Verzetshaard Jenin schrikt van zware aanval door Israël

Westelijke Jordaanoever Bij een hevige Israëlische aanval op de Palestijnse stad zijn zeker acht mensen omgekomen. Rechtse Israëlische politici dringen al maanden aan op een grote militaire actie.

Israëlische militaire auto’s rijden maandag vanaf het vluchtelingenkamp aan de rand van Jenin, op de Westelijke Jordaanoever.
Israëlische militaire auto’s rijden maandag vanaf het vluchtelingenkamp aan de rand van Jenin, op de Westelijke Jordaanoever. Foto Ronen Zvulun / Reuters

Zelfs de inwoners van de Palestijnse stad Jenin, die bekend staat om haar verzet tegen de Israëlische bezetter, waren maandag geschokt door het geweld in hun woonplaats. Weliswaar zijn ze gewend aan schietpartijen voor hun eigen deur en rookpluimen boven hun stad bij gewelddadige confrontaties tussen het Israëlische leger en lokale Palestijnse strijders. Bijna wekelijks doen die zich voor, maar de schaal van het geweld van maandag was ook naar hun maatstaven ongekend.

Zo’n duizend tot tweeduizend Israëlische militairen werden ingezet bij de actie in Jenin tegen lokale strijders. Het vluchtelingenkamp aan de rand van Jenin, waar vanouds veel militante Palestijnen wonen, onderging de zwaarste luchtbombardementen in jaren. „Wat er in het vluchtelingenkamp plaatsvindt is een echte oorlog”, aldus een ambulancechauffeur tegenover persbureau Reuters. Zijn collega’s en hij bleven af en aan rijden om tientallen gewonden naar ziekenhuizen te brengen. Acht inwoners overleefden het geweld niet.

Drones

Het leger zette onder meer drones in en nam daarmee een gebouw onder vuur waar volgens Israëlische inlichtingen militante Palestijnen acties tegen Israëlische doelen voorbereidden. Ook werd een plek waar wapens zouden zijn geproduceerd met drones bestookt. De actie zou volgens legerwoordvoerders nog zeker tot dinsdag duren en mogelijk langer. Enige tientallen Palestijnse strijders zijn inmiddels gearresteerd.

Rechtse Israëlische politici, onder wie minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir en minister van Financiën Bezalel Smotrich, dringen al maanden aan op een grote militaire actie bij Jenin omdat ze de stad beschouwen als een broeinest van Palestijnse terroristen. Zij voerden de druk daartoe op nadat vorige maand vier joodse kolonisten waren gedood door Palestijnse strijders die op hun beurt wraak wilden nemen voor de dood van zeven Palestijnen in Jenin enkele dagen daarvoor. De actie van maandag kan echter ook rekenen op instemming van de meer gematigde oud-premier Yair Lapid, die sprak van „een gerechtvaardigde stap”.

Wat er in het vluchtelingenkamp plaatsvindt is een echte oorlog

ambulancechauffeur tegen Reuters

Er zouden de afgelopen zes maanden zeker vijftig aanvallen op Israëlische doelen vanuit Jenin hebben plaatsgehad. Vorige week nog zou er een raket zijn afgevuurd op een Israëlische plaats, al miste die zijn doel. De strijd tussen Israël en de Palestijnen is vooral in het noordelijke deel van de Westelijke Jordaanoever de laatste maanden snel geëscaleerd. Sinds begin dit jaar zijn daarbij 130 Palestijnen omgekomen, deels burgers. Aan Israëlische kant vielen er 24 doden.

Geweld enige overgebleven optie

Terwijl de huidige extreemrechtse regering onder leiding van premier Netanyahu geweld steeds minder schuwt, zien ook steeds meer Palestijnen de gewapende strijd als de enige overgebleven optie om zich te weer te stellen tegen Israël en de almaar uitdijende nederzettingen van de joodse kolonisten. Volgens een recente peiling dacht 52 procent van de ondervraagde Palestijnen er zo over. Onder jongeren ligt dat percentage nog beduidend hoger.

Lees ook: Hoop voor Jenin? Alleen als God het wil

Het gezag van de Palestijnse Autoriteit, die Jenin op papier bestuurt, is in de praktijk gering. Hamas, dat ook in de Gazastrook de lakens uitdeelt, geniet er veel aanhang. Daarnaast zijn er ook nieuwe gewapende groepen ontstaan, die onafhankelijk opereren. Een daarvan is de Jenin Brigade.

Het is al decennia onrustig rond het vluchtelingenkamp van Jenin. De bevolking van 17.000 zielen bestaat nog goeddeels uit mensen die in 1948 uit Israël zijn verdreven of hun afstammelingen. De tenten van vroeger zijn vervangen door eenvoudige stenen huisjes. Het wemelt er van de posters van martelaren die bij confrontaties met Israëliërs zijn gedood of gevangen genomen.

In 2002 woedde er een tien dagen durende veldslag met het Israëlische leger, waarbij het kamp deels met de grond gelijk werd gemaakt.

Sommige Israëlische commentatoren vrezen dat de onrust van de Westelijke Jordaanoever ook weer zal leiden tot nieuwe confrontaties met Hamas, dat in het verleden in zulke gevallen vaak ter vergelding raketten op Zuid-Israël en Jeruzalem afvuurde.