlandse waterkwaliteit zou in gevaar komen door te ruime lozingsnormen. Daarop stelde België de vergunning bij: in plaats van twintig kilo PFAS, mag Indaver jaarlijks minder dan 10 gram lozen.

Topoverleg

In juli vond er topoverleg plaats tussen ministers Demir en Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD). Minister Harbers dreigde met juridische stappen om de vergunning alsnog tegen te houden vanwege aanhoudende zorgen over de waterkwaliteit. Daarop dreigde de Vlaamse omgevingsminister de import van PFAS-houdend afval uit Nederland volledig aan banden te leggen.

Minister Demir schrijft in een reactie dat ze verrast was van de „plotse en mogelijke piste van Nederland om juridische stappen te nemen”. In het Vlaamse parlement zei de minister eerder dat ze het „op haar heupen” kreeg van brieven uit Nederland over Indaver, en dat Nederland haar problemen zelf maar moest oplossen. In een reactie wijst Demir erop dat verschillende Nederlandse rioolwaterzuiveringen flink meer PFAS lozen dan nu aan Indaver is vergund.

De Nederlandse overheid heeft er uiteindelijk voor gekozen om de afgegeven vergunning niet aan te vechten. Volgens een woordvoerder van minister Harbers speelde het Vlaamse dreigement om PFAS-houdend afval te weren daarbij geen rol.

Lees ookHedwigepolder: vroeger mooie vennetjes, straks vervuilende chemische stoffen

Ook zorgen bij RIVM

In oktober probeerde de Inspectie Leefomgeving en Transport om de export van PFAS-houdend afval naar België te stoppen. De Inspectie was bezorgd of het afval in België wel goed werd verwerkt. Indaver maakte bezwaar tegen dat besluit, en kreeg vorige maand voorlopig gelijk van de voorzieningenrechter.

Ook het Nederlandse RIVM maakt zich zorgen om de uitstoot van PFAS door Indaver, blijkt uit een advies van afgelopen november. Volgens het RIVM is de temperatuur in de verbrandingsoven te laag om de PFAS volledig te vernietigen. Indaver vormt daarmee „een gevaar voor de verspreiding van PFAS in bodem, water en lucht”, aldus het RIVM.

Tips? [email protected]

Wat vindt NRC | Terecht veel vragen en zorgen over nieuwe werkinstructie IND

admin
September 24, 2024
0

Nederland gaat vaker ‘nee’ zeggen tegen asielzoekers. Dit vloeit voort uit een nieuwe methodologie die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) sinds deze zomer hanteert. Tot voor kort moest de dienst, vaak onder druk van de rechter, zelf goed onderbouwen waarom een asielzoeker geen recht heeft op bescherming. Nu ligt er, op verzoek van de politiek, een nieuwe werkinstructie waarin de bewijslast vooral bij de asielzoeker wordt gelegd. Die moet, zo meldde NRC maandag, nu zelf het overtuigende bewijs leveren waarom zijn of haar leven in gevaar is. Asielzoekers die al langer in de EU verblijven moeten eveneens overtuigend kunnen uitleggen waarom ze niet al eerder elders een asielverzoek hebben ingediend.

Volgens Vluchtelingenwerk gaat het om „de grootste beleidswijziging in tien jaar tijd”. De gevolgen zijn nu al merkbaar. In de afgelopen weken zouden asielzoekers uit Syrië, Afghanistan en Jemen, landen die voorheen als evident onveilig golden, tegen afwijzingen aan zijn gelopen. Omdat ze dus niet kunnen bewijzen dat hun land van herkomst voor hen persoonlijk onveilig is, en de IND niet langer heel precies hoeft te bewijzen dat het daar wél veilig is.

Column | Waarheid waardevol in en om zichzelf

admin
September 24, 2024
0

Alles gaat zoals gepland. Het extreemrechtse kabinet stelt extreemrechtse ongrondwettelijke maatregelen voor, de oppositie levert kritiek, in de kranten wordt dit alles geduid en horen we instemming of tegengeluiden. Dus alles gaat zoals gepland.

In De haat tegen de democratie schrijft de Franse filosoof Jaques Rancière dat onze representatieve democratie eigenlijk een samenspel van oligarchieën is. Onder de VVD maakte een selecte groep welgestelde burgers met banden met het bedrijfsleven bijvoorbeeld de dienst uit. Deze verstrengeling van kapitalisme en politiek in de polder leidde ertoe dat Nederland werd bestuurd als een soort supermarkt. Sinds de laatste verkiezingen is het recht van de rijkste grotendeels verdrongen door het recht van de luidste. De VVD zit nog in het zadel en de BBB vertegenwoordigt de belangen van de agro-industrie. Maar de verbinding tussen politiek en media, waaronder sociale media, is steeds belangrijker geworden.

Het fictieve verhaal over Nederland als een land geteisterd door een asielcrisis kan alleen zo succesvol worden als iedereen eraan bijdraagt. De NOS legt het standpunt van de regering netjes uit. Experts vinden dat de plannen van het kabinet onmogelijk zijn (of niet). Peilingen laten zien dat dit is wat de burgers willen. Omdat iedereen er serieus op ingaat lijkt het al bijna normaal dat de PVV de grootste partij in Nederland is. Ondertussen blijven de echte crises buiten schot.

Terwijl ik nadacht over de macht van het consumentenpopulisme vroeg ik me af hoe een krant eruit zou zien die niet het recht van de luidste zou hanteren. Dus niet gebaseerd op meningen, hypes of de belangen van selecte groep, maar op schaal naar werkelijke problemen. Dat zou meer dan 99 procent berichtgeving over niet-mensen betekenen. Waaronder veel aandacht voor de uitbuiting van niet-menselijke dieren, want in de vee-industrie worden in Nederland elke dag meer dan 1,7 miljoen van hen geslacht. En er leven in die vee-industrie onder andere ruim 100 miljoen kippen, 12 miljoen varkens en bijna 4 miljoen runderen onder erbarmelijke omstandigheden, tegen 17,7 miljoen menselijke inwoners, dus reken maar uit.

Voor vandaag denk ik in ‘Binnenland’ bijvoorbeeld aan een reportage over wat het voor dieren inhoudt dat er geen verbod komt op stroomstootwapens. Dat had de vorige landbouwminister Adema beloofd. Varkens in Nood liet zien dat dieren willekeurig stroomstoten kregen op heel gevoelige plekken zonder dat ze weg konden. Maar minister Wiersma wil eerst kijken of er draagvlak is onder degenen die de stroomstoten toedienen. En een overzicht van wat het voor de niet-menselijke dieren en planten in Nederland betekent dat degenen die hun leefgebieden vernietigd hebben dat de komende vier jaar in heel Nederland zullen doen.

In een paar kolommen op de achterpagina is er ruimte voor mensennieuws. In het binnenland misschien over de meer dan honderdduizend mensen met ernstige long covid die wegteren zonder enige zorg, of de jeugdzorg. In het buitenland bijvoorbeeld de humanitaire crisis in Syrië, of Soedan, of toch de overstromingen in centraal Europa – want die zijn deel van de klimaatverandering die ieders leven op termijn zal bepalen.

Dit wil natuurlijk niemand lezen, hoewel ik de redactie bij deze uitdaag er eens over na te denken. Want het is niet de taak van iemand die de werkelijkheid naar woorden vertaalt om te schrijven wat mensen willen lezen. De waarheid is waardevol in en om zichzelf. En kritisch zijn betekent voor degenen die bijdragen aan het publieke debat niet alleen kritiek leveren binnen het bestaande systeem. Het gaat ook om begrijpen hoe je dat in stand houdt. Anders blijft alles gaan zoals gepland.

Eva Meijer is schrijver en filosoof. Ze schrijft om de week een column.

Ga nooit met Denen aan een familiediner zitten

admin
September 24, 2024
0

Denkend aan Flevoland zie ik, nu ja, windmolens als hoge pluimen aan de einder staan – in hoeveelheden die een zekere vernuftige edelman zijn laatste restje gezond verstand zouden hebben ontnomen. Ik ben op weg naar Swifterbant, dat, hoe middeleeuws het ook klinkt, pas in 1962 uit de verse poldergrond werd gestampt. (De plaats werd genoemd naar een middeleeuwse nederzetting, ooit verzwolgen door het Aelmeer, dat Zuiderzee werd en uiteindelijk Oostelijk Flevoland.) Ver buiten de dorpskern, zelfs buiten de ‘Swifterringweg’ in het oneindig laagland, steekt een fraai boekenhuis fier de hoogte in. Ik haal er Veranderend licht (2002) van de Deen Jens Christian Grøndahl uit. „Spannend boekje gevonden?” roept een voorbijfietser.

„Ik ben, vrees ik, aan Grøndahl verslaafd,” luidt het citaat van Arnon Grunberg op de achterflap van de door Gerard Cruys vertaalde roman. Je kunt je daar iets bij voorstellen als je op de eerste pagina een scène uit een huwelijk leest: „Het lichtje van het koffiezetapparaat brandt, ze doet het uit. Voorheen zou ze een tikkeltje irritatie of tederheid hebben gevoeld, naar gelang van haar humeur.” Je verwacht dat de schrijver zal uitleggen wat het huidige gevoel van de vrouw is aangaande de tekortkomingen van haar man in zijn omgang met kleine huishoudelijke apparaten. Niets van dat al. De vrouw (Irene Beckman, 56 jaar) zet theewater op en staart uit het raam. Onuitgesproken boodschap van de passage: ze wordt niet warm of koud meer van haar Martin. Dit huwelijk is dood.

De teraardebestelling van een en ander vindt tientallen pagina’s verder plaats. Sinds Festen weten we: ga nóóit met Denen aan een familiediner zitten. Ook in Veranderend licht gaat het mis als Martin zijn vrouw, dochter, zoon en schoondochter al bij het voorgerecht plompverloren vertelt dat hij een ander (ja, een jongere ander) heeft en verder wil met deze Susanne. De ontrouw had Irene al ontdekt omdat haar man met het antwoordapparaat even slordig was als met het koffiezetapparaat. Wat ze zich niet kon voorstellen was dat zij de verlatene zou zijn en niet de verlater. Vrijwel altijd heeft zij (gegoede komaf) hem (ambitieuze sociale stijger in de bankensector) als de zwakte partij beschouwd. Bovendien is Irene een verlatingsprofessional: ze is scheidingsadvocaat van beroep. Haar leven van het begin af aan getekend door het afscheid van mannen: haar tweelingbroer overleed in de baarmoeder, haar vader verliet haar moeder, met een jonge minnaar durfde ze op haar veertigste de sprong niet te wagen. Er blijkt ook een biologische vader te zijn, verbonden met een oorlogsgeschiedenis.

Grøndahl is een geniaal binnenhuisschrijver. Binnenhoofdschrijver eigenlijk en in het hoofd van Irene Beckman, die de wereld beziet met een wantrouwen dat ze zichzelf meestal vergeeft. Haar moeder, liggend in een ziekenhuisbed: „Een rimpelig, begerig, machteloos liegbeestje”. Of haar volwassen zoon, als die protesteert tegen de scheiding en het einde van de rol van zijn ouders als „de bewakers van zijn dertigjarige al enigszins kalende nostalgie”.

Intussen probeert Irene zich te verhouden tot een bestaan als alleenstaande, overdenkt ze haar zonden. Zowel de zonden die ze beging, als die waar ze de moed niet toe had – stipuleert Grøndahl. In het slotdeel van de roman gaat de vrouw die zich nooit echt durfde te verbinden in Wenen op zoek naar haar vader. Wellicht is er toch een windmolen om naast te staan.

Wilt u het besproken exemplaar Veranderend licht hebben? Mail naar [email protected]; het boek wordt onder inzenders verloot, de winnaar krijgt bericht.

Luister naar